Euro houdt stand als internationale reservemunt, ondanks de oorlog in Oekraïne

De oorlog in Europa en de sancties tegen Rusland tasten de status van de euro als internationale reservemunt niet aan. Wel beleggen groeilanden met relatief goede relaties met Rusland en China meer van hun reserves in goud om sancties te kunnen ontlopen.

De euro bleef in 2022 de op een na meest gebruikte reservemunt in de wereld,meldt de Europese Centrale Bank in een pas gepubliceerd rapport over de internationale rol van de euro. Het aandeel van de euro in de reserves die andere landen aanhouden of het gebruik van de euro bij de afwikkeling van internationale betalingen schommelt rond d20 procent. Dat aandeel is ook vrij stabiel. De dollar blijft de onbetwiste reservemunt van de wereld met een marktaandeel van bijna 60 procent.

Sancties tasten reservestatus niet aan

De stabiele status van de euro en de dollar is opmerkelijk gegeven de sancties die het Westen nam tegen Rusland. Zo zijn de Russische internationale reserves die worden aangehouden bij westerse instellingen als Euroclear bevroren na de inval in Oekraïne. Het risico op zulke sancties kan landen inspireren om hun reserves niet langer in euro of dollar aan te houden om buiten bereik van de sancties te blijven. De Europese Centrale Bank ziet echter voorlopig geen indicaties dat landen hun rug toekeren naar de euro of de dollar.

Chinese renminbi nog geen uitdager

Voorlopig zijn er weinig tot geen alternatieven voor de dollar en de euro. De Chinese renminbi maakt nog geen aansprak op de status van internationale reservemunt, onder meer omdat de munt beperkt internationaal verhandelbaar is en omdat de Chinese kapitaalmarkten te weinig liquide zijn. Een aantal landen verkocht in 2022 wel een beperkt deel van hun dollarreserves, maar deze verkopen zijn eerder het gevolg van de sterkte van de dollar en winstnemingen. Landen verkochten dollars om de opbrengst te herbeleggen in euro, pond en yen, die in 2022 relatief goedkoop noteerden ten opzichte van de dollar. Deze portefeuillebewegingen zijn dus niet te wijten aan de toegenomen geopolitieke spanningen.

Groeilanden willen meer factureren in eigen munt

Wel neemt het anekdotisch bewijs toe dat steeds meer landen proberen om hun export in eigen munt te factureren in plaats van in dollar of in euro. Vooral Rusland eist steeds meer betalingen in roebel. Ongeveer de helft van de Russische export wordt intussen afgewikkeld in roebel. Mogelijk volgen nog meer niet-westerse landen geleidelijk dit voorbeeld.  Zo riep de Braziliaanse president Lula da Silva in april de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India en China) op om de Amerikaanse dollar te vervangen door de eigen munten in hun internationale handel.

Goud opnieuw populair bij centrale bankiers

De sancties tegen Rusland hebben een aantal landen ook geïnspireerd om meer goudreserves aan te kopen. Vorig jaar kochten de centrale banken ruim 1.100 ton goud, wat het hoogste peil is sinds 1950. Vooral de centrale banken uit de groeilanden, en meer specifiek de landen die relatief goede relaties hebben met China en Rusland, stopten extra goud in de kluizen. De rol van goud als internationale reserve nam gestaag toe sinds de financiële crisis van 2008. Vandaag bestaat 13 procent van de internationale reserves uit goud, wat bijna even hoog is als de vorige piek in 1999.