Europese Commissie negeert kritiek op ‘billijk gebruik’-roamingregeling

De Europese Commissie heeft de maatregelen voor ‘billijk gebruik’ van de ‘roaming tegen thuistarief’-regeling ongewijzigd gepubliceerd. Die kan voordelig uitdraaien voor de gebruikers, of ook niet. De hamvraag is of operatoren hun nationale tarieven zullen (moeten) optrekken om kosten te compenseren en of de kleine virtuele operatoren de prijsdruk die ze nu uitoefenen zullen kunnen handhaven.

Een jaar geleden besloot de Europese Unie de EU-operatoren te verbieden nog toeslagen aan te rekenen als hun klanten binnen de Unie roamen. Vanaf 15 juni 2017 zou roaming tegen thuistarief – ‘Roam like at home’ – de regel worden.

Om te vermijden dat EU-burgers in Litouwen of Denemarken een sim-kaart zouden kopen om dan in hun eigen, duurdere thuisland tegen Litouwse of Deense tarieven te bellen of te surfen, moest er echter een regelgeving op ‘billlijk gebruik’ komen. De Europese Commissie heeft die nu vastgelegd.

Vier maanden observatie

Operatoren zullen beperkingen of prijsverhogingen mogen opleggen als er een onevenwicht is tussen binnenlands en buitenlands verbruik of verblijf, of als sim-kaarten lang ongebruikt blijven en dan alleen bij roaming worden gebruikt, of als iemand opeenvolgende sim-kaarten gebruikt voor roaming. Zij zullen dan het recht hebben hun klant te vragen te bewijzen dat hij wel degelijk woont in het land waar zijn sim-kaart is uitgegeven.

Volgens de nu gepubliceerde maatregel moeten de operatoren wel eerst minstens vier maanden het gedrag van hun klant observeren, voor ze mogen optreden. Zij moeten ook rekening houden met grenswerkers, die per definitie vaak zullen roamen.

Wat is billijk gebruik

De Commissie heeft ook een formule gepubliceerd om vast te leggen wat ‘billijk gebruik’ is. Die formule geldt enkel voor gegevensgebruik omdat de commissie ervan uitgaat dat spraak en data minder fraudegevoelig zijn.

Het billijke datavolume wordt het dubbele van de prijs van het thuispakket gedeeld door de maximale groothandelsprijs voor het gegevensvolume in het pakket.

Dat is minder ingewikkeld dan het lijkt, maar het is wel belangrijk eerst even te melden dat de maximale groothandelsprijs nog niet vastligt. Het parlement, de Commissie en de Raad van ministers moeten daar nog over onderhandelen. Een beslissing wordt pas in februari of maart verwacht.

Het parlement wil voor 2017 4 euro per gigabyte als maximum groothandelsroamingtarief, de Commissie 8,5 euro en de Raad van ministers (die de lidstaten vertegenwoordigt) 10 euro per gigabyte.

100 procent verlies

Terug naar onze formule met een voorbeeld voor dataroaming. Wie nu 12,397 euro betaalt voor 4 Gb (15 euro, btw inbegrepen) mag volgens de formule in roaming (12,397 * 2)/8,5 = 2,92 Gb tegen het thuistarief verbruiken. Daarna betaalt hij extra. De 8,5 euro in het voorbeeld is het maximumtarief dat de Commissie voorstelt.

Het probleem voor de operatoren is nu echter dat de 2,92 Gb die hun roamende klant mag opgebruiken, henzelf 24,79 euro kost als ze die capaciteit bij hun buitenlandse tegenpartij moeten aankopen tegen het maximale groothandelsroamingtarief ((2,92 Gb * 8,5 euro/Gb). Aangezien ze van die klant maar 12,397 euro binnenkrijgen voor zijn ‘billijke’ volume, is hun verlies op die klant 100 procent. Dat blijft ook 100 procent als het maximale groothandelsroamingtarief lager wordt bepaald, omdat in de uitkomst van de formule dan het billijke volume stijgt en de klant dus méér mag roamen.

