‘Economische meerwaarde van migratie is een fata morgana’

In vergelijking met de rest van het eurogebied betalen wij een stad zo groot als Gent om werkloos thuis te blijven. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

Er is beterschap , maar België springt nog altijd op een schabouwelijke manier om met z’n menselijk kapitaal. De bedrijven schreeuwen om talent, maar we krijgen de reservetroepen niet gemobiliseerd. Dat reserveleger is nochtans immens.

Als we erin slagen de werkgelegenheidsgraad op te krikken tot het niveau van de eurozone, dan impliceert dat een nettotoename van het aantal banen met ongeveer 200.000.

In vergelijking met de rest van het eurogebied betalen wij dus een stad zo groot als Gent om werkloos thuis te blijven. Schrijf het menselijk kapitaal van de ontslagen werknemers van Carrefour dus niet af via brugpensioen. Die handen en hersenen zijn elders broodnodig.

Kantelpunt

De Vlaamse arbeidsmarkt staat op een kantelpunt. Is het niet dit jaar, dan zal volgend jaar de beroepsbevolking beginnen te krimpen – we gaan nog blij zijn met de robots die ons werk willen overnemen.

Die trend is al aan de gang voor de beroepsbevolking met een Belgische afkomst. Enkel migratie zorgde de voorbije jaren nog voor een stijging, en enkel migratie kan, afgezien van een weinig waarschijnlijke babyboom in Vlaanderen, een steilere neergang van de beroepsbevolking voorkomen de volgende decennia. We rekenen dus op migratie om onze welvaart op peil te houden en onze pensioenen te betalen.

Op dit moment rekenen we ons rijk. Het migratiedividend is een fata morgana. Migratie zal ons pas redden als we de migranten ook effectief aan de slag krijgen, maar net daar loopt het gruwelijk fout in België. In Europa hoort België bij de slechtste leerlingen van de klas om vooral migranten van buiten de Europese Unie aan een baan te helpen.

De werkgelegenheidsgraad van migranten van buiten de EU is amper 40 procent, terwijl bijna 70 procent van de Belgen op arbeidsleeftijd (20-64 jaar) aan de slag is. Stel dat de populatie van 400.000 niet-Belgen van buiten de EU dezelfde werkgelegenheidsgraad als de Belgen zou hebben, dan spreken we over ruim 100.000 extra banen.

Het probleem zit zelfs dieper, want ook voor de tweede generatie van niet-Europese migranten verbeteren de cijfers niet. Vlaanderen telt bijna 250.000 kinderen en jongeren met een afkomst buiten de EU. Die groep komt de volgende twintig jaar op de arbeidsmarkt. We veroordelen er met een ongewijzigd beleid 150.000 tot inactiviteit.

De onderbenutting van het buitenlandse talent is te wijten aan een veelkoppig monster. Slechte talenkennis, te weinig scholing, ontoereikende attitudes, te hoge minimumlonen, gebrekkige erkenning van diploma’s, discriminatie,…

De analyse is al meermaals vruchteloos gemaakt. Een krachtiger beleid is nodig. Het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld biedt migranten betere instapkansen en doorstroommogelijkheden op de arbeidsmarkt. Hier botsen migranten op een arbeidsmarkt die op maat gemaakt is van de insiders. Links zwijgt zedelijk over de grens die migratie en het behoud van de sociale zekerheid op termijn onverzoenbaar maakt.

Demografische tijdbom ontmijnen

De samenstelling van de instroom zit ook verkeerd. Ongeveer de helft van de migratie naar België is het resultaat van gezinshereniging. Vaak gaat het om mensen die niet toetreden tot de arbeidsmarkt en dus ook geen sociale rechten opbouwen, maar ook nooit zullen bijdragen aan de sociale zekerheid.

Als migranten geld kosten aan de samenleving, is dat omdat ze fiscaal minder bijdragen, niet omdat ze meer een beroep op sociale voordelen doen, zo concludeerde de OESO in 2013.

Als we met de buitenlands talent ons binnenlandse demografische tijdbom willen ontmijnen, is er een veel proactiever beleid nodig om hooggekwalificeerde arbeidskrachten aan te trekken. Slechts 1 op de 10 migranten van buiten de EU krijgt hier een verblijfsvergunning om werkredenen.

Dat moet snel beter, omdat de concurrentie toeneemt. Niet alleen de traditionele immigratielanden als de Verenigde Staten of Australië kapen talent weg, ook groeilanden als Turkije, Indonesië, Mexico en Zuid-Afrika vissen steeds meer in dezelfde vijver.

Wij kiezen hen niet meer, zij kiezen ons. Als we ons eigen menselijk kapitaal slecht beheren, hoe gaan we dan buitenlands menselijk kapitaal aantrekken?