‘Geef burgemeesters de macht om een bouwstop in te voeren’

Koen T’Sijen, burgemeester van Boechout, vraagt de Vlaamse overheid het mandaat om voor zijn gemeente de gewestplannen te hertekenen en een bouwstop te kunnen invoeren.

Stilaan lijkt Vlaanderen doordrongen van de idee dat we met zijn allen dichter bij elkaar moeten gaan wonen, zodat het platteland platteland kan blijven. Alleen is het wachten op een Vlaamse overheid die moed toont als het op ruimtelijke ordening aankomt. Dat zegt Koen T’Sijen, die als burgemeester van Boechout niet langer wil toezien hoe gemeenten versnipperd en verkaveld worden. Hij vraagt de Vlaamse overheid het mandaat om voor zijn gemeente de gewestplannen te hertekenen en een bouwstop te kunnen invoeren.

Vlaanderen is vandaag voor een derde volgebouwd. Als we tegen dit tempo voortbouwen, is tegen 2050 de helft van Vlaanderen onder het beton verdwenen. Het is geen nieuwe visie, het zijn de wijze woorden van de nieuwe Vlaams bouwmeester Leo Van Broeck. Terecht oppert hij dat de verdere versnippering van de ruimtelijke ordening moet stoppen en dat we moeten wonen op een manier die minder open ruimte inneemt. Centraliseren dus, liefst dichtbij het het openbaar vervoer. Mensen moeten opnieuw te voet naar de bakker of de winkel kunnen gaan. En het platteland moet vooral platteland blijven en niet platverkaveld worden. Dat klinkt mooi, maar als burgemeester moet ik toekijken hoe vandaag het tegenovergestelde gebeurt. Ik mag dan wel burgervader zijn, ik heb nauwelijks de mogelijkheid om de ruimtelijke versnippering van mijn gemeente tegen te gaan. Nog steeds liggen er woonzones en woonuitbreidingsgebieden klaar om de typische, traditionele Vlaamse verkavelingswijken verder te laten uitdijen in het buitengebied.

Gewestplannen

Het probleem ligt nog altijd bij de gewestplannen. Die dateren uit de jaren ’70. Er is vooral veel te veel woonzone voorzien, zeker op typische plattelandslocaties. De woonbehoeftes en de manier van wonen veranderen. De Vlaamse regering zou die plannen kunnen actualiseren, maar voorlopig ontbreekt het hen aan politieke moed. Daarom stel ik voor de lokale besturen die mogelijkheid te geven. Zodat we zelf kunnen inspelen op die nood aan verdichting. Waarom laat de Vlaamse overheid ons niet toe om in onze eigen gemeente bepaalde woonzones en woonuitbreidingsgebieden in de gewestplannen te schrappen of om in bepaalde zones een bouwstop voor 20 of 30 jaar in te voeren? En nee, dat hoeft de woonnood helemaal niet te schaden. En ja, zo’n beleid geeft positieve impulsen voor bv. een andere mobiliteit.

Er is woonzone genoeg in Vlaanderen. We hoeven dus niet elk plekje woonzone van het gewestplan aan te snijden en te verkavelen. Maar als morgen iemand bij mij een bouwaanvraag doet voor een woonzone in landelijk gebied, kan ik dat niet weigeren. Het enige dat we op zo’n moment kunnen doen, is bijvoorbeeld de densiteit afremmen door enkel eengezinswoningen te vergunnen en geen hoogbouw toe te laten. Zou het niet zoveel eenvoudiger zijn als we dat soort eigenaars kunnen compenseren met de middelen uit een nieuw onteigeningsfonds? Laat projectontwikkelaars er geld in storten, zoals ze nu ook al bouwlasten opgelegd krijgen door lokale overheden, om bijvoorbeeld een nieuw fietspad voor de gemeente aan te leggen of een kindercreche te bouwen.

Visie

In mijn eigen gemeente, Boechout, kan ik zeker een aantal goede voorbeelden aanhalen van hoe je soms moet worstelen om die visie van de Vlaamse bouwmeester ook geïmplementeerd te krijgen. In een privépark vlakbij het centrum, worden er zo straks twee, nieuwe appartementsgebouwen gebouwd. We maken een privépark publiek en bouwen vlakbij het centrum, zodat het groen in de rand tenminste groen kan blijven. Een gelijkaardig verhaal is dat van een oude, vervuilde industriesite in het hart van onze gemeente, die we transformeerden in een woonsite met voor Boechout ongewoon veel gestapelde woningen en hoogbouw. Alleen: het heeft heel wat voeten in de aarde gehad om de mensen te overtuigen van het nut van deze ingreep. Maar het past in een lange termijnvisie: minder bouwen in de groene rand en daar de open ruimte bewaren.

Er is politieke moed nodig als we het groen in onze gemeenten willen behouden en het algemeen belang willen laten primeren op dat van het individu. Burgemeesters staan dicht genoeg bij de mensen om die moedige plannen uit te leggen en uit te voeren. Geef daarom de lokale overheid de instrumenten om die visie van de Vlaamse bouwmeester vandaag al te kunnen omzetten.

Koen T’Sijen, burgemeester van Boechout