Filip Carton (Elia): ‘De kans op uitzonderlijke elektriciteitsprijzen neemt toe’

De lentewarmte laat op zich wachten, maar afgelopen zaterdag pakte veel zonniger uit dan de elektriciteitsproducenten hadden verwacht. De productie uit zonne-energie liep zaterdagmiddag tot 600 megawatt hoger op dan voorspeld, waardoor de elektriciteitsprijzen flink onder nul doken. “Om het hoogspanningsnet in evenwicht te houden, kreeg je zaterdagmiddag tot 300 euro per megawattuur om elektriciteit te verbruiken of de elektriciteitsproductie te verminderen”, zegt Filip Carton, het hoofd van het nationale controlecentrum van hoogspanningsnetbeheerder Elia Transmission.

Was de situatie van afgelopen zaterdag uitzonderlijk?

FILIP CARTON. “Het komt wel vaker voor dat de spotprijs van elektriciteit fors daalt of zelfs tijdelijk onder nul gaat door een onverwacht hoge productie van hernieuwbare energie. Maar zaterdag hield die situatie aan van 12.30 tot 16 uur. Zo’n lange periode is vrij uitzonderlijk. Om het noodzakelijke evenwicht op het hoogspanningsnet te behouden, werden marktspelers met negatieve prijzen aangemoedigd om hun verbruik te verhogen of hun productie te verminderen. Concreet werd zaterdag de onverwacht hoge productie van zonne-energie vooral gecompenseerd door windmolens stil te leggen. Omdat de producenten van windenergie het verlies van groenestroomcertificaten wilden recupereren, gaf dat aanleiding tot fors negatieve elektriciteitsprijzen.”

Naarmate de productiecapaciteit van wind- en zonne-energie toeneemt, stijgt ook de kans op grotere prijsschommelingen om de vraag en het aanbod in evenwicht te houden?

FILIP CARTON. “Ja, de vrij uitzonderlijke situatie van zaterdag kan op termijn een structureel probleem worden. De kans op uitzonderlijke hoge of lage elektriciteitsprijzen neemt toe. We pleiten voor de versnelde uitbouw van een marktmodel waarin de consument een centrale rol speelt. Vandaag kan enkel een beperkt aantal grote industriële afnemers realtime reageren op de elektriciteitsprijs. Op termijn zouden alle consumenten hun verbruik moeten kunnen afstemmen op de elektriciteitsprijs. Denk aan toepassingen waarbij de batterijen van elektrische auto’s vooral worden opgeladen als de elektriciteitsprijs laag of negatief is.”

In welke mate is dat nog toekomstmuziek?

FILIP CARTON. “De technologie om de elektriciteitsvraag te doen inspelen op de prijzen wordt beschikbaar, maar het zal nog jaren vergen om die op grote schaal uit te rollen. De markt zal echter reageren naarmate de prijsschommelingen toenemen en langer aanhouden. Het zal financieel interessanter worden om toepassingen te ontwikkelen waarmee consumenten kunnen inspelen op prijsschommelingen. En hoe flexibeler de vraag, hoe vlotter hernieuwbare energie kan worden ingepast in het elektriciteitssysteem.”

Lees ook: