‘Een extra belasting op vermogenswinsten is de verkeerde remedie voor de verkeerde diagnose’

Wat in dit land begint als een jacht op de rijken, eindigt meestal met het pluimen van de middenklasse. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

Het monster van Loch Ness van de vermogenswinstbelasting duikt deze zomer weer op in België. Het hardnekkige begrotingstekort is de zwakke flank van de regering-Michel, en de druk is groot om de vermogens nog meer in het bad te trekken. De Hoge Raad voor Financiën becijferde dat de invoering van een dual income tax – die alle inkomsten uit vermogen, ook uit meerwaarden, belast tegen een vast tarief – minstens 4 miljard euro kan opbrengen. De regering kan zo de helft van het structurele tekort wegwerken. Een verleidelijk denkspoor, zeker voor coalitiepartner CD&V.

En waarom ook niet? De belasting op alle inkomsten uit vermogen zorgt voor een bredere belastinggrondslag, wat lagere tarieven toelaat. Brede grondslagen en relatief lage tarieven zijn precies de hoekstenen van een billijke en efficiënte fiscaliteit. Het Belgische belastingsysteem staat nu zo bol staat van de uitzonderingen en de hoge tarieven, dat weinigen er nog de rechtvaardigheid van inzien.

Een dual income tax sluit ook aan bij het principe dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen. De breedte van uw schouwers wordt vaak gemeten als de som van uw lopende inkomsten en de nettotoename van uw vermogen. Dat is het bedrag dat u zou kunnen uitgeven zonder in te teren op de waarde van uw vermogen. Volgens die definitie van de bijdragecapaciteit is de belasting van meerwaarden de logica zelve, maar het gaat natuurlijk om de nettomeerwaarde. Een belasting op meerwaarden zonder de minwaarden in rekening te brengen, zou al snel neerkomen op de confiscatie van vermogen.

Kris Peeters lijkt dus overschot van gelijk te hebben als hij zegt dan een dual income tax rechtvaardig, eenvoudig, transparant en op termijn onvermijdelijk is. Toch een momentje. Als niet een paar cruciale randvoorwaarden in acht worden genomen, wordt het mooie veulen van een dual income tax verminkt tot een lelijk gedocht, zoals eerder de rijkentaks en de speculatietaks.

Over de rechtvaardigheid van de Belgische fiscaliteit hoeven we geen rode kaken te hebben. België is Europees kampioen in de herverdeling van inkomens. Ons land is op dat gebied dan wel geen socialistisch paradijs, maar het is zeker ook geen kapitalistische schurkenstaat. Inkomens uit vermogen en de vermogens zelf worden al vrij zwaar belast, al gebeurt dat vaak op onverstandig, met bijvoorbeeld te veel belastingen op vermogenstransacties en te weinig op inkomsten uit onproductief vastgoed. Bovendien daalt het inkomen uit vermogen door de extreem lage rente, in tegenstelling tot het inkomen uit arbeid. Tot slot wordt in het debat de grootste vermogensbelasting vaak vergeten. Die heet inflatie en de Europese Centrale Bank streeft naar een tarief van 2 procent. En wat in dit land begint als een jacht op de rijken, eindigt meestal met het pluimen van de middenklasse, alle goede intenties ten spijt.

En dan zijn er de randvoorwaarden voor de invoering van een vermogenswinstbelasting. Dit land gaat niet ten onder aan een gebrek aan belastinginkomsten, maar wel aan hoge overheidsuitgaven en stijgende uitgaven in de sociale zekerheid. Een extra belasting op vermogenswinsten is daarom de verkeerde remedie voor de verkeerde diagnose. De Belgische economie kan in de eerste plaats meer banen en meer economische groei gebruiken, en dat lukt niet met hogere belastingen, en zeker niet met hogere belastingen voor wie nog risico durft te nemen. Vergeet ook niet dat de snelle digitale omwenteling heel wat businessmodellen op losse schroeven zet, wat bedrijven doet aarzelen om te investeren. Maar dat de stiefmoederlijke fiscale behandeling van risicokapitaal bijzonder schadelijk is voor de economie, krijg je blijkbaar niet uitgelegd in het parlement.

Zorg dus eerst voor een efficiëntere overheid, voordat de factuur naar de burgers en ondernemers wordt gestuurd. Een extra belasting op vermogenswinsten kan alleen als die extra inkomsten worden gebruikt om de fiscale druk op arbeid te verlagen. Als onderdeel dus van een tweede taxshift, niet als een zoveelste belastingverhoging, en als onderdeel van een eenvoudigere fiscaliteit.

Tussen het ideaal van een rechtvaardige en efficiënte fiscaliteit, waarin een vermogenswinstbelasting een plaats heeft, en de realiteit van de Belgische fiscale koterij gaapt een diepe kloof. De vereenvoudig van onze fiscaliteit is het echte monster van Loch Ness. In plaats van daar werk van te maken, wordt het fundament voor een extra fiscaal kot gegoten. Binnen dat kader mag de vermogenswinstbelasting op sterk water blijven. Een mooi monster blijft een monster.