Ethias-CEO Philippe Lallemand maakt de balans op: ‘Er komt geen einde aan de opeenvolging van crisissen’

Philippe Lallemand maakt de balans op van zijn zes jaar aan het hoofd van de verzekeraar Ethias en kijkt vooruit: “We zijn de voorbije jaren van crisis naar crisis gegaan, en daar zal niet snel een einde aan komen. Crisismanagement is het nieuwe normaal.”

Toen Philippe Lallemand in 2017 benoemd werd tot CEO van Ethias, moest nog een belangrijk deel van de erfenis uit het verleden opgekuist worden: de verkoop van de resterende First-rekeningen, de vereffening van de holding Vitrufin die opgericht was om de verliezen op de participatie van Ethias in Dexia door te slikken, enzovoort.

Ethias was in 2008 één van de eerste slachtoffers van de financiële crisis. De federale overheid en de gewesten snelden te hulp met anderhalf miljard euro vers kapitaal. Maar bij de aandeelhouders waren er lange tijd twijfels of dat geld wel goed besteed was en of het niet beter was de verzekeraar te verkopen.

Vandaag doet Ethias het operationeel goed en zegt de 61-jarige Lallemand zeer tevreden te zijn met het aandeelhoudersmodel. De federale overheid, het Vlaams en het Waals Gewest controleren elk iets minder dan een derde van de aandelen van Ethias. Lallemand spreekt van “het economische model van de toekomst”. “We hebben in dit land behoefte aan meer publiek-private samenwerking”, zegt hij. “Het partnership tussen de regio’s en met de federale overheid, zoals bij Ethias, kan daarvoor als een succesvol voorbeeld gelden.”

De federale en gewestelijke overheden pompten in 2008 elk 500 miljoen euro in Ethias. Hebben ze dat al terugverdiend?

PHILIPPE LALLEMAND. “Ethias heeft sinds 2017 bijna 600 miljoen euro aan winst uitgekeerd. Ook dit jaar keren we een dividend van 108 miljoen euro uit, ondanks de stabilisering van de winst op 191 miljoen euro. En ook in de toekomst zullen er, rekening houdende met de context van het ogenblik, dividenden uitbetaald worden.”

Niettemin, bij Belfius lijkt het herstel sneller te zijn verlopen. Daar is cumulatief al meer dan 2 miljard euro aan dividenden teruggevloeid naar de staat.

LALLEMAND. “Belfius is dan ook van nul kunnen herstarten, met een propere lei. Ethias heeft, net als KBC, eerst alle leningen moeten terugbetalen. Wij hebben ook de verliezen op Dexia doorgeslikt. Belfius werd losgekoppeld van Dexia, maar de Belgische overheid staat nog altijd voor 35 miljard euro garant voor schulden van Dexia.”

We spreken in de verzekeringssector steeds meer van ‘polycrisissen’

Bij Belfius blijft CEO Marc Raisière ervan overtuigd dat een fusie met Ethias een goede zaak zou zijn. U hebt zich daar altijd tegen verzet. Waarom?

LALLEMAND. “Ik vraag me af wat het project is. Waar zit de toegevoegde waarde voor Ethias en voor onze klanten? Als het de bedoeling is Ethias in Belfius te integreren, staan we voor een grote herstructurering. Dat strookt niet met onze waarden. Onze medewerkers zijn onze grootste troef. Ik hecht geloof aan wat econoom Geert Noels schrijft in zijn jongste boek over ‘gigantisme’: groter is niet altijd beter, integendeel zelfs.”

Wat als uw aandeelhouders het anders zien?

LALLEMAND. “Zij beslissen. Ik ben ‘maar’ de CEO. Er is een aandeelhouderspact tot 2026 om de bestaande toestand niet te veranderen. Als de aandeelhouders daarna zouden beslissen om te verkopen, is dat hun beslissing. Mijn mandaat als bestuurder eindigt in 2027. Ik zal dan 65 zijn. Maar ik blijf geloven dat Ethias sterk genoeg staat als standalone verzekeraar. Ik geloof sterk in het aandeelhoudersmodel, waarbij de regio’s en de federale overheid samenwerken en zich opstellen als referentieaandeelhouder. De verschillende investeringsmaatschappijen van dit land werken steeds meer samen, zoals bij Fluxys en Euroclear waar ze samen in het kapitaal zitten, en dat is een goede zaak voor ons land.”

Waarom is Ethias belangrijk voor de overheden?

LALLEMAND. “In de eerste plaats omdat we meer dan 5 miljard euro geïnvesteerd hebben in de Belgische economie. Ethias is de grootste participatie in portefeuille, zowel bij WE (Wallonie Entreprendre) als PMV (Participatiemaatschappij Vlaanderen), en de tweede grootste van de SFPIM (Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij). Vlaanderen strijkt van ons 34 miljoen euro dividend op, dat is amper een miljoen minder dan wat de Nationale Loterij uitkeert. We mikken op een jaarlijkse pay-outratio van 40 tot 60 procent. Dit jaar keren we 57 procent van de winst uit. En dat in, alweer, een moeilijk jaar.”

Lees hieronder verder

De winst van Ethias staat al enkele jaren onder druk. Hoe komt dat?

LALLEMAND. “We hebben sinds 2020 de ene crisis na de andere gekend. Eerst was er de covid-crisis, die twee jaar aangesleept heeft. In 2021 waren er de verwoestende overstromingen in de Vesder-vallei. Vorig jaar zorgde de oorlog in Oekraïne voor een energiecrisis en een opstoot van de inflatie. 11 procent inflatie, dat is sinds de jaren zeventig niet meer voorgekomen, en ze heeft via de lonen een grote impact op onze kosten.”

