‘Economische onzekerheid in Europa is goede humus voor parasieten’

De Europese lijsttrekkers Kathleen Van Brempt (SP.A) en Johan Van Overtveldt (N-VA) en Europarlementslid Ivo Belet (CD&V) over het groeiende euroscepticisme en het belang van Europa.

We zouden het bijna vergeten, maar er zijn op 25 mei ook Europese verkiezingen. Door het samenvallen van de verkiezingen worden ze bij ons als het ware gesandwicht door de Vlaamse en de federale. Bovendien heeft het imago van Europa de voorbije jaren een ferme deuk gekregen. De Europese lijsttrekkers Kathleen Van Brempt (SP.A) en Johan Van Overtveldt (N-VA) en Europarlementslid Ivo Belet (CD&V) over het groeiende euroscepticisme en het belang van Europa. ‘De Europese verkiezingen zijn de belangrijkste van de drie’.

Hoewel Europa op talrijke gebieden ons dagelijks leven bepaalt, is het nooit een sexy onderwerp geweest. De jongste jaren kampt Europa, vooral als gevolg van de economische crisis en de aanpak ervan – of vooral door een gebrek aan aanpak, meer dan ooit met een imagoprobleem.

Bovendien krijgen anti-EU-partijen in verschillende landen steeds meer de wind in de zeilen – denk aan het Front National van Marine Le Pen in Frankrijk, de PVV van Geert Wilders in Nederland en vooral Jobbik in Hongarije. Volgens een recent onderzoek van de denktank Open Europe kunnen anti-EU-partijen op 25 mei samen meer dan 30 procent van de stemmen binnenhalen (tegenover 24,9 in 2009).

Opvallend: bij ons is Europa amper een thema. De enige echt eurosceptische partij in Vlaanderen, het Vlaams Belang, slaagt er ook niet in om met een anti-EU-programma kiezers te mobiliseren zoals het FN en de PVV.

Economische crisis

De verklaring voor het succes van anti-EU-partijen is volgens Europarlementslid Ivo Belet (CD&V) eenvoudig: de economische crisis die hard heeft toegeslagen. ‘Jobs die verloren gaan, de aanhoudende economische onzekerheid: dat is goede humus voor parasieten. Europa is een gemakkelijke prooi. Ze geven Brussel de schuld van alles, terwijl de realiteit omgekeerd is.’

Of hun vooruitgang zo groot zal zijn als sommige peilingen doen vermoeden, betwijfelt Belet. ‘Ook binnen het eurosceptische kamp zijn er de jongste tijd steeds meer strubbelingen.’

Zijn collega Kathleen Van Brempt (SP.A) is vooral bezorgd over het discours van die partijen. ‘Dat er eurokritische partijen zijn, stoort mij niet, ik ben dat ook,’ zegt ze. ‘Verontrustender vind ik dat het in de meeste gevallen om racistische en radicaal ondemocratische partijen gaat. Hun haat ten opzichte van Europa is gekoppeld aan haat ten opzichte van vreemdelingen.’

Toch gelooft ook Van Brempt dat hun impact na de verkiezingen niet groot zal zijn. ‘Zij hebben de voorbije jaren weinig of geen potten gebroken en ik verwacht na 25 mei niets anders.’

Probleem van credibiliteit

Johan Van Overtveldt, die op 25 mei de Europese lijst van N-VA trekt, heeft het over een ‘bedroevende en bedenkelijke’ ontwikkeling. ‘Dit valt niet zomaar uit de lucht, het heeft alles te maken met het beleid van Europa, dat de jongste jaren steeds verder van de burger is komen te staan. Brussel heeft een probleem van credibiliteit.’

‘Het is ook een feit dat al te veel politici, zowel in ons land land als in het buitenland, Europa ten onrechte als excuustruus hebben gebruikt om onpopulaire maatregelen uit te leggen.’

Belangrijkste verkiezingen

Gelet op het belang van Europa in ons leven – zo’n 80 procent van onze wetgeving wordt Europees gesmeed – zou het een van dé belangrijkste items van de politieke debatten moeten zijn. Het samenvallen van de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen leidt er echter toe dat die laatste bij ons worden gesandwicht door de eerst twee.

Onterecht, vindt Van Brempt. ‘De Europese verkiezingen zijn de belangrijkste van de drie, het Europese parlement is het machtigste ter wereld. Ik blijf steevast geloven in het belang van Europa. Belangrijke thema’s als de sociale problematiek en het klimaat moeten we op een zo hoog mogelijk niveau aanpakken.’

Van Brempt zet zich als sociaaldemocraat af tegen het Europa van botte besparingen, ‘die tot wantoestanden hebben geleid in Zuid-Europa. Ik snap niet dat mensen uit het centrum dat niet onderkennen’. Ze pleit voor een investeringsstrategie, die mensen een toekomstperspectief biedt. ‘Het hoeft niet te verwonderen dat het vertrouwen van de burgers in het hardnekkig besparend Europa zakt. We moeten terug inzetten op opbouw.’

‘Middenin ons bed’

‘Europa is niet ver van ons bed, het ligt middenin ons bed, we krijgen het elke dag op ons bord,’ zo verwoordt Belet het. Hij verwijst vooral naar het energiethema. ‘Zoiets moet je per definitie op Europees niveau aanpakken. Om een voorbeeld te geven: de hoogspanningsleidingen om energie te transporteren.’

‘Europa gaat over investeringen en jobs, het brengt ons geld op.’

Eurorealisme

N-VA pleit voor ‘eurorealisme’. Van Overtveldt: ‘We zijn zeker niet tegen Europa maar we roepen ook niet blind om meer Europa. N-VA pleit voor een sterk Europa waar nodig, met lidstaten die daarnaast ook hun eigen verantwoordelijkheid nemen.’

Van Overtveldt ziet twee belangrijke uitdagingen. ‘We moeten Europa terug bij de burger brengen, want het Europese gevoel ontbreekt nu. Cruciaal is ook dat we krachtdadig verderwerken aan oplossingen voor de eurocrisis, nog altijd het belangrijkste zwaard van Damocles boven onze hoofden. De crisis mag dan wel een pak minder acuut geworden zijn, wie beweert dat ze bedwongen is, droomt hard op. Ze is nog heel sterk aanwezig in ons leven.’