‘Een evenwichtige mix van belastingen is wijzer dan vooral op één bron te rekenen’

‘Een land moet een duurzaam belastingstelsel nastreven, waardoor het een voorspelbaar, stabiel inkomen verkrijgt, los van de grote conjuncturele schommelingen. Een evenwichtige mix van belastingen is wijzer dan vooral op één bron te rekenen, net zoals een verstandig belegger hoort te diversifiëren.’ Dat zegt Koen Van Duyse, partner van Tiberghien Advocaten.

In een vorige column, over ethiek en belastingen, besloot ik dat het grootste ethische probleem wellicht bij de overheid zelf ligt, met haar ongebreidelde uitgavendrift, zonder tegenspraak te financieren door steeds meer belastingen. De vertegenwoordigers van de overheid lopen daar in een wijde boog omheen. Die boodschap is op een koude steen gevallen. Akkoord, in de periode van het Feest van de Arbeid en Rerum Novarum zie je vaak veeleer een opbod voor meer overheid en meer belastingen, dan voor meer werk en betere arbeidsomstandigheden. De voorstellen voor nieuwe belastingen lagen er. Een aanzet voor minder uitgaven heb ik echter volledig gemist.

De PS stelt een miljonairstaks voor van 1 à 1,5 procent op vermogens boven 1 miljoen euro. Het stijgt met de jaren. In 2012 schreef formateur Elio Di Rupo in zijn nota een ‘tijdelijke’ vermogensbelasting van 0,5 procent in. CD&V vraagt de vermogens van de 1 procent rijksten te belasten. Groen heeft in de vorige legislatuur het voorstel gedaan om onder meer wijnkelders te belasten. Vooruit wil de overwinsten van bedrijven belasten tegen 35 in plaats van 25 procent. Aan de andere kant van het politieke spectrum wordt verwezen naar cijfers van de Europese Commissie, die aantonen dat de belastingdruk op kapitaal in België hoger is dan in de meeste andere EU-landen en dat vermogens niet verder belast moeten worden.

Mag ik iedereen oproepen het hoofd koel te houden, en eerst samen na te denken over wat we willen en pas daarna een evenwichtig voorstel te lanceren? In de eerste plaats is het de ethische plicht om een echt gesprek aan te gaan over de kerntaken en de uitgaven van de overheid. Er is nogal wat plaats en ruimte. Het is echt niet rechtvaardig dat ik, als niet slecht verdienende diabeticus, alle medische kosten terugbetaald krijg. Evenmin is het rechtvaardig dat in één stad twee universiteiten dezelfde richting organiseren, elk voor amper een tiental studenten.

Een land moet een duurzaam belastingstelsel nastreven, waardoor het een voorspelbaar, stabiel inkomen verkrijgt, los van de grote conjuncturele schommelingen. Een evenwichtige mix van belastingen is wijzer dan vooral op één bron te rekenen, net zoals een verstandig belegger hoort te diversifiëren. Daarom horen vermogensgerelateerde belastingen thuis in dat gediversifieerde spectrum.

Vermogen kan op verschillende manieren in de belasting worden betrokken. Het vermogen op zich kan worden belast, zoals met een taks op de effectenrekening en zoals de PS- en CD&V-voorstellen. De aangroei van het vermogen kan belast worden, zoals met de roerende voorheffing op intresten en dividenden en, in zekere zin, zoals in het voorstel van Vooruit. De overdracht van vermogen kan worden belast, zoals met de registratierechten en de erfbelasting. En tot slot het verbruik van vermogen, zoals met de btw.

België heeft alle vier, en ze overspannen de hele levenscyclus van de burger. Daarom moeten verbanden worden gelegd tussen die soorten belastingen. Als het PS-voorstel en het voorstel van Vooruit samen worden toegepast, is het dubbelop. Misschien komen daarom twee verschillende voorstellen vanuit de Keizerslaan? Enkel door ze te koppelen en te verbinden, kan een rechtvaardig fiscaal beleid over het hele leven worden gerealiseerd. Daar moet creativiteit spelen. Eén voorstel is al uitgewerkt. Wie jaarlijks een vermogensbelasting zou betalen, krijgt een fiscale rugzak mee, die recht geeft op een belastingvermindering op de erfbelasting bij overlijden. Het is maar een voorbeeld.

Tot slot, welke overheid zal bij ons de zuivere vermogensbelasting heffen? Academici menen dat zoiets in België het best op het niveau van de gewesten gebeurt. Als PS-voorzitter Paul Magnette een vermogensbelasting wil, dan zal dat dus niet alleen het best, maar ook het snelst gerealiseerd kunnen worden in het Waals Gewest. Daar is er trouwens ook een politieke meerderheid voor.