Jude Woodward over de koude oorlog tussen de VS en China: ‘Er zijn nu al blokken’

Met de handelsbelemmeringen, de beschuldigingen van cyberspionage en het militaire machtsvertoon in de Zuid-Chinese Zee krijgt een nieuwe Koude Oorlog vorm. “De Verenigde Staten zoeken de confrontatie met China. En dat mag gezegd worden”, vindt Jude Woodward..

De confrontatie tussen de Verenigde Staten en China is niet uit het nieuws weg te slaan. Vorige week nog, terwijl druk onderhandeld werd over de ingevoerde handelstarieven, dreigde Washington het Chinese tech-icoon Huawei zware sancties op te leggen. Volgens Jude Woodward zijn dat de openingssalvo’s in een confrontatie die nog lang niet ten einde is en die de VS bewust aangaan. De Britse historica, die jarenlang in China verbleef, schreef er een boek over dat in het Nederlands is vertaald als Amerika tegen China. De nieuwe Koude Oorlog?

Acht u een groot handelsakkoord mogelijk?

JUDE WOODWARD. “Dat lijkt mij heel onwaarschijnlijk. Voor de Amerikanen blijven er twee grote knelpunten: de verplichte transfer van technologie en structurele hervormingen, zoals deregulering en minder staatsgeleide investeringen. Ik denk niet dat China tot zulke hervormingen bereid is.”

De VS weten dat, maar eisen die hervormingen toch. Wil dat zeggen dat ze eigenlijk geen akkoord willen?

WOODWARD. “Sommige Amerikanen willen geen akkoord. Bij anderen leeft het verkeerde idee dat tarieven de Chinese economie pijn doen en dat de VS hun zin wel krijgen als ze volhouden. Zij zien zich gesterkt in dat idee door de tragere groei van China. Maar ten eerste is die groei in vergelijking met de rest van de wereld nog altijd hoog. En ten tweede komt die vertraging niet door de Amerikaanse tarieven.”

Volgens u past de handelsoorlog in een politiek om de opkomst van China tegen te houden. Was een handelsconflict onvermijdelijk?

WOODWARD. “De forsere houding tegenover China is ingezet onder president Barack Obama, die in 2010 besloot de focus naar Azië te verschuiven. Sindsdien staat China bovenaan de politieke agenda in de VS. Donald Trump heeft een nog hardere lijn gekozen. Mogelijk was er met een Democraat in het Witte Huis minder snel een handelsoorlog gekomen.”

Dus om samen te vatten: Obama heeft beslist de confrontatie met China aan te gaan, Trump heeft handel als voornaamste slagveld gekozen.

WOODWARD. “Ja. Al negeerde Obama de handel niet, zijn tactiek was anders. Hij wilde met het TPP-akkoord (vrijhandel met de landen rond de Stille Zuidzee, nvdr) een reeks landen in de regio rond de VS verzamelen om China tot concessies te dwingen. Trump is ervan overtuigd dat hij het wel alleen kan.”

Hoe kijken de Chinezen naar Trump? Er zou in de Communistische Partij kritiek zijn op president Xi Jinping, omdat hij de Amerikaanse president onderschat heeft

.

WOODWARD. “Xi heeft hem zeker onderschat. De Chinezen waren ontgoocheld in Obama en vooral in Hillary Clinton, die ze zien als de architect van de harde lijn tegenover China. Toen de verkiezingen uitdraaiden op een tweestrijd tussen Clinton en Trump, was de overtuiging dat die laatste minder hard zou zijn voor China. Het eerste staatsbezoek van Trump leek dat beeld te bevestigen. Dat veranderde natuurlijk drastisch vanaf eind 2017. ”

Tot nu blijft de confrontatie beperkt tot economische oorlogsvoering.

WOODWARD. “Er is ook al een militaire confrontatie. Sinds eind 2017 is de Amerikaanse aanwezigheid in de Zuid-Chinese Zee sterk toegenomen. Trump heeft ook Amerikaanse oorlogsbodems door de straat van Taiwan gestuurd, een duidelijke provocatie. En de VS hebben zich teruggetrokken uit het verdrag over middellange-afstandsraketten, wat in Peking begrepen is als een maatregel tegen China.”

Pleit u voor meer begrip voor het Chinese standpunt?

WOODWARD. “Het is gewoon duidelijk dat de VS de confrontatie opzoeken met China en niet omgekeerd. En ik vind dat dat gezegd moet worden.”

Is de aanklacht tegen Huawei daar een bewijs van?

WOODWARD. “De VS willen vermijden dat China op technologisch gebied sterker wordt. Eigenlijk willen ze dat China Amerikaanse technologie gebruikt en niet langer probeert alternatieven uit te werken die beter zijn. Ik denk niet dat China dat kan aanvaarden. Dat zou geen enkel land aanvaarden. Het onderzoek naar Huawei en eerder ZTE moet vooral een boodschap overbrengen aan Peking: ‘wij kunnen uw bedrijven vernielen’.”

Huawei wordt er toch van verdacht Chinese spionage mogelijk te maken?

WOODWARD. “Ik zeg niet dat die bezorgdheden onterecht zijn, maar we hanteren dubbele standaarden. Iedereen weet dat de VS erop staan dat Amerikaanse technologiebedrijven de achterdeur openhouden voor hun veiligheidsdiensten.”

Klopt, maar Amerika is een liberale democratie, terwijl China een communistische dictatuur is.

WOODWARD. “Dat kan een argument zijn. Ik zeg alleen: ze doen het allemaal.”

Hoe ziet u de confrontatie evolueren?

WOODWARD. “Ze zal zeker niet stoppen. Een confrontatie is nu de beleidslijn bij beide Amerikaanse partijen. Dit wordt de grote confrontatie van deze tijd, een Koude Oorlog zoals tussen de VS en de Sovjet-Unie.”

Die Koude Oorlog heeft de wereld opgedeeld in blokken. Zal dat opnieuw gebeuren?

WOODWARD. “Dat begint nu al. Sommige Europese landen herbekijken bijvoorbeeld contracten met Huawei.”

Wat wordt de rol van Europa in dit verhaal?

WOODWARD. “De relatie tussen Europa en China is belangrijker geworden. Duitsland heeft bijvoorbeeld een uitgebreide handel met China en staat terughoudend tegenover de sancties die de Amerikanen willen invoeren. Het probeert een soort van tussenpersoon te spelen.”

Het zal niet makkelijk zijn buiten het conflict te blijven. De economische banden met de VS zijn belangrijk, maar de opkomst van China brengt ook kansen.

WOODWARD. “Veel hangt af van wat Trump doet. Hij maakt dezelfde bezwaren tegen Duitsland als tegen China, want het Duitse handelsoverschot is even groot als het Chinese. Dat heeft niets te maken met vals spel door China of Duitsland, maar alles met de verminderde competitiviteit van de Amerikaanse economie. Trump steunt ook de brexit en sprak zich uit voor het opbreken van de EU. Dat zet druk op de relatie tussen Europa en de VS.”