‘De trend van een milde deglobalisering is al langer bezig, Trump of geen Trump.’

De ambitie van Trump om het Amerikaanse handelstekort weg te werken is gevaarlijk voor de wereldeconomie. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

” De Verenigde Staten zijn zoals de bank die iedereen wil beroven. Dat moet stoppen”, zei president Donald Trump in de marge van de surrealistische G7-top van afgelopen weekend. Het zit Trump al langer hoog dat de VS een tekort boeken op de handelsbalans en zo ‘beroofd’ zouden worden door de rest van de wereld.

Je krijgt aan Trump niet uitgelegd dat een tekort op de handelsbalans niet gelijkstaat met ‘verlies’, zoals op een resultatenrekening. Je krijgt aan Trump niet uitgelegd dat de VS niet beroofd worden als ze meer invoeren dan uitvoeren.

De ambitie van Trump om het Amerikaanse handelstekort weg te werken is gevaarlijk voor de wereldeconomie. De VS blijven de consumer of last resort in een wereld die liever spaart dan investeert of consumeert. Wie zal de Amerikaanse bestellingen overnemen?

Europa wil het niet en kan het niet. Het oude continent blinkt uit in handelsoverschotten. Duitsland spaart voor de oude dag, de zuiderse eurolanden om de putten van het verleden te vullen. Gelukkig heeft China de weg naar consumptie gevonden, anders was er de voorbije jaren geen herstel van de wereldeconomie mogelijk.

Maar in afwachting van meer economisch inzicht moet Trump niet worden afgeschilderd als de man die de vrijhandel en de globalisering de nek wil omwringen. De trend van een milde deglobalisering is al langer bezig, Trump of geen Trump.

De OESO merkte vorige week nog op dat de landen die deel uitmaken van de G20 sinds het begin van de financiële crisis in 2007 al meer dan 1200 nieuwe handelsbelemmeringen hebben opgeworpen. Dat zijn evenveel zandkorrels in het kwetsbare raderwerk van de wereldeconomie, die rust op waardekettingen over de grenzen heen.

Een verdere escalatie van de handelsoorlog kan tot een kettingbreuk en een groot welvaartsverlies leiden. De onzekerheid is intussen al heel schadelijk. De meeste bedrijven kunnen hogere invoertarieven niet doorrekenen aan hun klanten en moeten die kosten zelf betalen. Investeringen worden uitgesteld, banen verdwijnen.

Europa moet intussen niet uit de hoogte doen, zoals Merkel op de intussen iconische foto van de G7 het mokkige kind Trump de les lijkt te spellen. Ook de Europese Unie is niet vies van een potje protectionisme, en is niet het paradijs van vrijhandel die ze pretendeert te zijn, zeker in vergelijking met uitgerekend de VS.

Invoerheffingen

Het Duitse Ifo-instituut berekende dat de Europese Unie een gemiddelde invoerheffing van 5,2 procent hanteert op Amerikaanse producten. In de VS is het gemiddelde tarief slechts 3,5 procent op invoer uit Europa. Trump pakte op de G7 de tegenpartijen tegenvoets met een voorstel in het slotcommuniqué te pleiten voor een internationale handel zonder tarieven, zonder subsidies en zonder belemmeringen. Daar is niemand klaar voor.

Sinds de wereld in 1947 koos voor een multilaterale handelsaanpak, zijn de tarieven fors gedaald en is de internationale handel fors gestegen. Toch is er nog ruimte voor verbetering. Het gemiddelde importtarief op industriële goederen bedraagt nog 5,5 procent, en op landbouw nog 8,7 procent. Intussen laat de liberalisering van de dienstensector te wensen over, en winnen niet-tarifaire handelsbelemmeringen aan belang. Geen handelsblok is er rouwig om als het via een kunstmatig lage wisselkoers banen wegkaapt bij de concurrentie.

De grootmachten zijn almaar minder bereid intellectuele eigendom en technologie van strategisch belang te verhandelen en te delen. Nog zorgwekkender is dat een multilaterale aanpak plaatsmaakt voor regionale of bilaterale deals, en dat een systeem gebaseerd op spelregels vervangen wordt door pure machtspolitiek.

Voor kleine landen als België, die leven van de internationale handel, maar bijna niets in de pap te brokken hebben op het wereldtoneel, is die trend een ramp. Gelukkig zijn we ingekapseld in de EU, maar de politieke en militaire slagkracht van Europa is niet overweldigend, en de interne cohesie niet geruststellend. Het gezond verstand en de redelijkheid mogen snel terugkeren, anders zal protectionisme ieders bank beroven.