‘Donald Trump wordt niet herverkozen’

Hij zal het wel niet begrijpen, maar Trump wordt het slachtoffer van een simpele statistische regressie. Dat zegt Marc Buelens, professor-emeritus aan de Vlerick Business School.

Donald Trump haalde in 2016 een verpletterende overwinning in het kiescollege. Hij haalde 304 kiesmannen binnen, tegen Hillary 227. Trumps populariteitscijfers zijn al even uniek als zijn persoon. Ze liggen al bijna drie jaar in beton gegoten. Met 40-42 procent waren de populariteitscijfers van een president nooit zo stabiel en… zo consistent laag.

Maar de voorspellingen waren de vorige keer verkeerd. Bij Trump weet je maar nooit. Alsof onvoorspelbaarheid al bij voorbaat in zijn voordeel zou uitdraaien. Als je het dan toch nooit weet met die man, waarom zou hij dan de volgende keer niet de grootste verkiezingsnederlaag ooit kunnen lijden voor een Republikein?

Bij de start van het voetbalseizoen 2013-2014 stond Leicester City in de premier League bij de bookmakers 500/1. Door een onwaarschijnlijke reeks factoren (vooral bij de tegenstanders) werd Leicester in juni 2014 Engels kampioen. De supporters geloofden rotsvast dat ze die stunt het jaar erop zouden herhalen, want met Leicester City en wonderboy Jamie Vardy weet je nooit. Ze eindigden op de plaats waar ze normaal staan (behalve in 2014): niet ver van de degradatiezone.

Trump profiteerde in 2016 van drie uitzonderlijke factoren. De eerste was Rusland, de tweede draagt de naam ‘weinig populaire Hillary’ en de derde was in een aantal staten het geluk echt aan je zijde hebben (of nauwkeuriger: dat geluk opzoeken en vinden).

Vijftig kiesmannen werden veroverd met een marge van minder dan 1 procent. 46 van hen gingen naar Trump, 4 naar Clinton. Omdat de kiezers sinds 2016 in globo naar de Democraten zijn opgeschoven, mag je aannemen dat er een swing zal zijn van meer dan 1 procent. Hoe spectaculair 304-227 ook oogt, met zo’n kleine swing wordt het 258 voor Trump en 273 voor Biden (of Warren). Dat en dat alleen is de reden waarom ik vrij zeker ben dat Trump niet zal herverkozen worden. Al de rest zijn pseudo-psychologische, halfbakken sociologische en ideologisch gekleurde politieke beschouwingen. Als de swing vrij groot is – 5 procent is zeker niet onmogelijk – dan wordt de score 202-329. Bij een onmogelijk geachte – maar met Trump weet je nooit – swing van 10 procent wordt het zelfs 126-405.

Anders geformuleerd: als niets uitzonderlijks gebeurt, is Trumps startpositie helemaal niet 304-227, maar eerder 240-290. Trump moet dus zwaar stroomopwaarts campagne voeren, kiezers binnenhalen die hij normaal niet binnenhaalt, enzovoort. Dat is hem de vorige keer gelukt, dat weten we, maar bitter weinig wijst erop dat hij die stunt zal herhalen. Joelende supporters, zware persoonlijke aanvallen, eindeloze debatten over afzetting, propaganda op Fox of tientallen verontwaardigde debatten op CNN zullen daar bitter weinig aan veranderen.

Hij zal het wel niet begrijpen, maar Trump wordt het slachtoffer van een simpele statistische regressie. Het is genoeg dat één factor wegvalt die de vorige keer extreem in zijn voordeel heeft gewerkt, en hij geraakt niet herverkozen. Zelfs met identiek dezelfde geluksfactoren komt hij er nog niet, want de basis is lichtjes in zijn nadeel verschoven.

Kan Trump niet ‘toevallig’ enkele Democratische staten veroveren? Dat kan, maar we spreken dan over 49 nieuwe kiesmannen die hij kan binnenhalen, tegenover 178 die hij kan verliezen…

Wanneer wint Trump wel? Als de Democraten (met wat hulp van Oekraïne, Rusland of andere bondgenoten?) een echte socialist verkiezen. Dan krijgen ze misschien veel te weinig traditionele kiezers gemobiliseerd en zal de lage opkomst bij de Democraten schril contrasteren met het fanatieke opkomst van de zowat 42 procent Trump-supporters. Vooral Biden staat Trumps herverkiezing in de weg, want die heeft net dat profiel dat de staten die Trump in 2016 nipt heeft gewonnen, zal doen kantelen naar de Democraten. Warren is meer een ‘socialist’. Wedden dat zij het zal opnemen tegen Trump? Anders zal het niet meer spannend zijn. Als zij weigert wat naar het centrum op te schuiven wanneer haar kandidatuur is bezegeld, maakt Trump toch nog kans.