‘Harris of Trump? Het zal een invloed hebben op de industrie in Detroit’

Er waait een nieuwe wind door Detroit. Tien jaar na het faillissement van de Amerikaanse stad vinden bedrijven onder impuls van campagnes opnieuw hun weg naar de regio. Trends trok naar het ‘New York van het Middenwesten’ om poolshoogte te nemen. “Het waren de meest impactvolle tien jaren uit de geschiedenis van onze stad.”

De inwoners van Detroit zullen het campagnebezoek van Donald Trump aan hun stad op 10 oktober niet snel vergeten. In de laatste rechte lijn naar de verkiezingen kwam de Republikeinse presidentskandidaat nog gauw enkele zieltjes winnen met een speech voor de Detroit Economic Club in het Motorcity Casino Hotel. Daarin vergeleek Trump de Amerikaanse stad met een ontwikkelingsland. Nadien waarschuwde hij dat “het hele land eindigt als Detroit”, als vicepresident Kamala Harris de verkiezingen wint. Hij voegde er nog fijntjes aan toe dat “zijn zoals Detroit betekent dat je een puinhoop in handen hebt”.

De speech laat een wrange smaak na in de stad, die hard heeft gewerkt om haar imago te verbeteren. In de wijk Corktown, op amper enkele kilometers van het hotel, ligt de pas gerenoveerde campus Michigan Central. Ford Motor had meer dan 950 miljoen dollar veil om de site – met het iconische Beaux-Arts-treinstation en de techincubator Newlab als blikvanger – op te waarderen. Het is een van de tientallen projecten die Detroit opnieuw als een waardevolle economische regio in de markt moeten zetten.

Meer naar het oosten ligt downtown Detroit. Door de gloednieuwe hotels, de moderne kantoorgebouwen en de flitsende lichtreclames hoeft het stadscentrum niet langer onder te doen voor de metropolen New York en Las Vegas. Enkel de zeldzame bouwvallen, met dichtgespijkerde ramen en graffiti op de muur, die kriskras door de stad overeind zijn gebleven, vormen een blijvende herinnering aan het noodlottige verleden.

Faillissement

Motor City, Motown of ‘de stad die de wereld op vier wielen zette’. Detroit dankt tal van zijn bijnamen aan de aanwezigheid van Ford, Chrysler en General Motors. De autobouwers en bijbehorende toeleveranciers toverden de desolate streek in het Middenwesten van de VS in enkele jaren om tot een welvarende regio. Tot de automarkt in elkaar stuikte, de wereldwijde bankencrisis van 2008 zowel Chrysler als General Motors naar het faillissement dreef, en duizenden werknemers op straat kwamen te staan. De werkloosheid en de armoedecijfers gingen pijlsnel de hoogte in. Omgekeerd evenredig ging de levensstandaard van tienduizenden gezinnen de dieperik in. Velen konden hun woning niet langer betalen. Ondertussen tierde de criminaliteit welig. Het bruisende Detroit met ooit bijna 2 miljoen inwoners veranderde de voorbije decennia in een desolate stad van amper 600.000 mensen.

Door de volksverhuizing kelderden ook de belastinginkomsten van de stad. Voeg daar nog jarenlange frauduleuze praktijken en corruptie door de toenmalige burgemeester Kwame Kilpatrick aan toe, en de malaise was compleet. In 2013 moest Detroit het faillissement aanvragen, als grootste Amerikaanse stad ooit.
Zo werd Detroit een pijnlijk voorbeeld van stedelijk verval. “Mensen bleven weg uit de stad”, zegt Mark de la Vergne, hoofd Innovatie van Detroit en verbonden aan het kabinet van burgemeester Mike Duggan. “En niet alleen toeristen en potentiële werkgevers schuwden de omgeving. Zelfs inwoners uit de buitenwijken zijn twintig jaar lang niet naar het stadscentrum gekomen. Tot op vandaag hebben velen nog altijd geen idee van wat er allemaal gaande is. Nochtans zijn er veel initiatieven om ons weer op de kaart te zetten.”

Innovatie

Een van die projecten is het Detroit Regional Partnership (DRP). Die non-profitorganisatie werd vijf jaar geleden opgericht en heeft als enige doel het faciliteren van nationale en internationale bedrijven die zich in de ruime omgeving van de stad willen vestigen. “We zijn hongerig naar de nieuwste en meest innovatieve technologiebedrijven”, zegt CEO Maureen Donohue-Krauss. “Gezien onze geschiedenis, zou elke autobouwer of elk batterijbedrijf hier gevestigd moeten zijn. You want to be where all the action is. Daarom was ik de voorbije maanden meermaals in Engeland, Duitsland en Italië op zoek naar ondernemingen die zich in Noord-Amerika willen vestigen. Als aanspreekpunt en logistieke partner ondersteunen we hen in de zoektocht naar een gepaste locatie en geschikte werknemers, en ontzorgen we hen bij de administratieve mallemolen.”

