Begrotingstekort: Europese Commissie wil procedure openen tegen België

De Europese Commissie wil tegen België een procedure openen wegens het grote begrotingstekort. Dat heeft ze woensdag bekendgemaakt. Het betekent dat ons land jaarlijks minstens 0,5 procentpunt van zijn tekort moet wegwerken.

Op een persconferentie benadrukte commissaris voor Economische en Monetaire Zaken Paolo Gentiloni dat zijn voorstel om een zogenaamde buitensporigtekortprocedure te openen nog maar een eerste stap is. Het rapport waarin de Commissie omstandig beschrijft hoe ze ertoe komt dat in zeven EU-landen – waaronder dus België – een onhoudbaar tekort bestaat, gaat nu naar het ondersteunende Economisch en Financieel Comité (EFC) voor advies, dat eind juni verwacht wordt. Op basis daarvan zal de Commissie begin juli voor elk van de betrokken landen een rapport opstellen, waarover de ministers van Financiën zich op 16 juli moeten uitspreken.

Lees verder onder de video

Buitensporigtekortprocedure

De Commissie had eerder al bekendgemaakt dat ze voor de eerste keer in jaren opnieuw zogenaamde buitensporigtekortprocedures zou inleiden tegen landen die met een als onhoudbaar beschouwd begrotingstekort kampen. Ook de nieuwe begrotingsregels, die dit voorjaar werden aangenomen, schrijven namelijk voor dat tekorten onder de 3 procent van het bbp moeten blijven.

Twaalf landen werden tegen het licht gehouden, en tegen zeven daarvan wil de Commissie nu een procedure openen: België, Frankrijk, Italië, Malta en Slovakije in de eurozone, en de niet-eurolanden Hongarije en Polen. Met een tekort van 4,4 procent eind 2023, dat in 2024 op hetzelfde niveau zou blijven en in 2025 zou stijgen naar 4,7 procent, was er geen sprake van om België te delibereren.

Tekort moet met 0,5 procentpunt per jaar krimpen

De procedure houdt in dat België zijn tekort móét terugdringen naar minder dan 3 procent, aan een tempo van minstens 0,5 procentpunt per jaar (structureel). De politieke partijen die gaan onderhandelen over een nieuwe regering, weten meteen waar ze aan toe zijn.

Wat betekent dit voor België? Lees een analyse door Trends-hoofdeconoom Daan Killemaes:

Hoe gaat het nu verder?

De Europese Commissie zal de lidstaten vrijdag reeds een referentietraject bezorgen voor hun saneringsbeleid. Daarbij zal ook rekening worden gehouden met de staatsschuld. In België bedroeg die vorig jaar 105,2 procent van het bbp. De schuldgraad zou, alweer volgens de nieuwe begrotingsregels, op een “plausibel” pad richting 60 procent moeten worden gebracht. Vrijdag krijgen de lidstaten ook input voor een concreet meerjarenplan voor hun beleid op het vlak van begroting, hervormingen en investeringen.

Dat er zulke plannen moeten worden opgesteld, is een nieuw element van het Europese beleid. Ze bestrijken een periode van vier tot zeven jaar waarin de landen hun beleid meer op elkaar moeten afstemmen dan onder de vorige begrotingsregels het geval was. Het budgettaire referentietraject geldt als leidraad voor het netto-uitgaventraject van de lidstaten met een buitensporig tekort, dat in het hervormings- en investeringsplan moeten worden geïntegreerd.

Na de zomer is het ‘crunch time’. In principe moeten alle Europese landen hun voorstel voor een middellangetermijnplan op 20 september bij de Commissie indienen, maar die mag daar (een kort) uitstel voor verlenen. Hoe dan ook moet ten laatste op 15 oktober de ontwerpbegroting voor 2025 op tafel worden gelegd, waarin België zijn met de Commissie onderhandeld saneringstraject zal moeten uitstippelen.

In november mag dan het herfstpakket van de Commissie worden verwacht. Daarin zal ze zich over de ontwerpbegrotingen uitspreken en concrete aanbevelingen doen voor de meerjarenplannen en voor het saneringstraject dat België en de zes andere landen op het strafbankje gaan moeten volgen. In december zullen de ministers van Financiën alles afkloppen, waarna in 2025 met de uitvoering begonnen kan worden.

Dombrovskis: ‘Baseren op feiten’

Vicevoorzitter van de Europese Commissie Valdis Dombrovskis zei op de persconferentie dat er geen ruimte meer is voor politieke overwegingen bij het begrotingsbeleid van de EU, zoals in het verleden het geval was voor onder meer Frankrijk. “Het is duidelijk dat onze beslissingen op feiten gebaseerd zullen zijn, en niet op maat van het land”, klonk het. Dombrovskis wees erop dat de nieuwe begrotingsregels de lidstaten net meer flexibiliteit geven, die weliswaar “hand in hand zal gaan met een sterkere handhaving”.

Commissaris Gentiloni wilde niet horen dat er opnieuw sprake is van een overdreven streng begrotingsbeleid, nadat de regels vier jaar opgeschort zijn geweest. “Een terugkeer naar austeriteit zou een vreselijke vergissing zijn. Je kunt natuurlijk alles in die definitie onderbrengen, maar het loutere feit dat we begrotingsregels hebben is geen austeriteit”, zei de Italiaan. “Wat in het verleden wel gebeurd is, is dat begrotingen op orde werden gezet in tijden van recessie. Dat moeten we niet herhalen.”