Jos Delbeke over Chinese klimaatambities: ‘China blaast warm en koud’

Het is een ontgoocheling dat China in zijn nieuwe vijfjarenplan blijft inzetten op het zwaar vervuilende steenkool, zegt professor en voormalig directeur-generaal Klimaat bij de Europese Commissie Jos Delbeke (European University Institute in Firenze/KU Leuven).

In september kondigde president Xi Jinping nog aan dat China koolstofneutraal zou zijn tegen 2060, maar het nieuwe vijfjarenplan lijkt niet zo ambitieus.

JOS DELBEKE. “Die aankondiging in de herfst was een aangename verrassing, maar de plannen blijven vaag en het is ontgoochelend dat China de komende jaren toch nog in een lichte stijging van energie uit steenkool voorziet. Er komen extra investeringen in hernieuwbare en nucleaire energie, maar China houdt vast aan de steenkoolcentrales, de grootste vervuilers. China blaast dus koud en warm.

“In Europa zijn de steenkoolcentrales grotendeels afgebouwd. Ook in de Verenigde Staten zijn ze aan het verdwijnen, ondanks beloftes van Donald Trump om ze open te houden. De markt heeft daarvoor gezorgd: wind en zonne-energie zijn de goedkoopste energiebronnen geworden. Zonnepanelen zijn jaarlijks met 8 à 10 procent efficiënter geworden. Dat is een enorme verbetering. China is daar overigens ook een sterke speler in.”

De houding van China is cruciaal. Het is een van de grootste vervuilers.

DELBEKE. “China veroorzaakt ongeveer een derde van de wereldwijde uitstoot. Daar hoort wel de kanttekening bij dat China de fabriek van de wereld geworden is. Het heeft veel industriële productie, en de bijbehorende uitstoot, overgenomen van de VS en Europa. Per inwoner ligt de uitstoot iets hoger dan het Europese gemiddelde en het is nog altijd de helft minder dan de VS.”

De uitstoot zou er ook weer stijgen. De coronacrisis heeft er geen kantelpunt gebracht.

DELBEKE. “Dat was voorspelbaar. De coronacrisis legt de economie lam. In China is de epidemie achter de rug en dan komt de uitstoot weer terug. Dat zal ook in Europa gebeuren. Al zullen telewerken en virtuele vergaderingen en conferenties misschien een blijvende impact hebben op transport en dus ook op de uitstoot. De coronacrisis is wel al zeker een kantelpunt voor Europa op een ander gebied: de investeringen om de economie te herlanceren, worden gekoppeld aan de Green Deal. Daardoor maakt het tegelijk de economie duurzamer. Bij dat soort investeringen moet je wellicht vijf tot tien jaar wachten voor er een significant effect is op de uitstoot.”

Welk land staat het verst in het verlagen van de uitstoot: China, de EU of de VS?

DELBEKE. “Ongetwijfeld de EU. Globaal en per hoofd is de CO2-uitstoot er al gedaald, en met de Green Deal hebben we het meest coherente plan om verder te gaan. Ik schat de VS nu hoger in dan China. Met Joe Biden hebben ze daar weer een president die wel een prioriteit maakt van de strijd tegen klimaatverandering. Maar het is nog te vroeg om te zien welke wetgeving Biden zal kunnen doorvoeren. China houdt vast aan steenkool, maar het land kan wel nog op andere manier een positieve bijdrage leveren. Het staat ver in nieuwe technologieën, zoals hernieuwbare energie, elektrische wagens en batterijen. Het werkt ook aan het verlagen van de uitstoot van basisindustrieën, zoals de cement- en staalproductie en chemische basisproducten.”