De crisis is voorbij

Of toch niet?

De crisis is voorbij. Dat blijkt althans uit een aantal economische indicatoren. De beurs doet het goed, consumenten- en ondernemersvertrouwen nemen toe, ons handelsoverschot stijgt, de economie groeit en het planbureau voorspelt nog meer groei.

Waarom waarschuwen economen dan dat er geen enkele reden tot euforie is?

1. Bel20 bereikt hoogste peil in 5 jaar

Het gaat goed met de beurs. Zo goed zelfs dat de Bel20 deze week het hoogste peil in 5 jaar haalde. De beurs heeft de goede cijfers van de afgelopen dagen onder meer te danken aan de Amerikaanse Federal Reserve die onverminderd een stimuleringsbeleid uitvoert.

2. Consumentenvertrouwen neemt toe

Consumenten zien de toekomst weer met meer vertrouwen tegemoet. Het Belgische consumentenvertrouwen is op het hoogste peil sinds oktober 2011 beland. Dat blijkt uit cijfers van de Nationale Bank van België (NBB).

Ook in de Europese Unie neemt het consumentenvertrouwen toe en bereikt het hoogste peil sinds juni 2011.

3. Ondernemersvertrouwen neemt toe

De indicator die het ondernemersvertrouwen in ons land peilt, klokt in augustus af op op -8,6, tegenover -12,0 in juli. Daarbij neemt het vertrouwen voor de tweede maand op rij toe. Het ondernemersvertrouwen komt daarmee op het hoogste peil sinds februari 2012.

Ook in Duitsland neemt het ondernemersvertrouwen voor de vierde maand op rij toe en bereikt het hoogste peil in 16 maanden.

‘De Duitse economie schakelt een versnelling hoger’, liet Ifo-econoom Kai Carstensen in een toelichting optekenen. Volgens Carstensen tonen de bedrijfsleiders zich tevreden over het huidige bedrijfsklimaat, en neemt ook het optimisme over het toekomstige bedrijfsklimaat – zij het voorzichtig – toe.

4. Handelsoverschot stijgt tot hoogste niveau in jaren

België heeft in juli een handelsoverschot geboekt van 2,1 miljard euro. Dat meldt de Nationale Bank van België (NBB). Het is de derde positieve handelsbalans op rij en het grootste overschot in jaren.

Volgens de NBB-flashraming voerde België in juli voor 21,8 miljard euro uit (10 procent meer dan in juli 2012), terwijl er voor 19,8 miljard euro (-1,4 procent) ingevoerd werd. Dat leidt tot het grootste handelsoverschot sinds 2009.

‘We kunnen niet verder teruggaan dan 2009, want toen vond er een herdefiniëring plaats van de berekeningswijze”, luidt het bij de Nationale Bank. “Maar het is zeker het hoogste overschot sinds toen.’

5. De economie groeit

In het tweede kwartaal van 2013 nam het bbp naar volume, gezuiverd voor seizoen- en kalenderinvloeden, toe met 0,2 % ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Op jaarbasis stabiliseerde de economische bedrijvigheid.

De ontwikkeling van de bedrijvigheid loopt uiteen naargelang de bedrijfstak: ten opzichte van het voorgaande kwartaal steeg de toegevoegde waarde in de industrie (+0,4 %) en in de dienstensector (+0,2 %), maar verminderde ze in de bouwsector (-0,4 %).

De activiteit werd weinig ondersteund door de binnenlandse vraag (ongerekend voorraden): deze namtoe met 0,1 %. Dit is het resultaat van, enerzijds, een terugloop van de investering van de huishoudens(-0,9%) en de overheid (-6,3%) en anderzijds de toename van de consumptie van de gezinnen (+0,2 %) en de overheidssector.

6. Planbureau voorspelt nog meer economische groei

Het planbureau voorspelt dat de economische groei zal doorzetten. Over het hele jaar verwacht het planbureau een groei van 0,1 procent. In 2014 zal de Belgische economie volgens de prognose groeien met 1,1 procent.

CONCLUSIE: De crisis is voorbij. Of toch niet?

Ondanks gunstige indicatoren, zowel voor ons land als voor de Europese Unie en de Verenigde Staten, is er weinig reden tot euforie. Integendeel. Het prille economische herstel zou beleidsmakers er wel eens toe kunnen verleiden grote economische hervormingen uit te stellen of (in ons land) over de verkiezingen heen te tillen.

Waarschuwingen kwamen er van Ben Bernanke (Federal Reserve), Mario Draghi (Europese Centrale Bank) en Luc Coene (Nationale Bank). ‘Er is geen enkele reden tot euforie. Ingrijpende economische hervormingen zijn dringend nodig.’

Het economsich herstel is overigens nog zo broos dat één of twee negatieve kwartalen de crisis in al zijn hevigheid kunnen terugbrengen.

Johan Van Overtveldt: ‘Zogenaamd herstel uit zich vooral in stemmingsindicatoren’

Ook volgens Johan Van Overtveldt, hoofdredacteur van Trends, is de crisis niet voorbij. ‘De waarschuwingen van ECB-president Mario Draghi en onze eigen Luc Coene, gouverneur van de Nationale Bank, omtrent de kracht van het mogelijk economisch herstel spraken boekdelen. Zij dekken zich duidelijk in voor de mogelijkheid van een zwaar tegenvallend herstel.’

‘Ik denk dat ze overschot van gelijk hebben zich zo op te stellen. Het valt, bijvoorbeeld, toch wel op dat het herstel tot nu toe vooral gedragen wordt door stemmingsindicatoren. Uit wat er zich in de reële economie afspeelt, is het veel minder evident om af te leiden dat we vertrokken zijn voor een stevig herstel.’

‘Zo is er de opmerkelijke terugval van de industriële productie in juli in Europa. Een ander opvallend gegeven zijn de tegenvallende belastingontvangsten in Duitsland. Dergelijke fenomenen vallen niet te rijmen met een stevig herstel van de economie en dan zwijg ik nog over de hardnekkig verder stijgende werkloosheid.’

‘Voorts hangen diverse herstelindicatoren (denk aan de woningbouw in de VS) samen met de excessen van het monetair beleid. In de mate dat er vandaag echt sprake is van een herstel, kan het haast niet anders dan erg broos en kwetsbaar te zijn.’

‘De enorme schuldenproblematiek die meer dan ooit acuut is, de voortdobberende eurocrisis en de grote onzekerheid over waar het met het monetaire beleid heen gaat, zeker in de VS maar ook elders, vormen allemaal structurele problemen die erg zwaar wegen op de bereidheid tot spenderen en investeren en dus op de kracht van een mogelijk herstel.’