Volgens de CEO werkt DRP volledig onafhankelijk en is het een politiek onafhankelijke organisatie. De werking wordt wel gefinancierd met subsidies en ‘investeringen’ van verschillende overheden. Zo deelden de organisatie en 25 andere initiatieven onder meer in een federale investeringsbazooka van 53 miljoen dollar, om hun project om Detroit weer op de kaart te zetten als hét centrum van de auto-industrie. Die investering werd verantwoord door de ongeveer 5,5 miljoen inwoners in de regio. Ze vormen de helft van de staat Michigan en zijn samen goed voor 65 procent van het bruto binnenlands product van de staat.

Dankzij de investeringen en subsidies kan de dienstverlening aan bedrijven wel volledig gratis worden aangeboden. “Er is weer geloof om een groot ecosysteem op te bouwen”, zegt Mark de la Vergne. “De stad ging lange tijd gebukt onder haar negatieve imago. Nu groeit het beeld van Detroit als kruisbestuiver tussen de economie, goed onderwijs met uitmuntende STEM-richtingen en een goede levenskwaliteit. Dat zijn aantrekkelijke features om mensen en bedrijven aan te trekken. Bovendien is er nog veel oppervlakte beschikbaar om die bedrijven te laten groeien.”

Het stadsbestuur heeft de voorbije jaren meer dan een tandje bijgestoken om Detroit erbovenop te helpen. De schulden zijn herschikt of deels kwijtgescholden en er is geïnvesteerd in de publieke ruimte, om het veiligheidsgevoel te vergroten. De voorbije negen jaar kregen meer dan 170 kleine ondernemingen, voornamelijk uit de buitenwijken, een startsubsidie om zo het vernieuwingstraject van de stad mee te ondersteunen. Andere verloederde wijken zijn platgegooid of volledig gerenoveerd, om nieuwe inwoners aan te trekken. Toch weerklinkt ook kritiek, want bij de nieuwe bouwplannen zou te weinig rekening gehouden worden met betaalbare woningen, waardoor minderheidsgroepen minder kansen krijgen te klimmen op de sociale ladder. Dat neemt niet weg dat het inwonersaantal van Detroit in 2023 voor het eerst sinds 1957 licht is toegenomen.

Bedevaartsoord

De vernieuwingsoperatie lijkt vruchten af te werpen. De in Detroit geboren ondernemer Dan Gilbert geloofde weer in zijn stad en investeerde privé en via zijn ondernemingen meer dan 100 miljoen euro in vastgoed en bedrijven. De techbedrijven Microsoft en Google hebben hun weg naar de stad gevonden. In een rapport van de innovatieorganisatie Startup Genome voerde Detroit de lijst met ‘opkomende start-up-ecosystemen’ van 2022 aan. De autobouwers Stellantis en Ford Motor hebben hun activiteiten in de regio weer opgedreven. Uit cijfers van de stad blijkt dat privébedrijven er de voorbije vijf jaar 34 miljard dollar hebben geïnvesteerd, goed voor 63.000 nieuwe jobs. “Het waren de meest impactvolle tien jaren uit de geschiedenis van onze stad”, zegt Maureen Donohue-Krauss. “Mijn kinderen van begin twintig zijn niet weggetrokken. Zij behoren tot de eerste generatie die hier weer potentieel ziet.”

Zowel Donohue-Krauss als De la Vergne gelooft in de toekomst van Detroit, de stad die jarenlang werd geconfronteerd met een jobtekort, armoede en werkloosheid. Nu ervaren ze dezelfde problemen als andere steden, zoals de war for talent in het bedrijfsleven of de klimaatproblematiek. Of is Detroit voor één keer in het voordeel, omdat het ervaring heeft met het oplossen van fundamentele problemen? Dankzij die mystieke status is Detroit een bedevaartsoord geworden voor ongelovigen die zelf willen ontdekken of de positieve verhalen kloppen. “En het helpt natuurlijk dat onze sportteams, in het baseball, hockey en American football, een schitterend jaar hebben gehad”, lacht De la Vergne. “Die events lokken altijd een massa volk in dit sportminnende land, en zo zien de Amerikanen met eigen ogen of via het kleine scherm dat Detroit weer meetelt.”

Detroit is niet langer de puinhoop zoals Donald Trump die afschilderde in zijn speech. Toch zal die verkiezing een impact hebben op de toekomst van de stad. Vooral internationale bedrijven houden hun hart vast voor wat een overwinning van het ongeleide projectiel Trump voor de economie en de industrie zal betekenen. “Het is erop of eronder op 5 november”, zegt Donohue-Krauss. “We zien een hoop bedrijven die de pauzeknop hebben ingeduwd voor hun investeringsbeslissingen. Ze wachten het resultaat af en willen kijken of het beleid die investeringen nog de moeite waard zullen maken. We zullen niet zo diep vallen als tien jaar geleden, maar de uitslag zal zonder twijfel een invloed hebben op de industrie.”