Europese gasvoorraden mogelijk bedreigd door onzekere marktomstandigheden deze winter

Europa verving Russische import van gas via pijpleidingen door wereldwijd verhandeld lng, dat vatbaarder is voor prijsstijgingen. Dat schrijft Financial Times.

Europa heeft twee opeenvolgende winters doorstaan sinds Rusland Oekraïne binnenviel en de gasleveringen als wapen gebruikte. Toch maken handelaren en analisten zich zorgen over de vraag of de regio deze winter even soepel zal doorkomen. Een fundamenteel probleem is dat de Europese gasmarkt nu meer dan ooit verbonden is met de volatiele wereldwijde energiemarkten, als gevolg van de gedwongen diversificatie van Russisch pijpleidinggas naar vloeibaar aardgas (lng).

“Op dit moment zijn de gasvoorraden in Europa vol en lijkt de gasbalans voor de winter in orde”, zegt een handelaar aan Financial Times. “Maar alles kan gebeuren. Je hebt maar een paar verstoringen in de aanvoer nodig en dan kunnen de zaken vreselijk misgaan.” Lng is een mondiale grondstof en wordt vaak verscheept naar kopers die het meest betalen. De wereldwijde aanvoer is krap, wat betekent dat Europa moet concurreren met Azië wanneer de vraag hoog is. Dat vereist hogere gasprijzen om handelaren te stimuleren de gespecialiseerde schepen naar Europese kusten te sturen.

In 2021 was de supergekoelde brandstof goed voor slechts ongeveer 20 procent van de totale gasvoorziening in Europa. Russisch gas vertegenwoordigde 30 procent. Lng maakt nu 34 procent uit van de totale Europese gasvoorziening.

Beperkte groei in lng-productie houdt de Europese gasvoorziening krap

• In miljard kubieke meter

Oekraïne-oorlog

De strijd tussen Europa en Azië om de over zee getransporteerde brandstof is het intensiefst tijdens de koudere maanden, wanneer de vraag naar verwarming toeneemt. De afgelopen twee winters waren echter mild, waardoor Europa het gas- en lng-verbruik kon verminderen. De milde temperaturen zorgden er ook voor dat de regio de winter kon afsluiten met recordniveaus van gas in opslag. Maar de markt “houdt er rekening mee dat deze winter normaal zou zijn”, duidt Sindre Knutsson, partner bij Rystad Energy. Alleen dat al zou de gasvraag doen toenemen in vergelijking met de vorige winters.

Een bijkomende complicatie dit jaar is het naderende aflopen van het gastransitcontract tussen Oekraïne en Rusland, een van de slechts twee routes waarlangs Russisch pijpleidinggas nog altijd naar Europa stroomt. De deal, die de stroom van ongeveer 5 procent van de jaarlijkse gasimport van de Europese Unie faciliteert, loopt af op 31 december, net wanneer de verwarmingsbehoefte een piek bereikt, hoewel er nog onderhandelingen lopen om het gas via Oekraïne te blijven transporteren.

Europese landen zullen mogelijk ook gas moeten exporteren om Oekraïne te helpen tijdens de winter, aangezien het land te maken heeft met Russische aanvallen op energie-infrastructuur. “Als we plotseling een erg koude winter krijgen, terwijl de Russische gasstromen wegvallen, zal dat de gasprijzen alleen maar sterk opdrijven”, vertelt Florence Schmit, energiedeskundige bij Rabobank. “En ik denk niet dat er grote alternatieve voorraden via andere pijpleidingen zullen zijn. Ik denk dat het meeste zal moeten worden vervangen door lng.”

‘Het risico is niet dat we deze winter zonder gas komen te zitten, maar dat het veel moeilijker wordt om de voorraden tot een comfortabel niveau aan te vullen voor de volgende winter’

Anonieme gashandelaar

Lagere voorraad dan in afgelopen milde winters

Door vertragingen in de opstart van nieuwe exportfaciliteiten zal de groei van de lng-aanvoer deze winter beperkt blijven, waardoor het beschikbare lng voor Europa schaars blijft. Het grondstoffendatabedrijf Kpler schat dat er deze winter slechts 2,5 miljoen ton lng aan de markt zal worden toegevoegd, ongeveer een kwart van de nieuwe toevoegingen tijdens de vorige winter.

Er zijn ook zorgen over spanningen in het Midden-Oosten. Mocht een escalatie leiden tot de sluiting van de Straat van Hormuz, dan zou dat 20 procent van de wereldwijde lng-aanvoer in gevaar brengen. Het Internationaal Energieagentschap (IEA) waarschuwde in zijn laatste rapport over de wereldwijde gasmarkten dat de mondiale gasbalans “fragiel blijft aangezien beperkte groei in lng-productie de aanvoer krap houdt” en dat “markten gevoelig blijven voor onverwachte verschuivingen aan de aanbod- of vraagzijde”.

In een basisscenario, waarin uitgegaan wordt van historisch normale temperaturen, verwachten analisten en handelaren dat Europa de winter zal eindigen met gasvoorraden die voor ongeveer 45 tot 55 procent gevuld zijn. Dat is minder dan in de afgelopen twee milde winters, waarin Europa de winter afsloot met opslagniveaus van ongeveer 60 procent. Mocht Europa een veel koudere winter meemaken, dan zouden de opslagniveaus kunnen dalen tot ongeveer 35 procent, aldus analisten.

Risico

De opslagniveaus aan het einde van de winter bepalen hoeveel gas nodig is om de voorraden de komende zes maanden weer aan te vullen. Hoe lager het niveau aan het einde van de winter, hoe meer lng moet worden geïmporteerd, wat kan leiden tot hogere gasprijzen, zelfs tijdens de zomermaanden wanneer de vraag doorgaans afneemt.

Acer, de energiewaakhond van de EU, waarschuwde in een recent rapport: “Als de gasonttrekkingen deze winter aanzienlijk hoger zijn dan in de afgelopen twee winters, zouden EU-kopers hun concurrentievermogen op de lng-markten moeten vergroten om de voorraden in 2025 aan te vullen, wat mogelijk de groothandelsgasprijzen zou opdrijven.” “Uiteindelijk denk ik dat het minder gaat om een volumetrisch risico – alsof de lichten uitgaan omdat we niet genoeg gas hebben – en meer om een prijzenslag”, zegt Peter Thompson, directeur bij het consultancybureau Baringa. “Het gaat erom: ‘Hoeveel moeten we betalen voor dat lng?'”

Opslagniveaus aan het einde van de winter zullen een belangrijke factor zijn voor toekomstige prijzen

• In terrawatuur
• Gas in opslag
• Technische capaciteit

Op het hoogtepunt van de energiecrisis in 2022 stegen de Europese gasprijzen tot ongekende hoogte en bereikten ze op een gegeven moment meer dan 300 euro per megawattuur. Dat stelde het continent in staat lng aan te trekken, ten koste van ontwikkelingslanden die het nodig hadden maar werden weggeconcurreerd door de hoge prijzen. “Het risico is niet dat we deze winter zonder gas komen te zitten, maar dat het veel moeilijker wordt om de voorraden tot een comfortabel niveau aan te vullen voor de volgende winter”, stelt een handelaar in gas. “Er zal altijd gas zijn. De vraag is tegen welke prijs we dat gas binnenkrijgen.”

Lees ook: