Guy Verhofstadt en Philippe Close lanceren de Dag van Europa: ‘Meer Europa is de oplossing voor alles’

Guy Verhofstadt, de voorzitter van de Europese Beweging, en Philippe Close, de burgemeester van Brussel, willen op 9 mei, de Dag van Europa, de burgers mobiliseren om een versterkte Unie te steunen en de leiders aan te moedigen om vooruit te gaan. “Dit feest is een kans om te zeggen dat we Trump niet willen, dat we Poetin niet willen, maar dat een verenigd Europa willen.”

Guy Verhofstadt was begin deze eeuw liberaal premier, voordat hij een leidende figuur in het Europees Parlement werd. Vandaag is hij de voorzitter van de Europese Beweging, het orgaan dat de droom van de grondleggers van de Europese Unie voortzet: Schuman, Monnet en ook Churchill. Philippe Close is de socialistische burgemeester van Brussel, de hoofdstad van Europa, en de architect van nauwere banden tussen de Europese hoofdsteden. Ze zijn de inspiratoren achter de Dag van Europa, een evenement op 9 mei op de Grote Markt in Brussel. Dan wordt ook de 75ste verjaardag van de Schumanverklaring gevierd, de basis van de Europese Unie.

Vanwaar komt dat idee?

GUY VERHOFSTADT. “40.000 mensen demonstreerden op 15 maart in Rome om de Europese integratie te verdedigen zoals de grondleggers die voor ogen hadden. Ik was aanwezig op het Piazza del Popolo. Daar kreeg ik het idee om hetzelfde te doen in Brussel. met de Dag van Europa.”

PHILIPPE CLOSE. “Europa is alomtegenwoordig in Brussel. We werken voortdurend aan evenementen met de Europese Commissie. Dat is goed voor onze economie en ons imago.”

Meneer Verhofstadt, u strijdt al lang voor een Verenigde Staten van Europa.

VERHOFSTADT. “Ja, en gezien de situatie zijn er meer redenen dan ooit om die strijd te voeren. Dit festival is een kans om te zeggen dat we Trump niet willen, dat we Poetin niet willen, dat we een verenigd Europa willen. We moeten onze Europese eenheid opbouwen. Het is de enige troef die we hebben om ons economisch, militair en technologisch te verdedigen. De Europeanen moeten hun politieke leiders vertellen dat we de stap moeten zetten die de grondleggers wilden zetten en die we de afgelopen vijftig jaar niet hebben durven te zetten: een Europese grondwet en een Europese defensie.”

CLOSE. “Vandaag durven zelfs nationalisten de eenheidsmunt niet meer ter discussie te stellen. Europa heeft laten zien dat het utopieën kan omzetten in realiteit. Het feit dat Schengen betekent dat de grenzen worden opengebroken, dat je in een ander land kunt studeren, dat je er kunt werken… zonder dat alles zijn we dwergen op het wereldtoneel. De Oost-Europese landen die nog geen deel uitmaken van de Unie – van Oekraïne tot Albanië en Montenegro – tonen trots de Europese vlag. Dat is hun droom.”

Maar er zijn stappen die we gewoon niet kunnen zetten. Irriteert dat u?

VERHOFSTADT. “Zeker, vooral omdat Europese eenheid het antwoord is op de onzekerheden die Trump en Poetin vertegenwoordigen. De Europese defensie moet snel een pijler worden in de NAVO. Dat was ook het oorspronkelijke doel. De Defensiegemeenschap was goed voorbereid in 1954. Er is een uitgebreid document met het aantal soldaten, vliegtuigen, tanks, uniformen en de militaire hiërarchie.

“We geven veel geld uit aan defensie. Rekening houdend met de Britten, die uiteindelijk zullen terugkeren, is dat 330 miljard euro. Dat is 40 procent van het Amerikaanse budget, maar we kunnen slechts 10 procent van hun operaties uitvoeren. Dat heeft te maken met fragmentatie. Europa heeft 130 wapensystemen, de Verenigde Staten 25, Rusland een dertigtal. Ik ben niet tegen extra investeringen, maar die hebben geen zin als we geen Europese defensie hebben.”

CLOSE. “​Er wordt gemakkelijk gelachen met de Europese standaardisatie, maar 130 systemen, dat werkt niet. Kijk ook naar onze spoorwegen: we hebben een netwerk dat nergens anders bestaat, maar je kunt geen kaartje kopen voor drie landen.”

VERHOFSTADT. “Als je een app wilt lanceren in de Unie, heb je 27 nationale vergunningen nodig. De interne markt moet dringend worden voltooid.”

