‘Er is nood aan een belangenvereniging voor de belastingbetaler’

‘De belastingbetaler moet een luide stem krijgen in het debat, scheeftrekkingen kunnen aankaarten en structurele conflictvermijdende oplossingen kunnen aanreiken voor weerkerende problemen,’ zegt Michel Maus, advocaat en hoogleraar fiscaal recht.

Dat we in een land leven met een hoge belastingdruk is een open deur intrappen. Ieder van ons foetert weleens op die dekselse belastingen telkens er weer een aanslagbiljet in de brievenbus valt. Anderzijds beseft ieder van ons ook dat tegenover die belastingdruk een verzorgingsstaat staat. Zeker in deze barre coronatijden is het overduidelijk geworden wat het nut is van ons (para)fiscaal systeem. We hebben een zware belastingdruk, maar die belastingen dienen een belangrijk maatschappelijk doel.

Het feit dat ons (para)fiscaal systeem zijn performantie al heeft bewezen, betekent niet dat het niet fout kan lopen met onze fiscaliteit. We mogen dan wel verplicht zijn belasting te betalen, tegenover die verplichting staat ook het recht om niet meer belasting te moeten betalen dan wettelijk is verschuldigd. En op dat vlak kan het weleens fout lopen. Iedere fiscale praktijk zal u verhalen kunnen vertellen over zaken waar de fiscale administratie de mist is ingegaan. En op zich is dat niet meer dan te begrijpen. Fiscale ambtenaren zijn mensen, en mensen maken fouten, zeker als ze moeten omgaan met zeer complexe en vaak zeer onduidelijke wetgeving.

De fiscale administratie erkent dat ook, maar dan wordt steevast gewezen op het feit dat de belastingplichtigen ook het recht hebben een fiscale aanslag aan te vechten via een wettelijke geschillenprocedure. Die procedure moet de rechtstatelijke garantie zijn dat fiscale fouten in hoofde van de administratie kunnen worden rechtgezet. Maar wie dat als antwoord geeft, heeft ongetwijfeld nog nooit een fiscale procedure moeten voeren. Het is niet voor niets dat politicus Karel De Gucht, na zijn tien jaar durende procedureslag tegen de fiscus, in de media de terechte bedenking heeft gemaakt dat hij de mentale kracht en de middelen had om zich tegen het optreden van de fiscus te verzetten, maar dat heel veel mensen die mogelijkheden niet hebben.

Wat Karel De Gucht zegt, klopt. Een procedure voeren tegen de fiscus is niet iedereen gegeven. Dat kan vooreerst niet zonder deskundige bijstand van een fiscalist en dat kost wel wat. Daarnaast zorgt de machtsverhouding tussen de belastingplichtige David en de administratieve Goliath voor heel wat druk, waar niet iedereen mee om kan gaan. In mijn praktijk heb ik al mensen zien onderuitgaan door toedoen van een of ander fiscaal geschil.

Het gaat hierbij niet steevast om fraudeurs die hun hachje willen redden, het gaat vaak ook om eenvoudige mensen die in een fiscale mallemolen zijn geraakt. Stel u voor, u hebt net uw laatste spaarcenten in een renovatie van een woning gestopt en plotseling beweert de fiscus dat u geen 6 maar 21 procent btw moet betalen, omdat een fiscale ambtenaar meent dat het om een ‘vernieuwbouw’ gaat in plaats van een renovatie. Of u hebt een aanslag gekregen van de Belgische fiscus waarbij een buitenlands pensioen wordt belast, terwijl dat ook al in het buitenland werd belast.

En vergis u niet, er worden heel wat fouten gemaakt bij fiscale aanslagen. Heel wat belastingplichtigen ontvangen binnenkort opnieuw een vooraf ingevulde aangifte die de administratie heeft opgesteld. De fiscus ziet dat als een service, maar vorig jaar deed het ACV een steekproef naar die aangiftes en kwam tot de vaststelling dat 40 procent ervan fouten bevatte. De enige reactie van de minister van Financiën was dat mensen de aangifte maar moeten controleren.

Die voorbeelden tonen aan dat er behoefte is aan een belangenvereniging voor de belastingbetaler die een tegengewicht kan vormen voor de fiscale overheid en een sparringpartner kan zijn in het tot stand brengen van ‘taxificatie’. De belastingbetaler moet een luide stem krijgen in het debat, scheeftrekkingen kunnen aankaarten en structurele conflictvermijdende oplossingen kunnen aanreiken voor weerkerende problemen. Laat ons daar dringend werk van maken.