‘De nieuwe postwet is het eindpunt van de liberalisering die twintig jaar geleden werd ingezet’

Het parlement de nieuwe postwet goedgekeurd. Ze past in een internationale tendens van het openstellen van markten voor meer concurrentie en ligt volledig in lijn met de liberaliseringsdoelstellingen van de Europese Unie. Dat zeggen advocaten Flip Petillion en Jan Janssen van het advocatenkantoor Petillion.

De postsector is al enkele jaren volop in beweging. De digitalisering zorgt ervoor dat de brievenpost jaar na jaar wat sneller daalt, terwijl e-commerce de pakjesdiensten exponentieel doet toenemen.

Het belang van brievenpost voor de maatschappij en de gebruiker blijft voorlopig bestaan. Het is nog altijd een belangrijk communicatiemiddel dat bijdraagt tot de sociale integratie.

Wil men vermijden dat, als gevolg een verdere daling van brievenpost, de belastingbetaler meer betaalt voor de verdeling van brieven, dan moet men ervoor zorgen dat de markt gezond blijft. Dat is een van de voornaamste doelstellingen van de nieuwe postwet.

Het was nodig om de postwetgeving aan te passen zodat de gebruiker kan blijven beschikken over efficiënte, betrouwbare postdiensten van goede kwaliteit, tegen betaalbare prijzen.

Bpost

De wet laat de universele dienstverlening ongewijzigd. Bpost blijft de universele dienstverlener voor de komende vijf jaar en zal onder meer moeten instaan voor de postbedeling overal in België, minstens vijf dagen per week. Die verplichting kan in de toekomst bijgesteld worden.

Dat is het geval indien zou blijken dat de noden van de consument veranderen of als de volumes brievenpost zodanig dalen dat het behoud van postdiensten zoals we die vandaag kennen niet langer houdbaar is zonder financiële tussenkomst van de belastingbetaler. In dat geval zal de regering moeten kiezen om ofwel de modaliteiten van de universele dienstverlening aan te passen of om tussenbeide te komen in de financiering ervan.

Tegelijk versoepelt de wetgever de toegang tot de markt van de brievenpost. Andere operatoren zullen niet langer het volledige territorium moeten bedienen en ze zullen de post niet meer minstens tweemaal per week moeten verdelen.

De versoepeling van de instapregels gebeurt niet tegen gelijk welke prijs. De wetgever houdt ook de sociale rechtvaardigheid in het oog en wil de sector vrijwaren van sociale dumping.

Zoals vandaag reeds het geval is wordt de mogelijkheid om post te verdelen gekoppeld aan de voorwaarde om te werken met werknemers met een arbeidsovereenkomst. Deze voorwaarde vindt haar oorsprong in het feit dat de postsector werk biedt aan een groot aantal laagopgeleiden. De keerzijde is dat postoperatoren minder flexibiliteit hebben om hun kostenstructuur aan te passen aan een krimpend volume brievenpost.

Wil men vermijden dat de belastingbetaler hiervoor opdraait, dan moet het regelgevend kader ervoor zorgen dat de operatoren over de nodige flexibiliteit beschikken in het vastleggen van hun tarieven.

Waar dat geen probleem is voor alternatieve operatoren, die hun tarieven in alle vrijheid kunnen bepalen, is de universele dienstverlener gebonden aan strikte prijsregulering. De tarieven van de universele dienstverlener moeten namelijk redelijk en niet-discriminerend zijn.

Stabiele regelgeving

Met de nieuwe postwet lijkt de regering te kiezen voor een stabiele regelgeving en een duidelijk en voorspelbaar kader dat de universele dienstverlener toelaat om, onder toezicht van de regulator, tarieven te verhogen om bij een dalend volume de universele dienst te kunnen blijven financieren.

Gelijkaardige mechanismen zien we in andere Europese landen (bv. in Ierland, Nederland en Frankrijk). De impact van tariefverhogingen voor de gebruiker lijkt in de toekomst beperkt te blijven, gezien de daling van het aantal brieven en het kleine aandeel van postdiensten in het gemiddelde huishoudbudget.

Kortom, de nieuwe postwet moet het evenwicht in de postsector bewaren en is als het ware het eindpunt van de liberalisering die twintig jaar geleden in Europa werd ingezet. In de wandelgangen hoort men dat er binnenkort misschien een Europees initiatief komt om de liberalisering van de postsector verder te harmoniseren en aan te passen.

De kans is groot dat de nieuwe regelgeving in België hier al op anticipeert.

Advocaten Flip Petillion en Jan Janssen