De zwakke Noorse kroon: een mysterie

De Noorse economie draait op volle toeren, maar toch verliest de kroon steeds meer waarde. Wat is er aan de hand?

Met een bruto binnenlands product per inwoner van 94.600 dollar, zo’n 11 procent hoger dan dat van Amerika, en een werkloosheid van slechts 2 procent, lijkt het economisch geweldig te gaan in Noorwegen. De groei mag dan wat afnemen, maar was de afgelopen jaren nog steeds sterker dan in de rest van Europa. Het staatsinvesteringsfonds, gevuld met olie-inkomsten, is inmiddels meer dan 300.000 dollar per inwoner waard.

Toch is er bezorgdheid over de waarde van de kroon. Sinds eind 2020 is de munt met 8 procent gedaald ten opzichte van andere belangrijke valuta’s en flirt hij met historische dieptepunten tegenover de dollar en de euro. En dat terwijl Noorwegen bijna al zijn consumentengoederen moet importeren, waardoor de inflatie alleen maar oploopt. Zelfs Norges Bank, de Noorse centrale bank, begrijpt niet hoe de economie zo sterk kan zijn, terwijl de kroon zo zwak blijft. Mogelijk komt er een officiële commissie om dit mysterie te onderzoeken.

Renteverschil

Een veelgehoorde verklaring voor de zwakke kroon is de lagere olieprijs. Dat verklaart misschien een deel van de daling, maar niet waarom de kroon niet herstelde toen de olieprijzen in 2021-2022 weer stegen. Sterker nog, de kroon viel verder terug, terwijl de olieprijs piekte. Er moet dus iets anders aan de hand zijn.

Analisten wijzen op het renteverschil tussen Noorwegen en andere landen. Toen de Amerikaanse centrale bank in 2022-2023 de rente fors verhoogde, werd het aantrekkelijker om dollars aan te houden in plaats van kronen. Norges Bank probeert dit te counteren door de rente op 4,5 procent te houden, ook als de Federal Reserve binnenkort de rente verlaagt. Maar dit verklaart nog niet waarom de kroon ook zwakker werd tegenover andere valuta’s, zoals de euro, waarbij de renteverschillen veel kleiner zijn.

Waardering

Misschien speelt de relatief kleine omvang van de Noorse valutamarkt een rol. Door lage handelsvolumes kunnen afwijkingen langer aanhouden, omdat grote investeerders terughoudend zijn om in te grijpen, uit angst om de prijzen te verstoren. Volgens de Bank for International Settlements wordt er dagelijks slechts 125 miljard dollar aan kronen verhandeld, vergeleken met 2,3 biljoen dollar aan euro’s.

Een andere, zorgwekkendere mogelijkheid voor Noren: de kroon was misschien jarenlang overgewaardeerd. De huidige daling zou dan een correctie kunnen zijn, nadat Noorwegen een tijdlang een veilige haven was tijdens de economische onrust in Europa. Volgens de Big Mac-index van The Economist kostte een hamburger in Noorwegen 74 Noorse kronen, tegenover 5,69 dollar in Amerika. Dit suggereert een wisselkoers van 13 Noorse kronen per dollar, terwijl de marktrente 11 Noorse kronen is. Een verdere daling zou goed nieuws zijn voor toeristen in Oslo, maar minder prettig voor de Noorse consument.