Is het ergste niet achter de rug?

LALLEMAND. “Nee, ik zie geen einde komen aan de crisissen. Neem de klimaatverandering. We mogen ervan uitgaan dat het aantal stormen, bosbranden en overstromingen zal toenemen, en dat de schade groter zal zijn. De klimaatcrisis is een grote uitdaging voor de verzekeringssector. In Frankrijk zijn er nu al bepaalde bedrijven of activiteiten niet meer verzekerbaar.”

Daarmee bewijst de verzekeringssector zichzelf toch geen dienst?

LALLEMAND. “Er is behoefte aan meer publiek-private samenwerking. Ik pleit voor een viertrapsraket. Eerst zijn er de verzekeraars die bereid moeten zijn om risico’s op te nemen. In twee orde heb je de herverzekeraars. Maar daar stel ik vast dat herverzekeringscontracten voor Ethias dit jaar gemiddeld 30 procent duurder geworden zijn. Sommige spelers mijden de Belgische markt, vooral omdat er geen nieuw wettelijk kader gecreëerd is na de overstromingsramp in Wallonië. Daarom is er behoefte aan een derde niveau: een publieke instelling naar het voorbeeld van de Caisse Centrale de Réassurance in Frankijk. Ik heb dat idee eerder gelanceerd, en sommige beleidsmakers hebben er oren naar. Maar dit is een complex land en dus moet er tussen de regio’s en de federale staat bekeken worden wie welke risico’s gaat dragen. Ten slotte moet er ook een risicoafdekking op Europees niveau komen, waarbij de publieke en de private sector afspraken maken.”

Ziet u nog meer crisissen om de hoek loeren?

LALLEMAND. “We spreken in de verzekeringssector steeds meer van ‘polycrisissen’. Daarmee wordt het fenomeen aangeduid van crisissen die elkaar niet enkel opvolgen, ze stapelen zich op en versterken elkaar. Zo merk je vandaag dat, ondanks de daling van de energieprijzen, de inflatie nauwelijks afneemt. En ik zie zaken die mij bezorgd maken. Russische boten die in de Noordzee de bodem scannen, wat lijkt te wijzen op mogelijke sabotage van pijplijnen of kabels. De OPEC die de kraan dichtdraait om de olieprijs hoog te houden. We zullen in Europa echt niet alles kunnen opvangen met hernieuwbare energie. Het risico dat we afstevenen op een nieuwe energieshock is reëel. Bovendien is er een risico dat de oorlog in Oekraïne escaleert. Wat als dat conflict blijft aanslepen? Wat als Oekraïne geen graan meer kan oogsten? Wat als China de banden met Rusland versterkt en Taiwan aanvalt?”

Doordat het besef van het bestaan van risico’s toeneemt, groeit ook de interesse om zich in te dekken tegen die risico’s. Dat biedt solide perspectieven

U schetst een weinig rooskleurig toekomstbeeld. Hoe wilt u zich daartegen wapenen?

LALLEMAND. “Als onderneming zijn de middelen bekend: je probeert de inkomsten te verhogen en de kosten te drukken. Het eerste wordt momenteel vooral gedreven door de inflatie. De kosten van reparaties aan de woning of aan de wagen stijgen fors. Daardoor worden brand- en autoverzekeringen duurder. Bij Ethias zijn de premies gemiddeld 4 procent gestegen. Wat de kosten betreft, kunnen we bij Ethias trots zijn op ons uniek sociaal model. Wij doen alles in overleg en consensus met de medewerkers. Daardoor kun je veel meer bereiken. Zo hebben de werknemers van Ethias ermee ingestemd om 40 minuten per week langer te werken. Wij moeten niet, zoals andere verzekeraars, juridische achterpoortjes zoeken om de lonen niet te moeten indexeren.”

Vormt een periode van polycrisissen geen bedreiging voor het businessmodel van schadeverzekeraars. Meer schade, hogere uitkeringen, minder winst,…?

LALLEMAND. “Neen. Doordat het besef van het bestaan van risico’s toeneemt, groeit ook de interesse om zich in te dekken tegen die risico’s. Dat biedt solide perspectieven voor een verzekeraar. Mensen zullen zich willen verzekeren tegen schade van overstromingen, stormen of andere gevolgen van de klimaatverandering. Maar ook tegen cybercriminaliteit, gezondheidsproblemen of een tekortschieten van de wettelijke pensioenen. Onze rol als verzekeraar is om de risicoanalyse te maken, preventie te stimuleren en de juiste oplossingen te bieden. Dat laatste betekent eerder bijstand leveren dan een schadebedrag uitkeren. Wie met een lek zit, wil dat zo snel mogelijk gerepareerd zien. Wie gezondheidsproblemen heeft, wil liever thuis ondersteund worden dan in het ziekenhuis terecht te komen. In dat soort van prestaties moet een moderne verzekeraar kunnen voorzien.”

Het gaat om veel meer dan geld storten op de rekening van de klant?

LALLEMAND. “Precies, en dat geldt bij uitbreiding voor de hele samenleving. We zitten volop in een transitieperiode. De overheid wil dat we met een elektrische wagen rijden en dat we onze woningen beter isoleren. Maar veel mensen hebben daar de middelen niet voor. We moeten hen daarin ondersteunen. Het heeft geen zin om beslissingen op te leggen als je geen bijstand biedt om de transitie te maken. Want dan blijven de zwakkeren achter en dreigen we een breuk in de samenleving te creëren.”