De verrijzenis van de kilometerheffing

Volgens Trends-redacteur Roeland Byl zijn milieubelastingen een betere hefboom voor een lastenverlaging.

De discussie over de kilometerheffing staat weer op de politieke agenda, met dank aan een studie van het Vlaams departement Leefmilieu, Milieu en Energie. Net nu de federale regering op zoek gaat naar denksporen om een taxshift te verwezenlijken, blijkt een groenere fiscaliteit de ideale hefboom om banen te creëren. Niet enkel de studie van de Vlaamse administratie wijst daarop, ook het Federaal Planbureau pleitte vorige week voor milieubelastingen als motor van een lastenverlaging op arbeid.

Het enige wat nog ontbreekt, zijn vijf minuten politieke moed, reageert Meyrem Almaci, de partijvoorzitter van Groen, in een persmededeling. Of de regering-Michel die politieke moed kan opbrengen, of dat de taxshiftdiscussie een soort BHV voor deze coalitie wordt, valt nog af te wachten.

Naar verluidt mikt minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) vooral op een btw-verhoging om een lastenverlaging te financieren. Omdat iedereen een gelijk btw-percentage moet betalen, komt zo’n lastenverhoging harder aan bij wie minder verdient. Zo’n verhoging krijgt dus onvermijdelijk de kritiek dat ze asociaal is. Tegenstanders noemen dat ongetwijfeld een nieuwe aanslag op de middenklasse.

Dan lijken milieubelastingen een betere optie als hefboom voor een lastenverlaging. Volgens de studie die in De Standaard werd geciteerd, levert een algemene kilometerheffing van 5 eurocent voor het vrachtvervoer en personenwagens 3,2 miljard euro op tegen 2020. De studie oordeelt dat die heffing kan worden gebruikt om de personenbelastingen te verminderen. Dat zou tot 6500 nieuwe banen opleveren. Maar zo’n kilometerheffing is een regionale bevoegdheid. En net nu Vlaanderen zijn begroting in het rood ziet gaan, is het lastig extra middelen af te staan aan het federale beleid.

Vanaf 2016 geldt de kilometerheffing hoe dan ook al voor het vrachtvoervoer. Het zou toch logisch zijn het principe dat de gebruiker betaalt door te trekken, en de kilometerheffing te veralgemenen? Toch is het verzet tegen een algemene kilometerheffing nog groot. De auto blijft koning in Vlaanderen. In een land waar bedrijfswagens een vanzelfsprekend onderdeel van het loonpakket zijn geworden, dreigt een kilometerheffing over te komen als inkomensverlies.

Bovendien staan lobbygroepen klaar om eventuele extra inkomsten te claimen. Zo reageert de bouwsector dat eventuele opbrengsten moeten worden geïnvesteerd in wegenwerken. De weginfrastructuur kan hier en daar wel een injectie gebruiken, maar meer beton mist het effect van het dubbele dividend waarvoor een groenere fiscaliteit wel kan zorgen. Het voordeel van een algemene kilometerheffing is nu eenmaal dat ze effect op twee fronten heeft: ze verlaagt de CO2-uitstoot, terwijl lastenverlagingen mogelijk worden. Het probleem is inderdaad: wie heeft de politieke moed om die boodschap te verkondigen?