‘Extra inkomsten wel degelijk mogelijk zonder belastingen te verhogen’

De Vlaamse regering maakte vrijdag bekend dat ze dit jaar een tekort zal boeken van 550 miljoen euro. Maar het had erger kunnen zijn, oordeelt Jo Viaene, directeur bij Optima Bank.

Zowel de Vlaamse als de federale regering lieten zich de voorbije dagen van hun meest creatieve kant zien en zetten een stap richting efficiëntere belastingen. Mooi, want of het nu gaat om het steunen van start-ups of het verlagen van de schenkingsrechten, het bewijs is eindelijk geleverd dat nieuwe belastingen, belastingverhogingen of besparingen niet altijd de enige manier zijn om meer geld in de overheidskas te brengen. En laat dat vooral een voorbode zijn voor een vernieuwend lentedebat over de tax shift.

Fiscaliteit herverdeelt middelen en vermogens van rijk naar arm. Als principe is dat lovenswaardig, maar een herverdeling is natuurlijk nooit perfect voor iedereen. Sommigen vinden de fiscale druk te hoog, anderen te laag. Een eindeloze discussie, vaak onderbouwd met een persoonlijke touch en principes die gebaseerd zijn op eigen waarheden. In die discussie is de alom bejubelde Piketty met zijn analyses zowat de meest misbruikte econoom van dit moment.

Maar fiscaliteit werkt ook stimulerend, zo bleek de voorbije weken. Ik nodig de beleidsmakers uit om de toon die ze tijdens de de jongste weken hebben gezet, aan te houden voor de nakende gesprekken over de tax shift. Het loont de moeite om creatief naar oplossingen te zoeken, in plaats van steeds nieuwe belastingen, belastingverhogingen of besparingen te bedenken. Dat brengt de regering veel verder in haar zoektocht naar nieuw geld voor de staatskas.

Win-win-win

In dat opzicht moeten we ook meer moeite doen om privékapitalen te mobiliseren met fiscale prikkels. Ziekenhuizen, verzorgingsinstellingen en onderwijskoepels smeken soms decennialang om federale of gewestelijke subsidies. Laat ons proberen om de vermogens die in overvloed in ons land aanwezig zijn, aan het werk te zetten. Het resultaat zal op gejuich onthaald worden: de investeerder krijgt tenslotte jaarlijks kapitaal en intrest uitbetaald, er zal minder overheidsgeld nodig zijn, en het risico zal gespreid worden tussen overheid en privé. Als we ons samenlevingsmodel betaalbaar willen houden, zijn dergelijke ingrepen noodzakelijk.

De recente maatregel om start-ups te steunen door investeerders een belastingvermindering toe te kennen, is bijvoorbeeld een prima idee. Goed voor de startende ondernemingen, die zo gemakkelijker middelen kunnen aantrekken. En uitstekend voor de investeerders die hun centen fiscaal optimaal kunnen laten renderen. Ondernemingen die goed draaien maken winst, betalen belastingen en creëren jobs. Zo’n fiscale maatregelen zorgen ervoor dat financiële middelen rechtstreeks in de economie worden geïnjecteerd zonder omwegen langs banken, investeringsvennootschappen of verzekeraars.

Minstens even slim is de verlaging van de schenkingsrechten voor onroerende goederen die gisteren officieel werd gemaakt. Nog slimmer is ze niet gewoon te verlagen, maar de verlaging te koppelen aan renovatie. Alweer wordt de economie gestimuleerd. En de bijsturing bevestigt de ambitie van ons land om de slabakkende bouw blijvend te ondersteunen. Ook hier weer met hetzelfde objectief: interessant voor bedrijven en voor de sector in kwestie, aantrekkelijk en rendabel voor de investeerder. Waarom kopiëren we zo’n idee niet? Het is een win-win-win voor Staat, bedrijf en individu.

Hoe het niet moet, hebben we intussen al geleerd. Denk maar aan de veelbesproken liquidatiebonus. De overheid verhoogde begin 2013 de taks op de liquidatiebonus die bedrijven moeten betalen als ze hun vennootschap ontbinden van 10 naar 25 procent. Het aantal bedrijven dat nog vòòr 1 oktober 2014, bij de ingang van die maatregel, vervroegd in vereffening ging om te ontsnappen aan die verhoogde belasting, kende nog nooit zo’n spectaculaire groei. Veel belastinginkomsten op korte termijn, maar weinig effect in the long run. Meer nog: het frontaal aanvallen van de pensioenpot van ondernemers zette ook nog eens veel kwaad bloed.

Redenen te over dus om te kiezen voor slimme fiscale verschuivingen en creatieve invalshoeken, in plaats van voor een botte vermogensbelasting of een lineaire BTW-verhoging. De praktijk bewijst dat goede ideeën lonen, zowel op korte als op lange termijn.

Jo Viaene, Director Optima Bank