Philip Neyt: ‘De financiering van de pensioenen blijft een heikel punt’

De pensioenhervorming die de federale regering maandag aankondigde kun je bezwaarlijk een hervorming noemen, vindt pensioendeskundige Philip Neyt: “Als je de pensioenen betaalbaar wilt houden, moet je drastisch hervormen – zoals Nederland en Frankrijk het afgelopen jaar gedaan hebben”.

Voor Philip Neyt, pensioendeskundige en oud-voorzitter van de federatie van pensioenfondsen PensioPlus, vond de belangrijkste pensioenhervorming plaats bij het begin van de legislatuur in 2019: “Toen heeft de regering-De Croo twee belangrijke beslissingen genomen. Ze heeft het stelsel voor de zelfstandigen in lijn gebracht met dat van de werknemers, wat voor de zelfstandigen een goede zaak is. In ruil daarvoor zijn de minimumpensioenen opgetrokken, en zijn de plafonds waarop de pensioenen berekend worden verhoogd. Dat was voor de socialisten cruciaal.”

Stijging van de pensioenkosten

Het probleem is dat die maatregelen de pensioenkosten fors omhoog duwden. Volgens specialisten gaat het om een meerkost van 5 miljard euro of 0,9 tot 1 procent van het bbp. “Wat men nu doet is daar een stukje op terug komen door op andere zaken te besparen”, legt Neyt uit. Zo wordt de perequatie voor ambtenaren beperkt, wat een besparing van 2,4 miljard miljard euro moet opleveren. “Daardoor bespaar je nu misschien 0,5 procent van het bbp, maar netto is er sinds het begin van de legislatuur nog altijd een stijging van de pensioenkosten”, aldus Neyt.

Het blijft dus wat rommelen in de marge, maar er was een inspanning nodig om de uitbetaling van het Europees relancegeld vrij te maken. “De financiering van de pensioenen blijft een heikel punt”, stelt Neyt vast. “Deze regering heeft er duidelijk voor gekozen om het wettelijk pensioen (de eerste pijler, nvdr) te verbeteren. Daartoe volstaat de inperking van de perequatie niet. Voorlopig laat men het aanvullend pensioen via de werkgever (de tweede pijler, nvdr) ongemoeid tot 2028. Maar in de praktijk neemt de tweede pijler in belang af. De toekomst zal uitwijzen of dit geen voorbode van een afbouw is.”

Langer werken

Als we de pensioenen betaalbaar willen houden, moet de werkzaamheidsgraad omhoog. Daarom voert de regering de pensioenbonus opnieuw in. Dat is een premie die mensen krijgen als ze langer werken dan de eerste datum waarop ze op vervroegd pensioen kunnen. Maar Neyt heeft twijfels of deze maatregel zal werken: “Zal men daardoor echt langer werken? De pensioenbonus bleek in het verleden maar een zeer beperkte impact te hebben. De premie is nu aantrekkelijker gemaakt doordat ze niet belast wordt en in één keer kan uitgekeerd worden. Maar mensen die vroeger willen stoppen met werken, zullen volgens mij ook vroeger stoppen. Zij laten zich niet snel overtuigen door wat meer centen.”

Wat moet er dan wel gebeuren om onze pensioenen ingrijpend te hervormen zodat ze betaalbaar blijven? “Kijk over de grenzen”, antwoordt Neyt. “Alle landen ten Noorden van ons hebben hun zaakjes op orde. En wat niemand voor mogelijk achtte, heeft Macron in Frankrijk gerealiseerd. Hij heeft niet alleen de pensioenleeftijd opgetrokken, hij heeft ook een universeel pensioensysteem ingevoerd. Alle speciale regimes en uitzonderingen zijn geschrapt. Het systeem is eenvoudig en transparant gemaakt.”

Gunstregimes afschaffen

Dat is ook wat in België moet gebeuren, vindt Neyt: “Het is een goede zaak dat de verschillende stelsels naar elkaar toe groeien. Maar als je die gelijkschakeling als overheid wilt financieren, moet je de uitzonderingsregimes afschaffen. Er bestaan in ons land nog altijd gunstregimes voor overheidspersoneel bij het leger, de politie, de gevangenissen,… Daar wordt niet aan getornd. Terwijl het beroepen zijn die niet alleen een hoog pensioen genieten maar ook nog eens relatief vroeg kunnen stoppen met werken.”

Ten slotte merkt Neyt op dat een goed pensioenstelsel voor hem niet beperkt blijft tot het pensioenbedrag: “De toegankelijkheid tot het bezit van een eigen woning en tot een goede gezondheidszorg zijn minstens even belangrijke aandachtspunten.”