‘Er is geen ruimte om meer belastinggeld te draineren naar de ziekenhuizen’

Schaalvergroting en een hertekening van de financieringsmechaniek van ziekenhuizen staan al jaren in de sterren geschreven. Dat minister De Block daar nu in slaagt, is zonder meer een belangrijke mijlpaal voor de sociale zekerheid, zegt Trends-redacteur Roeland Byl.

Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) heeft haar coalitiepartners een nota bezorgd met daarin de contouren van het toekomstige ziekenhuislandschap. Als de federale regering het groene licht geeft, staat niets een hertekening nog in de weg, zo meldt De Tijd. Dat is een belangrijke mijlpaal voor de sociale zekerheid.

Het is al langer bekend dat in de ziekenhuiswereld hervormingen nodig zijn. De logica daarvan is budgettair. Er is geen ruimte om meer belastinggeld te draineren naar de ziekenhuizen. Ze zijn nu al de belangrijkste slokop in de ziekteverzekering. Toch is de financiële gezondheid van de ziekenhuizen een moeilijke oefening, zo blijkt uit de jaarlijkse doorlichting die Belfius van de sector maakt. In 2015 maakte een op de drie ziekenhuizen zelfs verlies.

Bovendien heeft de huidige financieringsmechaniek, waarbij artsen via afdrachten op hun honorarium de ziekenhuizen mee financieren, geleid tot medische overconsumptie. Het maakte de onderlinge competitie de afgelopen bikkelhard. Investeren in dure infrastructuur en goedbetaalde specialisten was daarbij een noodzaak om patiënten aan te trekken, terwijl tegelijk het belang van kostenbeheersing zo toenam dat de kwaliteit onder druk komt te staan.

Schaalvergroting en een hertekening van de financieringsmechaniek staan al jaren in de sterren geschreven. Alleen bleek het moeilijk concreet te realiseren. Dat De Block daar nu in slaagt, is zonder meer een belangrijke mijlpaal voor de sociale zekerheid. Ze legt geen fusies op, maar kiest voor ziekenhuisnetwerken. Die aanpak maakt het mogelijk hiërarchie in het ziekenhuislandschap te brengen. Het plan-De Block biedt bovendien eindelijk een haalbaar perspectief waarbij ziekenhuizen niet langer alles aanbieden. Elke partner kan zich onder de koepel van een ziekenhuisnetwerk specialiseren. Niemand hoeft zich met andere woorden de verliezer van het hertekende landschap te voelen.

De Block heeft de hervorming geleidelijk ingevoerd. Hoewel in de ziekenhuiswereld aanvankelijk wrevel leefde over de traagheid van het proces, lijkt de minister nu haar slag thuis te halen en krijgt ze vanuit het veld duidelijk steun. De sleutel tot dat succes ligt wellicht in het feit dat de verantwoordelijkheid over de financiële stromen in een ziekenhuisnetwerk bij de partners zelf komt te liggen. Als financiële hefbomen de netwerken alsnog saboteren, kan de minister haar handen in onschuld wassen.