Bovendien moeten de operatoren volgens de regeling vier maanden wachten voor ze kunnen ingrijpen.

Koehandel

Critici van die argumentatie wijzen erop dat het allemaal niet zo’n vaart zal lopen omdat de opgelegde maximale groothandelstarieven niet noodzakelijk de markttarieven zijn. Momenteel liggen die tarieven ver onder de huidige, geldige maximumprijs van ruim 50 euro per gigabyte (maar wel flink hoger dan zelfs de 10 euro/Gb van de Raad), stelt de Commissie vast.

De koehandel rond de maximumprijzen heeft ook weinig met de echte roamingkosten te maken. De Franse consulent TERA berekende in opdracht van de Commissie dat de werkelijke kostprijs van een gigabyte gegevens in roaming in de goedkoopste vijf EU-landen voor 2017 op 1 euro of minder lag (een normale winst inbegrepen).

Een ander argument tegen het doemscenario is dat surfers in de regel maar een fractie van hun toegelaten mobiele gegevensvolume opsurfen. “Als vuistregel nemen we dat klanten ongeveer de helft van hun volume opgebruiken”, zegt Timothy Schippers, woordvoerder van Mobile Vikings, de virtuele mobiele operator van Medialaan. Het Commissie-besluit zelf heeft hij nog niet kunnen bestuderen. Dat de meeste mobiele surfers maar de helft van hun volumetegoed opgebruiken was voor de Commissie precies de reden om de “maal twee” in haar formule te introduceren.

De formule geldt ook alleen voor abonnees die op hun thuismarkt een bundel hebben met onbeperkt gegevensgebruik of die daar een eenheidsprijs betalen die lager ligt dan het maximale roaminggroothandelstarief. Operatoren die op hun thuismarkt hoge datatarieven hanteren, hoeven dus niet voor deze wurgprijzen te vrezen.

Kwetsbare virtuele operatoren

Volgens een effectenrapport van de Commissie zal “aanzienlijk minder dan 6 procent van de operatoren moeilijkheden ondervinden om hun binnenlandse tarievenmodel onder de ‘roaming aan thuistarief”-regeling te handhaven”.

Onder de voorgestelde regeling zijn virtuele operatoren zoals Mobile Vikings echter bijzonder kwetsbaar omdat zij zelf geen inkomsten uit inkomende roaming krijgen. Operatoren met een eigen netwerk kunnen inkomend en uitgaand roamingverkeer tegen elkaar afstrepen (hoewel landen als Kroatië, Polen of Griekenland véél meer inkomend dan uitgaand roamingverkeer kennen en dus in principe beter af zijn). Virtuele operatoren hebben enkel uitgaand roamingverkeer, waardoor ze onder de ‘roaming tegen thuistarief’- regeling vooral de kosten hebben van roaming en niet de baten. Nochtans zijn het precies die virtuele operatoren die in het verleden sterk mee het lokale prijspeil hebben bepaald, zoals Mobile Vikings in België heeft gedaan.

Timothy Schippers wijst erop dat er nog tot juni 2017 tijd is om oplossingen te vinden voor de problemen die de nieuwe regelgeving schept.

Volgens de ‘veelgestelde vragen’-sectie van het samengevatte effectenrapport van de Commissie zal het allemaal wel meevallen. Daar heet dat de regeling “een positief effect” zal hebben op de “kleinere mobiele netwerkoperatoren en mobiele virtuelenetwerkoperatoren die beantwoorden aan de specifieke en uitzonderlijke voorwaarden om een houdbaarheidsafwijking aan te vragen”.

De verordening voorziet er namelijk in dat operatoren bij hun nationale regulator toelating kunnen vragen een toeslag voor roaming aan te rekenen. Daarvoor moeten ze kunnen bewijzen dat ze met hun roamingdiensten niet uit de kosten komen. Het samengevatte effectenrapport lijkt daarmee dus te zeggen dat er geen probleem is voor de kleinere operatoren, omdat ze hogere vergoedingen zullen kunnen vragen voor roaming dan andere operatoren. Benieuwd hoe dat in de praktijk uitdraait.