Febeliec: ‘Heronderhandel de gascontracten of de economische catastrofe dreigt’

De heronderhandeling van de gasprijzen met de producenten is de enige kortetermijnoplossing die een antwoordt biedt op de enorm gestegen productiekosten van de grootindustrie, redeneert Peter Claes van de sectorfederatie Febeliec. Subsidies of fiscale maatregelen zijn een druppel op de hete plaat.

“Tot voor enkele maanden reageerden Europese toppolitici zoals Frans Timmermans nog vrij laconiek op de problemen van de industrie”, verzucht Peter Claes van Febeliec, de beroepsfederatie van de grootverbruikers van energie van de Belgische industrie. “Die situatie is de voorbije weken helemaal gekeerd. De Europese beslissingsmakers beseffen nu dat Europa, en enkel Europa, met de fenomenaal gestegen gasprijzen voor een gigantische uitdaging staat. Zonder een snelle en drastische aanpak prijst de Europese industrie zich uit de markt tegen concurrenten in China en de rest van de wereld, die door de relatief goedkope gas amper gevolgen dragen van de crisis. Dat heeft een impact die veel langer duurt dan vijf jaar, wanneer deze energiecrisis normaal gezien wel achter de rug zal zijn. Onze hoop is dus vooral gericht op de Europese Raad en de Europese Commissie, want België – alle goede bedoelingen van het Overlegcomité ten spijt – kan echt niet alleen opboksen tegen de wurggreep van de fenomenaal gestegen energieprijzen.”

Volgende week vrijdag is er een spoedberaad van de Europese ministers van Energie over de explosie van de gasprijzen. Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen zou tegen half september met een voorstel afkomen. Volgens dat denkspoor zou er een prijsplafond worden vastgesteld voor de elektriciteitsprijs. De prijs van elektriciteit die geproduceerd wordt met kernenergie of alternatieve bronnen (zon, water, …), zou worden losgekoppeld van de gasprijs, waarbij een plafond zou worden ingevoerd. De nationale regeringen zouden de inkomsten van die operatie moeten gebruiken om de elektriciteitsrekening van burgers en bedrijven te verlagen.

“Het wordt een bijzonder moeilijke onderhandeling”, voorspelt Claes. “De invoering van dat mechanisme kan enkel resultaat hebben met een Europees fonds, dat wordt gespijsd met opbrengsten uit landen die in dat scenario dan minder hard getroffen worden door de prijsstijging. Landen wiens industrie door de loskoppeling van de energieprijzen zou kunnen rekenen op een daling van de productiekosten, zouden dus solidair moeten zijn met andere wiens concurrentiepositie compleet onderuit wordt gehaald. Dat kan leiden tot bijzonder zware, lange onderhandelingen op een moment dat door de gestegen energiefactuur het water aan de lippen van de consumenten én de ondernemers staat. Op korte termijn zie ik echter vooral soelaas in een snellere manier: onderhandelingen met Noorwegen om de prijs van het gas te drukken.”

Claes wijst op de concrete cijfers. Een achttal grootverbruikers onder zijn leden betaalden tot vorig jaar elk jaar een energiefactuur van 60 tot 70 miljoen euro. Die is de voorbije maanden gestegen maal tien. “We spreken dus van een onmiddellijke meerkostprijs van 5 miljard, die weegt op de factuur van de Belgische industrie”, berekent hij. “Dat werk je niet weg met hier een daar een paar subsidies en fiscale maatregelen, die het Overlegcomité bijvoorbeeld zou nemen. Ook de Europese tussenkomst dreigt een druppel op de hete plaat te worden. Direct ingrijpen op de prijs, dát is de oplossing.”

De Noren overtuigen

Dat zal zeer moeilijk worden. Claes: “We zitten in een erg slechte onderhandelingspositie. De Europese Unie zal aan de Noren moeten vragen om de prijs van gas zo maar eventjes met 90 procent te doen dalen, terwijl er in de rest van de wereld genoeg vraag is naar dat product, en dat tegen de marktprijs.”

Twee argumenten zouden de Noren kunnen overtuigen. Ten eerste is het politiek moeilijk te verdedigen dat de rest van Europa collectief verarmt terwijl Noorwegen zich verrijkt. “Europa kan dus spelen met een moreel argument”, verdedigt Claes. “Ook economisch kan zo’n prijsdaling worden verkocht. Noorwegen, noch die andere gasleverancier Qatar trouwens, heeft er belang bij dat hun grootste klanten financieel onderuitgaan. De economische catastrofe die dat teweegbrengt, weegt echt niet op tegen de woekerwinsten die ze vandaag kunnen binnenrijven. De heronderhandeling van langetermijncontracten kan dus soelaas brengen voor de Europese industrie. Vindt echter aan de andere kant van de onderhandelingstafel de gek maar, die in die redenering meeloopt.”

Het alternatief? Claes: “Als dit niet op de korte termijn kan gebeuren, is de sluiting van Europese fabrieken het enige haalbare alternatief om de financiële kloof te dichten. En krijg die maar eens weer open als concurrerende productiesites een paar honderd of duizend kilometer verderop ondertussen kunnen bewijzen een perfect, goedkoper langetermijnalternatief te zijn voor de Europese producenten. De langetermijnschade is potentieel catastrofaal.”