De Europese Commissie en de Italiaanse regering zijn het eens geraakt over aanvullende inspanningen om het Italiaanse begrotingstekort volgend jaar binnen de perken te houden. Daardoor ontsnapt de Italiaanse regering in Rome vooralsnog aan een inbreukprocedure.
‘Na intense onderhandelingen hebben we een oplossing gevonden voor 2019’, zo kondigde vicevoorzitter Valdis Dombrovskis van de Europese Commissie woensdag aan. De oplossing is volgens hem ‘niet ideaal’, maar door het compromis wordt de procedure wegens buitensporig begrotingstekort. De Commissie had de Italiaanse begrotingsplannen voor 2019 vorige maand afgewezen, omdat de regering van de uiterst rechtse Lega en de anti-establishmentpartij Vijfsterrenbeweging voor de financiering van een aantal verkiezingsbeloftes het tekort wou laten oplopen tot 2,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De vorige regering had de Commissie en de overige eurolanden nochtans beloofd om het tekort te beperken tot 0,8 procent.
De inperking van het begrotingstekort drong zich op, omdat Italië een enorme staatsschuld van 130 procent van het bbp torst. De Italiaanse regering reageerde eerst furieus op de afwijzing van haar ontwerpbegroting, een primeur in de eurozone. Maar onder druk van de Commissie en de overige eurolanden heeft Rome nu toch bijgestuurd.
Meer besparen
De regering gaat nu uit van een economische groei van 1 in plaats van 1,5 procent, en belooft bijkomende besparingen voor ruim 10 miljard euro. Daardoor zakt het verwachte tekort volgend jaar tot 2,04 procent. Daarmee is ook de dreigende toename van de staatsschuld van de baan. Volgens Dombrovskis zal Italië de besparingen deels realiseren door het uitstel van twee verkiezingsbeloftes: de hervorming van de pensioenen en het basisinkomen voor de armsten. Er wordt ook bespaard op investeringen, maar die zullen deels gecompenseerd worden met Europese fondsen.
Italië zal ook vragen om beroep te mogen doen op de flexibiliteitsclausules, onder meer om in de nasleep van de ramp in Genua meer uitgaven te doen voor de wegeninfrastructuur. Voor eurocommissaris Pierre Moscovici, bevoegd voor het begrotingstoezicht, is het compromis met Italië ‘een overwinning van de dialoog op de confrontatie’. ‘Dit toont aan dat de Europese Commissie niet de vijand van het Italiaanse volk is, en dat ze geen bureaucratische machine is die besparingen oplegt en de democratie negeert’, besluit Moscovici, die eraan toevoegt dat ook alle speculaties over de positie van Italië in de eurozone weer opgeborgen mogen worden.
Beloftes
De Italiaanse premier Giuseppe Conte spreekt van een ‘evenwichtig compromis’, maar de regering doet volgens hem geen afstand van de verkiezingsbeloftes van de Lega en de Vijfsterrenbeweging. Die zullen ‘gelanceerd worden binnen de termijnen die we voorzien hadden’, zei Conte, zonder een datum aan te kondigen. Ook vicepremier Matteo Salvini sprak niet over een uitstel van of aanpassingen aan de hervormingen. Hij had het over ‘een overwinning van het gezond verstand voor het welvaren van de Italianen’.
Mochte er geen compromis gevonden zijn, dan was het de eerste keer geweest dat de Commissie een inbreukprocedure had gelanceerd tegen een euroland dat het budgettaire tekort onder de befaamde drempel van drie procent houdt, maar onvoldoende inspanningen levert om zijn structurele tekort en staatsschuld te verminderen. Zo’n procedure is mogelijk sinds de eurocrisis, maar uiteindelijk besliste de Commissie zich soepel op te stellen.
De Commissie moest daarbij ook rekening houden met Frankrijk, waar president Emmanuel Macron vorige week onder druk van de ‘gele hesjes’ sociale uitgaven aankondigde die het Franse tekort volgend jaar allicht tot boven de drempel van drie procent laten stijgen. Italië greep die aankondiging meteen aan om te waarschuwen voor een ongelijke behandeling. ‘We kunnen de context niet negeren en kozen ervoor om dialoog boven confrontatie te verkiezen’, besloot Moscovici.
