‘De afschaffing van verplicht vakbondslidmaatschap is maar een eerste stap in de modernisering van de haven’

‘Om op vlak van e-commerce en logistiek de concurrentie uit China en de Verenigde Staten het hoofd te kunnen bieden, dringt een modernisering van de haven van Antwerpen zich op.’ Dat zeggen N-VA-Kamerleden Johan Klaps en Wim Van der Donckt.

Het regeerakkoord bepaalt dat het stelsel van de havenarbeid in overleg met de sociale partners gemoderniseerd dient te worden. Er moet met andere woorden een beleid komen dat inspeelt op de uitdagingen van nu en op de concurrentie die in de eerste plaats van de e-commerce en de logistiek komt. Zonder zo’n beleid dreigt de haven zijn positie als een topspeler op de markt te verliezen en komen, al dan niet rechtstreeks, 150.000 banen in gevaar.

Iets meer dan een jaar geleden aanvaardde de Europese Commissie voorstellen van minister van Werk Kris Peeters voor de hervorming van de wet-Major. Die bepaalt dat enkel erkende havenarbeiders in de havengebieden arbeid mogen verrichten. De voorstellen maakten ook een einde aan de ingebrekestelling van België. Een eventuele veroordeling met bijbehorende geldboetes was allerminst welkom, zowel voor de regering als voor de haven van Antwerpen.

Nu is er een compromis in mineur over de door Europa opgelegde hervorming van de wet-Major uit de bus gekomen, waarvan de implementatie op zich laat wachten. Nochtans heeft minister Peeters altijd gezegd dat hij zich na het stopzetten van de ingebrekestelling zou inzetten om de problemen in deze sectoren op te lossen. Indien het moeizaam bereikte compromis niet volledig en onverwijld wordt uitgevoerd, zal Europa bovendien de ingebrekestellingsprocedure heropenen en dan zijn we weer bij af.

We moeten dan ook dringend moderniseren. Dat lidmaatschap van een vakbond noodzakelijk is om een job uit te oefenen, is een raar en ouderwets fenomeen. Enkel in het havengebied is dat de normale gang van zaken. Vakbonden kunnen in ‘normale’ bedrijven invloed uitoefenen via hun afgevaardigden of via andere kanalen en het mag duidelijk zijn dat we dat toejuichen.

Maar nergens anders dan in de haven kunnen vakbonden bepalen wie werkt en wie niet. Dat is een flagrante schending van de negatieve verenigingsvrijheid die gegarandeerd is door allerlei nationale en internationale rechtsnormen. Het recht zich niet aan te sluiten bij een (haven)vakbond, wordt straal genegeerd.

Omdat de havenorganisatie Cepa toch bleef verwijzen naar een vakbondslidmaatschap als voorwaarde om als havenarbeider te worden erkend, vroeg de N-VA opnieuw duidelijkheid aan minister Peeters over die absurde voorwaarde. In een antwoord op die vraag bevestigde minister Peeters dat een verplicht lidmaatschap in strijd is met nationale en internationale normen.

“Kandidaat-havenarbeiders wordt nu niet meer aangeraden contact op te nemen met de vakbondsorganisaties. Zij krijgen wel nog ter informatie de gegevens van de vakbonden en van Cepa zelf, zodat zij in alle vrijheid kunnen beslissen of zij al dan niet gebruik willen maken van de aangeboden diensten”, aldus Peeters.

Wat betreft het vakbondslidmaatschap, is dus een stap in de goede richting gedaan. Nu is het afwachten wat de minister nog in petto heeft op het gebied van een soepelere wetgeving, die de haven in staat moet stellen de strijd aan te gaan met concurrenten uit de logistieke sector en de e-commerce. Vandaag mijden bedrijven uit die sectoren de Antwerpse haven wegens de rechtsonzekerheid en de hoge loonkosten.

Voor de toekomst van de e-commerce in Vlaanderen is het vijf voor twaalf. Vlamingen vinden almaar beter hun weg naar onlinewinkels. Helaas wordt meer dan 70 procent van de Belgische aankopen gedaan bij buitenlandse, voornamelijk Nederlandse spelers. De geografische afbakening van de wet-Major is een belangrijke hindernis om die banen in Vlaanderen te houden.

We roepen minister Peeters en Europees commissaris Violetta Bulc dan ook op daar in het kader van de modernisering van de havenarbeid rekening mee te houden: e-commerce en logistiek zijn nu eenmaal geen havenarbeid.

Hoewel het compromis bepaalt dat dokwerkers mogen multitasken en dat werkgevers op beperkte schaal uitzendarbeiders kunnen inschakelen, blijft de wet-Major toch grotendeels overeind: enkel erkende havenarbeiders mogen schepen laden en lossen. Voor die specifieke activiteit, die een opleiding op maat en de juiste vaardigheden vereist, is het een goede zaak enkel met erkende krachten te werken.

Voor logistiek en e-commerce daarentegen is de situatie helemaal anders. Die activiteit kan evenzeer met gewone werknemers gebeuren. Zolang daarover echter geen rechtszekerheid bestaat, zal worden geopereerd vanuit het goedkopere Nederland, dat ons land in e-commerce duidelijk een paar stappen voor is.

Maar de echte bedreiging komt van Chinese en de Amerikaanse webshops, die hun pijlen nu richten op de Europese markt. Zij werken op een heel andere schaal. Zo bedient Amazon.com 150 miljoen klanten per week en haalde de Chinese webshop Alibaba.com vorig jaar negen miljard dollar omzet in één dag (volgens vacature.com).

De modernisering van de havenarbeid en de garantie van rechtszekerheid over de activiteiten in havengebieden moeten dus topprioriteiten blijven. Het compromis is een stap in de goede richting, maar slechts na de invoering van concrete maatregelen kunnen we echt spreken van een geslaagd akkoord.