‘We zijn ontevreden omdat we vaststellen dat we onszelf tijdens covid-19 wat wijsgemaakt hebben’

Thuiswerk is zowat het enige pluspunt in het post-covidale trauma. Waar we niet naar uitkeken, dat kregen we.

Het is nog zo’n zeventig jaar te vroeg om te stellen dat er een fin-de-sièclegevoel leeft. Dat gevoel van fatalisme, van afscheid zonder dat de contouren van iets nieuws te zien zijn, van ‘ennui’, van ‘echt interessant zijn deze tijden toch niet’. Waarom zijn we toch zo ontevreden?

Het lijkt wel een collectieve post-natale depressie. We hebben zo hard naar het kindje uitgekeken, en nu het er is, is de baby geen bron van diepe vreugde. We voelen ons wat schuldig, genieten niet van het moment en vooral: de baby beperkt onze vrijheid meer dan we dachten. En dus is het hoge woord eruit: vrijheid. We zijn ontevreden omdat we vaststellen dat we onszelf tijdens covid-19 wat wijsgemaakt hebben. Wat beloofden we onszelf toen? Dat we na de pandemie met volle teugen zouden genieten van onze vrijheid. We zouden blijven fietsen, wandelen, op restaurant gaan of gezellig bij vrienden thuis eten, eindeloos naar theater, film en concert. Uiteraard ook nieuwe landen en streken ontdekken, met twee bestemmingen met stip ­bovenaan: IJsland en Japan.

Onze regeringen zouden na covid-19 bijna alle problemen (personeelstekort in de zorg, de niet-betaalbare pensioenen) krachtdadig aanpakken, het populisme zou geen schijn van kans meer maken, en die twee andere problemen, migratie en de klimaatcrisis, daar zouden we ons wel redden met de bekende Belgische Leterme-slogan: vijf ­minuten politieke moed. Humor helpt altijd. En ja, we hebben een diepe schuldenput, maar economen stelden ons gerust: er zou geen echte inflatie ­komen, na enkele jaren zouden we dankzij de ­economische groei de put gedempt hebben.

Maar wat blijkt? Dat we zelfs onze gemakkelijkste beloftes nauwelijks houden. Ja ja, veel wandelen en fietsen. Al eens naar het weerbericht gekeken? Een reisje naar IJsland? Daar zijn wel actieve vulkanen. Genieten wij van onze vrijheid? Dat is de kern van ons negatief gevoel. Veel te weinig. En als we toch wat me-time hebben, en genieten van een massage, tapas of een wellnessarrangement, dan komt psychiater Dirk De Wachter ons waarschuwen dat we echt slecht bezig zijn. Al die zelfzorg, dat is verkapt egoïsme, we moeten op zoek naar verbondenheid. De pastoor brengt ons weer zondebesef bij.

Onze leiders bieden ons geen perspectief. We weten natuurlijk dat onze samenleving zo complex is dat er gewoonweg geen simpele oplossingen ­bestaan. En toch volgen we de populisten. Geert Wilders wil Nederland uit de Europese Unie loodsen en de Britten willen er weer in.

In de Verenigde Staten bevraagt men systematisch werknemers. De werkloosheid zit er op een dieptepunt, de koopkracht neemt toe, alle goederen liggen weer in de supermarkt. Toch is de boodschap duidelijk: het volk mort. Nu maakt de inflatie hen ongelukkig. Gematigde inflatie, niet eens 10 procent. Maar we hadden onszelf beloofd dat we altijd superlage inflatie zouden kennen. En er is veel stress op het werk. Vooral de chefs lopen zenuwachtig rond. Het management lijkt nog altijd in crisismodus. De productiviteit moet hoger, nog wat vet wegsnijden, nog wat scherpere verwachtingen. Management is goed, maar meer management is daarom niet beter, zeker niet voor de tevredenheid.

De energie is als een emmer koud water over ons hoofd gegoten. Allemaal gebroken beloftes! Wie heeft die beloftes gemaakt? Wij zelf. Toen we thuis moesten werken, snakten we naar een koffie met de collega’s op het werk. En nu dat kan, lijken de meeste collega’s vooral thuiswerk te waarderen, zeker de jongere generatie. Thuiswerk is zowat het enige pluspunt in het post-covidale trauma. Waar we niet naar uitkeken, dat kregen we.

Dus… kijken we uit naar wie ons hoop kan geven, ook al weten we dat de meeste beloftes valse beloftes zijn. De eerste persoon tegen wie we liegen, is onszelf. Als negatieve gevoelens me overvallen, dan beloof ik gewoon mezelf: wacht tot na de eindejaarsfeesten, dan wordt het allemaal beter.