‘Erdogan is het slechte voorbeeld voor Trump’

Een dure confrontatie tussen Trump en de Fed lijkt onvermijdelijk, zeker als Trump te maken krijgt met de gevolgen van zijn eigen beleid. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

Wellicht zou de Turkse president Recip Tayyip Erdogan liever Jerome Powell, de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank (Fed), in de gevangenis gooien dan de Amerikaanse priester Andrew Brunson.

Vanuit het oogpunt van Erdogan kan de aanklacht bijna dezelfde blijven: terrorisme, in dit geval financieel terrorisme. Het krappere geldbeleid van de Fed, dat zich manifesteert via hogere rentevoeten en een sterkere dollar, ondermijnt het economische model van verschillende ontluikende markten.

In Turkije zijn de gevolgen al goed voelbaar omdat het land afhankelijk is van buitenlands kapitaal. Erdogan koos een slecht moment om een robbertje te vechten met de VS van Donald Trump en Jerome Powell. ‘Don’t Fight the Fed‘, is een adagium dat Erdogan dringend boven zijn bed moet hangen.

Eigen belang

De Turkse president is hardleers. Ofwel kent hij niets van economie, ofwel, en dat is nog erger, kent hij er wel iets van maar offert hij het algemeen belang op voor het eigen belang. Dat is doodjammer, want bedrijfsleiders zijn doorgaans bijzonder lovend over het economische potentieel van Turkije, dat een een jonge en geschoolde bevolking in de strijd kan werpen.

Erdogan is bezig dit potentieel te verprutsen. Op korte termijn kan Erdogan de munt en de economie enkel stabiliseren door fors te rente te verhogen en een strikter begrotingsbeleid te voeren. Voorlopig bewijst het regime enkel lippendienst aan die noodzakelijke koerswijziging. Een inflatie van meer dan 15 procent en een tekort op de lopende rekening van 6 procent wijzen op een gevaarlijke oververhitting van een economie. Het land beschikt amper over een eigen spaarkracht, wat logisch is omdat de spaarcenten vroeg of laat toch verteerd worden door inflatiegolven.

De onvermijdelijke afhankelijkheid van buitenlands kapitaal is maar houdbaar zolang het vertrouwen van de financiers niet beschaamd wordt. Erdogan bijt in de hand die hem voedt. Gelukkig zijn er nog de financiële markten die Erdogan tot de orde kunnen roepen. In Europa blijft het stil, want niemand wil de vluchtelingendeal met Turkije opblazen.

Erdogan is niet de enige die een kortzichtig economisch beleid voert om zijn positie te versterken. Trump doet hetzelfde. Ook de VS voeren een expansief fiscaal beleid op een ogenblik dat de economie al op volle toeren draait. Dat zorgt voor gewin op korte termijn, maar is heel schadelijk op langere termijn.

Het mag een wonder heten dat de Amerikaanse inflatie nog onder controle blijft, maar het ondoordachte beleid van Trump zal de Fed verplichten om straks misschien een recessie te organiseren om de inflatie onder controle te houden. Je mag er niet aan denken dat Trump ooit de onafhankelijkheid van de Fed aanvalt.

De Amerikaanse president liet zich al ontvallen niet ‘enthousiast’ te zijn over de renteverhogingen van de Fed. Een dure confrontatie tussen Trump en de Fed lijkt onvermijdelijk, zeker als Trump te maken krijgt met de gevolgen van zijn eigen beleid.

Een oververhitting van de Amerikaanse economie is voor de mondiale economie gevaarlijker dan de Turkse crisis. Dat komt omdat vooral de bedrijven uit de groeilanden zich de voorbije jaren diep in de schulden hebben gestoken in dollar en euro. De verleiding van de kunstmatig lage rentevoeten in deze munten was gewoon te groot.

Erfzonde

Dat is allemaal goed en wel, tot de lokale munt in waarde daalt en de rente in dollar stijgt, of tot een recessie de terugbetalingscapaciteit ondermijnt. Dat kredietrisico is een van de grote erfzonden van het bijzonder soepelepostcrisis beleid van de westerse centrale banken. Turkije is daarom mogelijk de kanarie in de koolmijn, die waarschuwt voor een schuldencrisis op de ontluikende markten.

Zover zijn we gelukkig nog niet. Heel wat groeilanden zijn de lessen van de Aziatische crisis van twintig jaar geleden niet vergeten en hebben de fouten van Turkije niet gemaakt. Landen als China, Korea of Rusland leven niet boven hun stand en beschikken over stevige valutareserves.

Voor hen zijn de streken van Erdogan een achtergrondspektakel. Zij houden eerder de economische vertraging in China en de het lot van de Amerikaanse economie in de gaten. Trump speelt een gevaarlijker spel dan Erdogan.