‘De situatie in Gaza is helemáál niet complex’

Op elke werkvloer is de situatie in Israël en Gaza een heet hangijzer. Ofwel lokken de aanvallen van Hamas en de vergelding van Israël verhitte discussies uit, ofwel is het de olifant in de kamer. Waarom veroorzaakt geen enkele andere brandhaard zoveel emotie en commotie als die in Gaza?

Ik kan alleen spreken vanuit mijn perspectief, als dochter van migranten uit Irak. Politiek was bij ons alom aanwezig aan de eettafel. Dat hoor ik bij veel mensen met Arabische roots. Heel veel aandacht gaat naar het lot van de Palestijnen. Arabische gemeenschappen hebben historische, culturele en religieuze banden met Palestina. Veel heiligdommen voor moslims bevinden zich in Israël of in bezette gebieden. De impact van de beelden van gewapende oproerpolitie in de Al-Aqsamoskee in Jeruzalem valt bijvoorbeeld niet te overschatten. Het is een van de heiligste plaatsen van de islam.

Het lot van de Palestijnen is de voorbije tientallen jaren diep onder het vel van veel mensen gekropen.

Sinds de Nakba van 1948 (de ‘catastrofe’) zijn ook veel Palestijnse vluchtelingen wereldwijd verspreid. Iedereen heeft Palestijnse vrienden of kennissen van de eerste, tweede of derde generatie die het conflict bij hen thuis binnenbrengen. Palestina is herkenbaar. Veel migranten uit het Midden- Oosten zijn zelf opgegroeid in bittere armoede, op de vlucht voor dictators en autocraten. De situatie waarin de 2,2 miljoen Palestijnen in Gaza zich al zo lang bevinden, is pijnlijk herkenbaar voor hen. Een machtige staat tegenover dappere, maar machteloze burgers. Gaza is uitgegroeid tot een symbool van onderdrukking en uitzichtloosheid. In heel de wereld vinden betogingen plaats waar duizenden mensen aan deelnemen. Het lot van de Palestijnen raakt de hele wereld, van Brussel tot Australië.

Als bezetting en onderdrukking ons zo hard raken, waarom trekken we dan wel de straat op voor de Palestijnen en niet voor de Oekraïners? Die vraag krijgen we geregeld. Is dat geen hypocrisie? Maar hoe verschrikkelijk de situatie ook is voor de Oekraïners, ze hebben wel de westerse publieke opinie en de westerse leiders ondubbelzinnig aan hun kant. Voor Gaza halen onze leiders hun schouders op. ‘Eigen schuld, dikke bult.’ We móéten de stem van de menselijkheid wel laten horen, want in de nationale en Europese instellingen klinkt ze veel te zwak.

‘Ja, maar in Oekraïne is de situatie duidelijk. Het Israëlisch-Palestijnse conflict is complex.’ Dat is vaak de tweede laag in de discussie. Zelfs universiteitsrectoren zuchten moedeloos dat wat zich in en rond Gaza afspeelt te complex is voor hun begrip. Wel, voor de mensen die het conflict al decennialang volgen, is de situatie net bijzonder helder. De illegale bezetting, de apartheid, de kolonisten die een inheemse bevolking onderdrukken: het blijft zich maar herhalen, met dit conflict als symbool.

Niets van dit alles praat de aanslagen van Hamas goed, laat dat duidelijk zijn. Israël staat voor een moeizaam rouwproces. Net als de Verenigde Staten na 9/11, net als de Europese landen na de aanslagen in Parijs, Madrid, Londen en Brussel. Maar de bevolking van Israël kan nadien wel beginnen te denken aan de wederopbouw van de samenleving, en ouders kunnen opnieuw dromen dat hun kinderen het beter krijgen dan zij. Dat is voor de inwoners van Gaza een illusie. Achter dat metershoge traliehek zijn alle dromen weggebombardeerd. Families werden uitgeroeid, moeders en kinderen afgeslacht. De Palestijnen leven al 75 jaar in onderdrukking, zonder uitzicht op een vreedzaam leven.

Dit is geen oproep om massaal de straat op te komen voor de Palestijnen. Het is hooguit een oproep voor een beetje empathie met collega’s, buren, klasgenoten of ploegmaats die diep geraakt worden door wat zich in Gaza afspeelt. Het lot van de Palestijnen is de voorbije tientallen jaren diep onder het vel van veel mensen gekropen. Proberen te begrijpen in plaats van te oordelen en te veroordelen, is wat ons menselijk maakt.