‘De VS maken zich op voor klimaatverkiezingen’

Vrijwel alle grote vraagstukken in deze tweestrijd zijn terug te brengen op de vraag: groen of fossiel? Dat zegt correspondent in de VS Casper Thomas.

Als een havik dook hij erop. “Hoor je dat, Texas? Letten jullie op, Pennsylvania?” Aldus sprak Donald Trump toen Joe Biden tijdens het laatste presidentsdebat zei dat, wat hem betreft, de fossiele industrie richting de uitgang moet worden geleid. Trump probeerde zich populair te maken in twee swingstaten. Voor de Amerikaanse kijkers was in één keer duidelijk waar Trump versus Biden om draait: dit zijn klimaatverkiezingen.

Er is veel gezegd over Joe Biden. Was hij nu werkelijk de enige mogelijke kandidaat om Trump mee te lijf te gaan? Hadden de Democraten niet wat meer vernieuwing in zich? Aan Bidens leeftijd en lange politieke voorgeschiedenis valt weinig te doen, maar hij heeft zich een verrassend geschikt vehikel getoond voor de ideeën van anderen, vooral als het gaat om verduurzaming. Het sneeuwt wellicht onder in de covidcrisis en de continue ophef over Trump, maar stiekem is Biden de groenste Democratische presidentskandidaat die Amerika ooit gehad heeft. Zijn klimaatplan, met voor 2000 miljard dollar investeringen in vier jaar tijd, zou een radicale breuk zijn met het vervuilende en CO2-uitstotende Amerika. Vandaar: klimaatverkiezingen. Trump staat voor doorgaan op de oude weg en is daar trots op. Hij omzeilt vragen over de klimaatopwarming door te zeggen dat Amerika nu betere lucht en schoner water heeft. Bosbranden zijn volgens hem het gevolg van slecht beheer. Biden noemt een warmer klimaat “een existentiële bedreiging voor de mensheid”.

Vrijwel alle grote vraagstukken in deze tweestrijd zijn terug te brengen op de vraag: groen of fossiel? Komen de jonge kiezers opdagen bijvoorbeeld? In 2016 was de lauwe opkomst van stemmers onder de 30 jaar een van de redenen waarom Trump het Witte Huis in handen kreeg. Als de jonge Amerikaan serieus vreest voor zijn toekomst, zal zich dat deze keer bij de stembus tonen.

Ook welke staten bepalend zijn voor de uitslag, volgt de patronen van Amerika’s fossiele bodemschatten. Texas is Amerika’s oliekrachtpatser. Pennsylvania is de staat waar Amerika door schaliegaswinning zijn energieonafhankelijkheid verwerft. Als Biden wint in Texas – hij heeft een kleine kans, maar het is niet onmogelijk volgens de peilingen – zou dat niet alleen historisch zijn, maar hem ook vrijwel zeker het presidentschap bezorgen. Zonder Pennsylvania zal het voor beiden lastig worden.

Ook Amerika’s internationale positie is nauw verbonden met het klimaatvraagstuk. De Verenigde Staten stapten onder Trump al uit het klimaatakkoord van Parijs. Xi Jinping lijkt het tegengaan van de klimaatopwarming serieuzer te nemen dan de huidige Amerikaanse president. Trump zei tijdens het debat dat China en India ‘vies’ zijn, maar een toekomst waarin de Verenigde Staten de hopeloze vervuiler zijn, komt een stap dichterbij met nog vier jaar klimaatontkenning. En dat maakt deze Amerikaanse presidentsverkiezing toch weer zoals alle voorgaande. Als Amerika niet meewerkt aan het klimaatakkoord van Parijs, is de kans aanzienlijk groter dat deze eeuw er een van klimaatcatastrofes wordt. De wereld heeft nog altijd een aandeel in wat de Verenigde Staten besluiten.

De afgelopen jaren hier in de Verenigde Staten heb ik het gezien. Boeren die hun sojaoogst zagen wegrotten na excessieve regenval. De straten van Charleston, een van Amerika’s meest historische steden, waar de riolering overloopt na een overstroming. Miami, dat overweegt delen van de stad prijs te geven aan het wassende water. Of de wal het schip kan keren, weten we na 3 november.