De staatsbank Belfius is gestart met de voorbereiding van een gedeeltelijke privatisering. Is dat een goede zaak? “Ja, mits de internationale ambities van Belfius niet leiden tot nieuwe systeemrisico’s”, antwoordt Hans Degryse, professor economie aan de KU Leuven. “Maar een oplossing voor het schuldenprobleem van België is het niet.”
Belfius-CEO Marc Raisière meldde vrijdag dat de bank-verzekeraar de voorbereidingen opgestart heeft om het kapitaal open te stellen voor private investeerders. Het zou gaan om een aandelenpakket van 20 tot 25 procent. Op basis van een boekwaarde (eigen vermogen) van 12,4 miljard euro per eind juni is een dergelijk belang naar schatting 2 tot 2,5 miljard euro waard. Met dat geld wil de regering-De Wever haar defensie-uitgaven financieren en de ontsporing van de begroting binnen de perken houden. Belfius hoopt zijn dossier klaar te hebben tegen oktober, omdat dan begrotingsgesprekken gepland zijn. Op dat moment moet de regering beslissen of de operatie al dan niet doorgaat.
“Dat de federale overheid een uitstap uit het kapitaal van Belfius bekijkt, ligt in de lijn der verwachtingen”, oordeelt Hans Degryse, professor economie aan de KU Leuven. “Ze is erin gestapt toen de bank na de financiële crisis gered moest worden. Ook andere landen waren daartoe gedwongen. Vandaag zie je dat landen als Nederland, Duitsland, Griekenland en Italië stilaan weer uit die banken stappen. Dat België volgt, is logisch: bankieren is geen kerntaak van een overheid.”
‘Het zou niet slecht zijn als de overheid op de korte termijn de controle behoudt. Dan kan ze erop toezien dat Belfius blijft functioneren ten dienste van de Belgische samenleving’
Dat wil echter niet zeggen dat de overheid er goed aan doet meteen al haar aandelen te verkopen. “Het zou niet slecht zijn als de overheid op de korte termijn de controle behoudt. In die zin is een gedeeltelijke privatisering te verkiezen boven een volledige. Een land heeft baat bij een gediversifieerd bankenlandschap, met verschillende types banken”, aldus Degryse.
Internationalisering
Bovendien wil Belfius-CEO Raisière nieuwe investeerders aantrekken, die de internationale ambities van de bank kracht bijzetten. “Als Belfius zijn focus verlegt naar het buitenland, is daarvoor kapitaal nodig”, waarschuwt Degryse. “Dat zou ertoe kunnen leiden dat minder middelen ter beschikking zijn voor kredietverstrekking aan het Belgische bedrijfsleven. Als aandeelhouder kan de Belgische staat erop toezien dat Belfius blijft functioneren ten dienste van de Belgische samenleving.”
Een internationalisering van de activiteiten blijft ook nooit zonder risico’s, stipt Degryse aan: “Bij buitenlandse overnames moet je altijd opletten dat geen systeemrisico’s geïmporteerd worden. Dat is een van de belangrijkste lessen uit het Dexia-verhaal (Dexia was de voorganger van Belfius, nvdr). Ook de buitenlandse avonturen van, bijvoorbeeld, bpost tonen aan dat lijken uit de kast kunnen vallen. Daarom is het essentieel dat de overheid nauw toeziet op het intact houden van een goed bestuur bij Belfius.”
Belfius sprak een duidelijke voorkeur voor een private plaatsing uit. Daar heeft Degryse begrip voor: de nieuwe investeerders kunnen expertise of schaal aanbrengen, die Belfius mist. “Cruciaal is dat er een goede verstandhouding en samenwerking tot stand komt met de nieuwe investeerders”, beklemtoont hij. “Als je met twee aandeelhouders zit, die niet door één deur kunnen, steven je op een Anderlecht-scenario af, en dat is absoluut te vermijden.”
Belfius-CEO Marc Raisière stelt een veto tegen binnen- en buitenlandse banken. Terecht? “Een Belgische bank, zoals KBC, die in Belfius zou stappen? Dat lijkt me weinig aannemelijk. Er is al zo weinig concurrentie op de Belgische bankenmarkt”, reageert Degryse. “Maar een buitenlandse financiële instelling die ervoor zorgt dat Belfius stappen doet in zijn strategische ontwikkeling, waarom niet? We hebben altijd de mond vol van een open Europees bankenlandschap, maar als het dan in eigen land gebeurt, hebben politici nog vaak een protectionistische reflex.”
Beursgang?
Waarom geen beursgang? “Dat zou wellicht voor de Brusselse beurs een goede zaak zijn, maar niet noodzakelijk voor Belfius”, aldus Degryse. “Zeven jaar geleden is een beursintroductie al eens op de klippen gelopen op het Arco-dossier. Die erfenis is nog altijd niet opgeruimd, en bij een beursgang dreigt de discussie over een eventuele compensatie van de Arco-coöperanten weer de kop op te steken.”
Dat sommige politici de voorkeur geven aan een fusie van Belfius met Ethias vindt Degryse weinig rationeel vanuit een financieel-economisch standpunt: “Als men een maximale waarde wil halen uit Ethias, moet men de verzekeraar op de markt te koop aanbieden. Er zijn verschillende grote partijen geïnteresseerd. Misschien zijn zij bereid meer te betalen dan Belfius, dat de voorbije jaren zelf fors gegroeid is in verzekeringen. Bovendien zou een fusie met Ethias het privatiseringsproces van Belfius flink afremmen.”
‘Privatisering van Belfius is geen oplossing voor overheidsschulden’
Ten slotte wijst professor Degryse erop dat een gedeeltelijke privatisering van Belfius geen structurele oplossing inhoudt voor de financiering van het defensiefonds, noch voor de verlichting van de Belgische overheidsschulden. “Die dossiers zouden beter losgekoppeld worden. De opbrengst van een privatisering van Belfius is eenmalig, een quick win. Een jaar later zal men toch weer op zoek moeten naar centen, als ons land zijn bijdrage aan de NAVO wil nakomen.”
Hetzelfde geldt voor de schuldenafbouw, aldus Degryse: “De financiële participaties van de overheid zorgen voor een belangrijke dividendenstroom, die bijdraagt aan de begroting. Die dividenden liggen nog altijd hoger dan de rente-uitgaven op de Belgische staatsschuld. Het is dus verkeerd te denken dat het schuldenprobleem van België kan worden opgelost met de opbrengst van privatiseringen en de verkoop van financiële activa.”
