Elon Musk maakt zichzelf almaar meer onmogelijk als rechterhand van de Amerikaanse president. ’s Werelds rijkste zakenman gedraagt zich als een hond in een kegelspel en dat wekt ergernis bij Donald Trump en zijn entourage.
Velen voelden hun maag omkeren, toen Elon Musk zei dat hij van Donald Trump hield “net zoveel als een heteroman van een andere man kan houden”. Trump is een van de weinigen in Washington D.C. die Musk graag in de buurt heeft. Maar nu hij Musk meer macht heeft gegeven dan enig ander privépersoon ooit gehad heeft in de Amerikaanse geschiedenis, ziet de president zijn weldoener veranderen in een last. De vraag is niet of maar hoe Trump Musk zal dumpen.
The New York Times beschreef hoe Trump Musk vorige week in een verhitte kabinetsvergadering een hak zette. De kabinetschefs, en niet Musks Department of Government Efficiency (DOGE), zouden beslissen wie ze zouden aannemen of ontslaan, zei Trump. In tegenstelling tot in zijn eerste ambtstermijn, was het Witte Huis tot dan opmerkelijk lekvrij geweest, maar het lijkt erop dat het hogere personeel de kettingzaagzwaaiende oligarch graag van zich wil afschudden. De krachtmeting was opgezet om dat te bespoedigen.
Een maatstaf voor de bezorgdheid van Musk over zijn tanende ster is dat zijn bezoek aan Mar-a-Lago afgelopen weekend oorspronkelijk niet gepland was, zeggen insiders. Bovendien is Musks voorstel om nog meer miljoenen naar de politieke actiecomités van Trump te sluizen, afgewezen. Het is niet Trumps gewoonte geld te weigeren, maar als hij Musk zijn gang liet gaan, zou het erop lijken dat die zijn verlengde verblijf aan de zijde van de president kocht. Musks reputatie daalt net zo snel als de aandelenkoers van Tesla, terwijl de populariteit van Trump stabiel is gebleven.
Bange politici
Nu tekenen van een komende ‘Trump-recessie’ opduiken, kan Musk nog altijd een nuttige bliksemafleider zijn. Dat is meteen nog zijn enige positieve kant. Zijn invloed is voornamelijk negatief. Republikeinse politici zijn doodsbang voor de macht van Musk. Met een cheque van 50 miljoen dollar in de verkiezingsstrijd kan hij een einde maken aan de carrière van een senator. Musks socialemediaplatform X, de informele staatsomroep van de MAGA-beweging (Make America Great Again), kan ook carrières kraken. Ambtenaren publiceren persberichten nu standaard eerst op X. Minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio kondigde plannen om het agentschap voor ontwikkelingshulp USAID terug te schroeven, ook eerst op X aan.
Als Musk enige zelfkennis heeft, zal hij vanaf nu pakken dragen en zijn kroost uit het Oval Office houden.
Het lijkt erop dat Musk bereid is alles te zeggen om wie hem in de weg staat, te belasteren. Dat bleek enkele jaren geleden al, toen hij een belaagde speleoloog ervan beschuldigde een pedofiel te zijn. Zijn bereidheid om karaktermoord te plegen, belemmert onder meer Marco Rubio in zijn werk. Onlangs dreigde Musk ermee de Oekraïense frontlinie te doen instorten door zijn Starlink-satellietdienst stop te zetten. Nadat de Poolse minister van Buitenlandse Zaken, Radosław Sikorski, bezwaar had gemaakt, postte Musk: “Wees stil, kleine man … . Er is geen vervanging voor Starlink.” Polen is een van de weinige Europese landen waarvan Trump heeft gezegd dat hij het zou helpen in het geval van een aanval. Een machteloze Rubio voelde zich verplicht Musk te steunen.
Maar hem aan Trumps zijde houden, komt met een steeds hoger prijskaartje. In zijn onwetendheid over hoe de overheid werkt, richt Musk alleen maar schade aan. Dat ondermijnt ook Russell Vought, het hoofd van het White House Office of Management and Budget, die jarenlang plannen heeft opgesteld om de overheid drastisch af te slanken. Hij was medeauteur van Project 2025, de radicale blauwdruk van de Heritage Foundation voor een tweede termijn van Trump. Het trauma dat Musk het Amerikaanse ambtenarenapparaat bezorgt, zal hem overleven. Vought zal het waarschijnlijk minder incompetent aanpakken. Hij deelt ook niet Musks tegenzin om achter het Pentagon aan te gaan, dat een belangrijke bron van Musks federale contracten is.
Politieke doodswens
Het is verleidelijk te denken dat Musk een politieke doodswens heeft. De recente daling van zijn vermogen heeft zijn winsten na de verkiezingen bijna tenietgedaan. Maar dat zou naïef zijn. DOGE’s toegang tot rekeningen van belastingbetalers, socialezekerheidsgegevens en gegevens van federale werknemers zou een goudmijn zijn voor elke titaan in artificiële intelligentie. De verleiding voor Musk om ze voor zijn eigen doeleinden te gebruiken, zal groot zijn. Dat betekent dat hij het vertrouwen van Trump moet behouden. Als Musk enige zelfkennis heeft, zal hij vanaf nu pakken dragen en zijn kroost uit het Oval Office houden. Nadat hij vorige maand zijn vierjarige zoon had meegenomen naar het Witte Huis, zeiden insiders dat Trump had gevraagd zijn bureau te desinfecteren. De jongen voelde er zich net zo thuis als zijn vader.
Musk heeft ook een impact op het China-beleid van Trump. Nu klanten in de Verenigde Staten, Europa en elders Tesla links laten liggen en op zoek gaan naar alternatieven voor SpaceX, groeit Musks commerciële afhankelijkheid van China. Musks sussende invloed op het Chinabeleid is duidelijk. Trump klinkt intussen bijna net zo ongeïnteresseerd in het lot van Taiwan als in dat van Oekraïne. De meeste leden van zijn team zijn China-haviken. Als en wanneer Trump zich tegen China keert, zal dat nog een teken zijn van Musks neergang.
