‘De belastingverlaging van Jeremy Hunt zal de facto een belastingverhoging zijn’

Met belastingverlagingen voor bedrijven en werknemers wil de Britse minister van Financiën Jeremy Hunt de economische groei aanzwengelen en kiezers terug naar de Conservatieve Partij lokken met het oog op de verkiezingen van 2024. “De grootste belastingverlaging in de moderne Britse geschiedenis”, noemt hij het zelf. Drie vragen aan econoom en kenner van het Verenigd Koninkrijk Willem Sas (University of Stirling, KU Leuven).

Met meer dan gewone belangstelling werd woensdag uitgekeken naar de begrotingspresentatie – de zogenaamde ‘autumn statement’ – van de Britse premier Jeremy Hunt, de derde sinds hij vorig jaar het roer overnam van zijn voorganger Kwasi Kwarteng. Die laatste werd iets meer dan een jaar geleden na amper 38 dagen de laan uitgestuurd door de niet veel later zelf opgestapte premier Liz Truss, nadat zijn economische beleidsplannen de financiële markten hadden doen steigeren. Hunts eerste opdracht was de markten kalmeren en de inflatie bedwingen. De belofte was om de inflatie in een jaar tijd de halveren.

Wat is één jaar later de balans?

WILLEM SAS: “Er zijn twee aspecten aan het verhaal. De inflatie is inderdaad gedaald van 11,1 % in oktober 2022 tot 4,6 % vorige maand. Daar pakt de regering nu mee uit in haar goednieuwsshow, hoewel dat niet haar zozeer haar verdienste is dan wel die van de Bank of England en de globale afkoeling van de inflatie in de eerste plaats. De economische groeicijfers zien er dan weer minder rooskleurig uit dan een halfjaar geleden. Het onafhankelijke Office for Budget Responsibility (OBR) kondigde vandaag aan dat het nu uitgaat van 0,6 % groei dit jaar, waar eerder dit jaar nog werd uitgegaan van een krimp met 0,2 %. Voor 2024 en 2025 zijn de verwachtingen echter fors naar beneden bijgesteld.”

Om een hogere groei te halen, moet volgens minister Hunt de productiviteit de hoogte in. Hoe wil hij dat realiseren?

SAS: “De redenering is: belastingen verlagen en investeren in het bedrijfsleven zodat de groei aanzwengelt. Dat zit ook in het DNA van de Conservative Party. Hunt trekt het minimumloon met 10 procent omhoog, tot 11,44 pond per uur, en verlaagt de sociale-zekerheidsbijdrage van 12 naar 10 procent vanaf januari. Dat zal voor de meeste gezinnen een besparing van 350 à 400 pond per jaar betekenen. Ook de uitkeringen en overheidspensioenen gaan omhoog en misbruik wordt strenger aangepakt. Voor bedrijven komt er een belastingaftrek voor directe investeringen, goed voor circa 9 miljard pond per jaar. De groter dan verwachte daling van de inflatie creëert de nodige budgettaire ruimte daarvoor, oordeelt Hunt.”

De hamvraag is natuurlijk of hij in zijn opzet zal slagen, en er kiezers mee zal overtuigen. In de peiling moeten de Tories 20 procentpunten prijsgeven op Labour.

SAS: “De productiviteitsgroei is min of meer gestagneerd sinds de crisis van 2008. Om er echt vaart in te krijgen, is dit allicht veel te weinig. Er wordt uitgegaan van een groei van 0,3 tot 0,4 procent. Dat is bescheiden, zeker in vergelijking met het royale politieke circus. Hunt zelf spreekt van de ‘redding van de economie’.

“De beloofde belastingverlaging – de grootste in de moderne Britse geschiedenis, noemt hij het zelf – staat bovendien in schril contrast met de beslissing om de schalen van de inkomensbelasting niet te indexeren. Die evolueren dus niet mee met de inflatie, wat impliceert dat iedereen meer belastingen zal betalen. De Britten gaan naar een belastingdruk van 38 procent, hoger dan ooit. Wat voorgesteld wordt als een belastingverlaging is dus netto een belastingverhoging omdat er meer loonmassa terechtkomt in hogere schalen.”

“Het is duidelijk dat de Tories aan het opschuiven zijn naar het centrum. Met Suella Braverman verdween vorige week nog de laatste harde brexiteer uit de regering. En in de plannen van Hunt zitten maatregelen die redelijk sociaal te noemen zijn,  waar gematigden blij mee zullen zijn. Streng maar rechtvaardig, is de leuze. Maar of het zal volstaan om genoeg zieltjes terug te winnen, betwijfel ik sterk.”