CLOSE. “Er zijn veel sectoren waarin we nog vooruitgang kunnen boeken, zoals auteursrechten, telecommunicatie, spoorwegen en defensie. Dat zou een enorme dynamiek creëren. Dat hebben we gezien in het hoger onderwijs. Je kunt nu een deel van je studie in een ander land doen: voor je cv is dat een jackpot! En dat is allemaal relatief snel gegaan, in slechts tien jaar.”

Veel nationalisten verzetten zich tegen meer Europa.

CLOSE. “De populisten willen de mensen doen geloven dat als we teruggaan naar de natiestaat, alles beter zou zijn. Maar dat is verre van het geval.”

VERHOFSTADT. “We hebben ook geen keuze als we willen overleven in de wereld van morgen. We willen op 9 mei de Europese leiders laten zien dat de bevolking hen in die richting duwt. Uit alle opiniepeilingen blijkt dat een meerderheid van de Europeanen voorstander van meer integratie is, wat niet het einde van de natiestaten betekent: subsidiariteit betekent bevoegdheden uitoefenen op het niveau dat daarvoor het meest geschikt is. De mensen zien wat er gebeurt met Trump, Poetin en China: dat willen ze niet.”

Is Europa de laatste plek die de waarden van vrijheid en democratie belichaamt?

CLOSE. “Ons model inspireert met vrijheid van beweging, groei en samenleven.”

Oekraïne is een grote uitdaging voor de Europese Unie.

CLOSE. “We hebben ons nooit kunnen voorstellen dat er weer oorlog zou uitbreken in Europa. Kiev ligt 2.000 kilometer verderop, het is alsof er oorlog is in Malaga. De burgemeester van Vilnius vertelde me onlangs hoe Oekraïners hun kinderen vertellen dat ze moeten schuilen. En de Polen weten hoe het is om binnengevallen te worden door de Russen.”

Staan we op een keerpunt in onze geschiedenis?

VERHOFSTADT. “De prioriteit is Oekraïne zo snel mogelijk in de Europese Unie te krijgen, ook al blijven sommige kwesties onopgelost. Landbouw wordt bijvoorbeeld op een zijspoor gezet.”

De economie is een ander groot probleem, met ons concurrentievermogen dat de afgelopen jaren te lijden heeft gehad.

VERHOFSTADT. “We moeten de interne markt voltooien. De rapporten van Letta en Draghi geven perfect aan welke antwoorden we kunnen geven. Ik verwacht dat de Commissie een wetgevingspakket met die voorstellen zal indienen. Op dit moment bestrijkt de interne markt slechts 35 à 40 procent van de diensten en goederen. Het gaat dan om chocolade of bier, wat prima is voor ons, of champagne, wat prima is voor de Fransen, of BMW’s, wat prima is voor de Duitsers. Maar het gaat niet over digitaal, over kapitaal, over telecom. De lidstaten hebben hun eigenbelang in bepaalde domeinen laten voorgaan. Daar moeten we een einde aan maken.”

Als het zo simpel is, waarom gebeurt het dan niet?

CLOSE. “Mensen zijn bang dat de arbeidsvoorwaarden zullen verslechteren. Dat is begrijpelijk, maar daar houden we rekening mee. Er komt een duidelijk kader met een overgangsfase. We moeten grote bedrijven creëren om bijvoorbeeld hogesnelheidstreinen te produceren en die in het buitenland te verkopen. Hetzelfde zou kunnen gelden voor telecom.”

VERHOFSTADT. “We hadden Nokia, Ericsson en Motorola, maar hebben die teloor laten gaan.”

CLOSE. “Het kapitaal is er, maar we stoppen het in Amerikaanse pensioenfondsen. Honderden miljarden kunnen worden gemobiliseerd. Waarom creëren we geen belangrijk investeringsinstrument om onze economie te ondersteunen? We moeten het rapport-Lettta herlezen. We bestellen intelligente zaken van intelligente mensen, maar als het tijd is om die recepten toe te passen, zijn we bang.”

Ontbreekt het de Europese leiders aan duidelijkheid?

VERHOFSTADT. “Er is vooral een probleem op institutioneel niveau. Over te veel bevoegdheden wordt nog altijd unaniem beslist, waardoor beslissingen onduidelijk zijn en we vaak te weinig en te laat handelen.”

CLOSE. “We moeten vooruit durven te gaan met de landen die dat willen.”

VERHOFSTADT. “In 1776 waren de Amerikanen een confederatie die opereerde op basis van unanimiteit. Dat werkte niet. In 1787 creëerden ze een federatie met een gekwalificeerde meerderheid. In Europa kan het nodig zijn een verdrag te sluiten met degenen die vooruit willen.” z