Is het DEI-beleid dood? ‘Trump kan zelfs het wat ademruimte geven’

De nieuwe Amerikaanse president, Donald Trump, wil een einde maken aan het diversiteits-, gelijkheids- en inclusiebeleid (DEI naar de Engelse termen diversity, equity, inclusion). Meerdere Amerikaanse bedrijven hebben hun DEI-programma al teruggeschroefd. Bovendien stelde de Vlaamse inclusie-expert Taha Riani dat DEI dood is. Is dat zo?

DEI is nog lang niet dood, maar krijgt in de Verenigde Staten een klap, nu Donald Trump een einde wil maken aan DEI-programma’s van de overheid. De nieuwe president en een bredere groep van conservatieven sparen hun kritiek niet op initiatieven voor meer diversiteit, gelijkheid en inclusie. Een bekende stem is die van de Amerikaanse activist Robby Starbuck. Hij voerde al met succes campagne tegen het DEI-beleid van bedrijven als John Deere en Harley Davidson.

Grote Amerikaanse bedrijven zijn de afgelopen weken al mee op die kar gesprongen. Het gaat om wereldbekende merken en vaandeldragers van de Amerikaanse economie, zoals Meta (het bedrijf boven Facebook), Amazon, McDonald’s en Walmart. Andere, zoals Apple, roepen hun aandeelhouders net op het DEI-beleid te blijven verdedigen. Zo verdedigde ook een topman van de luchtvaartmaatschappij Delta Airlines het DEI-beleid van zijn bedrijf.

Elke Kraemer, medeoprichter van Clusity, een community van vrouwen in tech die bedrijven helpt vrouwelijk en divers talent te omarmen, wijst op een belangrijk verschil tussen dat beleid in de VS en in België: “Bedrijven in België hadden geen chief diversity officer, zoals dat in de VS wel het geval was. Dat daar zo’n stijging geweest is in DEI-programma’s, heeft te maken met de Black Lives Matter–beweging (ontstaan als reactie op het politiegeweld tegen Afro-Amerikanen, nvdr). Bij ons zijn die programma’s niet in dezelfde mate toegenomen, en kan de terugval daarom ook niet zo groot zijn.”

Kraemer wijst op de economische gevolgen van de conflicten in Oekraïne en Gaza, die al voor de komst van Trump speelden: “Sinds we door woeliger tijden gaan, voel ik dat zeker kleinere bedrijven de rem zetten op dingen die ze als nice to have beschouwen, zoals DEI en innovatie. Ze focussen meer op de korte termijn.” Enkele grote Belgische bedrijven die klant zijn bij Clusity zien dat als een opportuniteit, zegt Elke Kraemer: “Ze zien de lichte ontspanning op de arbeidsmarkt in vergelijking met twee jaar geleden als een kans om veelbelovend talent binnen te halen en naar evenwichtige teams te evolueren.”

Volgens Kraemer kan Donald Trump, ondanks zijn uitspraken tegen het DEI-beleid, mogelijk indirect en onbewust dat beleid toch ademruimte geven. Misschien hebben leiders als de Russische president Vladimir Poetin en de Israëlische premier Benjamin Netanyahu iemand nodig die hun taal spreekt, suggereert ze: “Ik heb een heel ambivalente houding tegenover Trump. Als vrouw en als mens vind ik hem verschrikkelijk, maar misschien kan hij er wel voor zorgen dat de conflicten in Oekraïne of Gaza stoppen, dat Poetin en Netanyahu getemd worden. Het einde van die conflicten zou een positieve invloed kunnen hebben op de economie en bedrijven net een beetje lucht geven voor hun DEI-beleid.”

Elke Kraemer ziet meer masculiniteit in de samenleving. Ze verwijst niet alleen naar de nieuwe Amerikaanse president of de ondernemer-adviseur Elon Musk, maar ook naar Mark Zuckerberg. De CEO van Meta maakte een eind aan de DEI-programma’s van zijn bedrijf net voor de inhuldiging van Donald Trump. “Bovendien zei Zuckerberg dat we meer ‘masculiene energie’ nodig hebben. Alsof de techwereld nog niet voldoende masculien is. Verandering gaat altijd met hoogtes en laagtes, misschien moeten we nu door een zure tijd voor we kunnen herbronnen”, stelt Elke Kraemer.

Een week geleden schreef de Vlaamse DEI-expert Taha Riani een opgemerkt artikel op de website van ZigZagHR met als titel ‘DEI is dood. Wat nu?’ Dat verwijst niet zozeer naar de gevolgen van de wissel aan de wacht in de VS. Na tien jaar in de sector stopte hij met Allyens, zijn adviesbureau voor inclusie. Volgens Riani en zijn medeoprichter nam de interesse in de markt af, doen bedrijven vooral symbolische veranderingen, maar wijzigt structureel niets aan de kernactiviteiten van de bedrijven.

Elke Kraemer ziet de situatie niet zo somber in: “Er blijven wel structurele dingen in beweging. Denk aan de nieuwe EU-wetgeving in 2026 voor grote beursgenoteerde bedrijven.” Ze verwijst naar de richtlijn voor meer gendergelijkheid voor grote beursgenoteerde bedrijven in de Europese Unie. 40 procent van de niet-uitvoerende bestuurders en 33 procent van de bestuurders zullen vrouw moeten zijn. Uit EU-cijfers voor 2024 blijkt dat landen met verplichte genderquota 39,6 procent vrouwen in de raden van bestuur van de grootste beursgenoteerde ondernemingen telden. In landen met ‘zachte’ maatregelen is dat 33,8 procent en in landen zonder diversiteitsbeleid is dat slechts 17 procent.

“Structurele verandering gaat traag. Tien jaar is eigenlijk kort”, zegt Elke Kraemer. “Ik zou ook willen dat de verandering sneller gaat. Er studeren de komende jaren bijvoorbeeld veel studenten met andere roots af. Zij zullen aan de slag gaan, doorgroeien en managementposities innemen. Bedrijven zorgen ervoor dat meer vrouwen en medewerkers met andere roots klaarstaan om door te groeien. Er is nood aan evenwicht in bedrijven en in de politiek. Je kunt niet alleen leiders hebben als Trump en Musk. Als zij zich mengen in de Duitse of de Italiaanse politiek – zoals Musk nu al doet – verwacht ik dat er actief tegenwind zal komen. Ik denk dat in die landen vrouwelijke leiders zullen opstaan, om tegen hen in te gaan, maar hopelijk zullen het zowel vrouwen als mannen zijn.”