De soort beschermen kost een pak geld.
De handel in levende neushoorns is geen eenvoudige, en tegenwoordig zelfs geen lucratieve business. De prijs van zuidelijke witte neushoorns lag in 2019 bijna 70 procent lager dan tien jaar geleden. Een mannelijke neushoorn kost nu ongeveer 7.900 dollar. John Hume, met 2.000 zuidelijke witte neushoorns de eigenaar van zowat 15 procent van de wereldwijde populatie in het wild, kreeg eerder dit jaar zelfs geen enkel bod toen hij ze te koop aanbood.
De zuidelijke witte neushoorn is een Zuid-Afrikaans succesverhaal. In 1929 waren er nog maar 150 van. Operatie Neushoorn, in 1960 gelanceerd door de natuurbeschermer Ian Player, bracht de aantallen weer op peil door neushoorns van een nationaal park over te brengen naar privéreservaten. Andere impulsen kwamen na de introductie van veilingen voor neushoorns in de jaren tachtig en sterkere eigendomsrechten op de dieren in de jaren negentig. Tegenwoordig graast meer dan de helft van de zuidelijke witte in Zuid-Afrika op privégrond.
De eigenaren van reservaten verdienen geld aan toerisme en de jacht. Dat laatste staat velen tegen, maar het is een manier om de reservaten in stand te houden. De tientallen neushoorns waar elk jaar op gejaagd wordt, zijn oude stieren, die anders zouden concurreren met jongere dieren. Op die manier kan gereguleerde jacht zelfs helpen om de populatie te vergroten.
In de afgelopen vijftien jaar zijn neushoorns echter veranderd van activa in passiva. De belangrijkste reden zijn de kosten om ze te beschermen tegen stroperij. Tussen 2010 en 2021 is het aantal witte neushoorns in Zuid-Afrika gedaald van 18.796 naar 12.968. De meeste zijn gedood in staatsparken. Minder dan 10 procent van de jaarlijkse verliezen door stroperij vindt plaats op privéterrein. Dat komt doordat privé-eigenaren minstens vier keer zoveel uitgeven aan beveiliging als nationale parken. Die kosten kunnen ze niet allemaal doorrekenen. “De economie van het neushoornbezit is een ramp. Het is een bodemloze put”, zegt Pelham Jones, het hoofd van de Private Rhino Owners Association. Het aantal reservaten met neushoorns is de afgelopen vijftien jaar gedaald van 330 naar 280, stelt de vereniging.
Handel in hoorn
Er worden veel creatieve pogingen ondernomen om de neushoornpopulaties te stimuleren. African Parks organiseert door donoren gefinancierde transporten naar andere Afrikaanse landen. Vorig jaar gaf de Wereldbank de eerste neushoornobligaties uit, waarmee geld werd ingezameld voor twee Zuid-Afrikaanse staatsparken met zwarte neushoorns.
Neushoornbezitters stellen dat de eenvoudigste oplossing zou zijn om de internationale handel in hun hoorn te legaliseren. Een neushoorn kan 1 tot 1,5 kilogram hoorn per jaar groeien. De neushoorns waarvan de hoorn is afgehakt, hebben na een paar jaar weer een stekelige snuit. Tegenstanders argumenteren dat legalisatie meer vraag zou creëren dan waarin kan worden voorzien door legale aanvoer. Het verbod, dat al sinds 1977 van kracht is, werd vorig jaar verlengd.
Uiteindelijk is natuurbehoud duur. Soms kunnen de kosten worden gedekt door filantropie of door belastingbetalers, maar de economische logica blijft dat neushoorns dood meer waard zijn dan levend.
