‘Deze Vlaamse regering heeft de economische koers van de volgende regering bepaald, ongeacht hoe die er gaat uitzien’

De Vlaamse regering-Jambon begint deze week aan zijn laatste kans om zichzelf te redden – de laatste kans om een afstraffing in de verkiezingen van 2024 te milderen.

Nu donderdag komt minister van Economie Jo Brouns (cd&v) in een commissievergadering uitleg geven over de financiële garanties en de politieke steun aan de nieuwe ethaankraker van het chemiebedrijf Ineos. Het twistpunt, de waarborg van maximaal 500 miljoen euro, is voor alle duidelijkheid een verantwoorde beslissing. Vlaanderen stelt zich garant voor een deel van de leningen die Ineos aangaat bij Belgische banken, omdat de nieuwe ethaankraker cruciaal voor de Antwerpse haven is. De investering van 4 miljard euro zorgt voor extra banen en toegevoegde waarde, maar er is ook het ruimere plaatje. De Antwerpse chemiecluster is een hoeksteen van onze economie en zoals vaak bij andere investeringen in infrastructuur speelt er een sneeuwbaleffect. De ene investering trekt de andere aan. Het uitblijven van één investering doet de rest twijfelen.

Deze Vlaamse regering heeft de economische koers van de volgende regering bepaald, ongeacht hoe die er gaat uitzien.

De Vlaamse regering mag de commissievergadering misschien afdoen als een routineklus om het parlement in te lichten, ze zet de implosie van de Vlaamse regering weer vol in de schijnwerpers. Midden juli kwam het tot een totale vertrouwensbreuk tussen de coalitiepartners cd&v en N-VA en enkele dagen later vernietigde de Raad voor Vergunningsbetwistingen de omgevingsvergunning voor de ethaankraker van Ineos, vanwege de onvoldoende ingeschatte stikstofimpact rond de Antwerpse haven. Minister-president Jambon en zijn ministers moeten bewijzen dat Vlaanderen nog werkt. Tegen een strakke deadline, want eind september moet de minister-president zijn Septemberverklaring afleggen.

Er staat veel meer op het spel dan de reputatie van de Vlaamse regering. Deze coalitie heeft de economische koers van de volgende regering bepaald, ongeacht hoe die er gaat uitzien. Het geld is nu ook op in Vlaanderen, tenzij de volgende regering het aandurft een echt kerntakendebat te voeren. De schuldgraad is ook te veel gestegen. De Vlaamse begroting zit enkel op koers voor een evenwicht omdat een zware investering zoals de Oosterweelwerken niet wordt meegeteld. Bovendien heeft deze Vlaamse regering een economisch beleid gebetonneerd met langlopende financiële engagementen.

Economisch beleid in Vlaanderen is in de eerste plaats beschermen wat er al is en de nieuwe ethaankraker voor de chemiecluster is daarvan niet het enige bewijs. Deze zomer maakte de Vlaamse regering ook 750 miljoen extra vrij zodat het onderzoekscentrum imec zijn infrastructuur kan uitbreiden en een voorloper in de meest geavanceerde computerchips kan blijven. ArcelorMittal Gent krijgt via een joint venture 350 miljoen euro Vlaams geld om koolstofneutraal staal te produceren. En last but not least is er de zwaarste overheidsinvestering van de komende jaren. De Oosterweelverbinding, de werf van wellicht 7 miljard euro, is vooral bedoeld om de haven van Antwerpen gelijke tred te doen houden met die van Rotterdam. Antwerpen mag misschien beter gelegen zijn, Rotterdam heeft meer rijstroken om al dat vrachtvervoer te verwerken.

Deze Vlaamse regering is gul met subsidies en andere financiële steun voor bedrijven en heeft daardoor de reputatie geen keuzes te durven maken. Maar dat doet ze dus wél. Als puntje bij paaltje komt, krijgen de bestaande strategische sectoren of bedrijven voorrang. Dat is logisch en realistisch. Er is niet genoeg financiële armslag, ruimte of zelfs menskracht om een mega-investering in een compleet nieuwe sector zoals batterijproductie of de productie van computerchips aan te trekken. Maar de chaos in het o zo cruciale stikstofdossier is onbegrijpelijk. De ministers denken misschien al aan de verkiezingen, de echte inzet van de komende weken is ervoor te zorgen dat ook de volgende legislatuur een degelijk economisch beleid kan voeren.