Een exclusieve Noordpoolcruise voor de Russische elite, die 8,5 miljoen dollar kostte, viel in duigen na de arrestatie van een Russische cryptomagnaat. Wat een luxereis moest worden, mondde uit in een juridisch steekspel. Dat bericht de Financial Times.
Meer dan 150 welgestelde Russischtalige reizigers zouden vorige maand aan boord gaan van Le Commandant Charcot, de ijsbreker van de Franse rederij Ponant, voor een luxueuze expeditie naar de Noordpool. Het programma bood alles: diners van Michelin-niveau, sauna’s en Swarovski-telescopen.
Maar de exclusieve tocht vanuit Spitsbergen werd op het laatste moment geannuleerd. Ponant, eigendom van de miljardairsfamilie Pinault, belandde in een juridisch conflict.
Arrestatie die alles deed kantelen
Het in Marseille gevestigde Ponant wordt in Frankrijk aangeklaagd door TRVL, een Russische touroperator in Dubai die het schip had gecharterd.
De aanleiding voor het conflict was de arrestatie van de Russische cryptozakenman Iurii Gugnin in New York. Zijn in Delaware geregistreerde bedrijf fungeerde als betalingsbemiddelaar tussen TRVL en Ponant, blijkt uit documenten die de Financial Times kon inkijken.
TRVL zegt dat Ponant weigert 5,8 miljoen dollar terug te betalen van de 8,5 miljoen dollar die was betaald voor het charteren van het schip. Het bedrijf eist nu meer dan 7 miljoen euro aan schadevergoeding en intresten.
‘We waren klaar voor een volle boot’
Ondernemer Boris Pustovojtov
Gugnin, ook bekend als George Goognin, is de oprichter van Evita Investments, het bedrijf dat de betalingen voor de reis regelde. Volgens Amerikaanse aanklagers waste hij meer dan 500 miljoen dollar wit en hielp hij Rusland bij de aankoop van gevoelige Amerikaanse technologie.
Ponant en zijn eigenaar Artémis, de holding van de familie Pinault, wilden niet reageren zolang de juridische procedure loopt.
Gugnin heeft volgens de rechtbankdocumenten alle aanklachten ontkend. Op vragen aan zijn Amerikaanse advocaat kwam geen antwoord. Ook Evita reageerde niet op vragen die via Telegram, de enige officiële contactmogelijkheid, werden verstuurd.
Lees ook: Rusland ontwijkt sancties met cryptomunten: ‘De cryptosector is moreel failliet’
Feest op het poolijs
De twee weken durende cruise moest de gasten op de achtste dag tot aan de geografische Noordpool brengen. Daar zouden ze aan land gaan voor wat de brochure omschreef als een “legendarisch feest”, met dj-sets, ijszwemmen en een grillbar.
Aan boord lonkten niet alleen een verwarmd zwembad en een bar, maar ook een “sneeuwkamer” en de belofte van “een gemeenschap van ondernemers die je helpt je netwerk uit te breiden, waardevolle contacten te leggen en te groeien, zowel persoonlijk als professioneel”.
De promotie van de reis verscheen op de website van een Moskouse reisorganisatie, die – net als TRVL – werd opgericht door toerisme-ondernemer Boris Pustovojtov. Hij organiseert luxereizen naar afgelegen bestemmingen en bedient een overwegend Russischtalig cliënteel in meer dan een dozijn landen.
Indrukwekkende passagierslijst
De passagierslijst, opgesteld door het Moskouse zusterbedrijf Neverend, oogde indrukwekkend. Er stonden topmanagers op, een AI-directeur van het Russische techbedrijf Yandex, een realityster met meer dan 20 miljoen volgers, komieken en een restaurateur.
Voor een hut betaalden passagiers minstens 70.000 dollar, met uitschieters tot 200.000 dollar. De populaire Russische rockband Leningrad, die onlangs nog een nummer uitbracht waarin het staatswapenbedrijf Rostec werd geprezen voor “het maken van de beste wapens”, zou optreden aan boord.
Maar in juli, minder dan twee maanden voor het vertrek, viel het hele plan in duigen.
Protesten in Spitsbergen
Een lokaal nieuwsmedium in Spitsbergen had lucht gekregen van de Russische expeditie. In de gemeenschap van amper 2.600 inwoners groeide de onrust. Sommigen bereidden protesten voor wanneer het schip zou aanmeren, meldde SvalbardPosten. De spanning over de oorlog in Oekraïne en de Russische inmenging in buurlanden hing zwaar in de lucht.
Rond diezelfde tijd vroeg Ponant de organisatoren om de verwijzing naar de familie Pinault te verwijderen uit de Russische marketing, vertelt Pustovojtov. Ponant wil daarover geen commentaar geven.
Wie keurde de makelaar goed?
Volgens Pustovojtov kwamen de zorgen er “in een periode waarin Rusland de vijand nummer één is, volgens het Franse ministerie van Defensie”. Hij benadrukt dat alle passagiers grondig gescreend waren op sancties en dat iedereen EU-visa had. Bovendien had Ponant altijd toegang tot de passagierslijst.
Beide partijen waren overeengekomen om een betaalmakelaar te gebruiken voor de overboekingen. TRVL beweert dat het directe overschrijvingen had aangeboden, maar dat Ponant per se met een tussenpersoon wilde werken.
Voor TRVL is de financiële schade ‘catastrofaal’
Advocaat Jérôme Lacrouts
Eind oktober vorig jaar stapte Evita in als tussenpersoon, nadat de eerste makelaar te hoge kosten aanrekende. Volgens TRVL voerde Ponant zelf een onderzoek uit en stemde het in met die keuze.
Toen Gugnin in juni in New York werd opgepakt, werd hij aangeklaagd voor 22 misdrijven, waaronder bank- en telecomfraude en witwassen. Volgens de Amerikaanse aanklacht had hij banden met Russische en Iraanse functionarissen en gebruikte hij een cryptobedrijf als “geheime route voor zwart geld”. Er zijn geen aanwijzingen dat de betalingen voor de cruise iets te maken hebben met die aanklachten.
‘Catastrofale’ financiële schade
Kort na de Russische inval in Oekraïne verhuisde Gugnin naar de Verenigde Staten. Hij haalde eerder de Amerikaanse media als de “miljonair-huurder” van een appartement in Manhattan van 19.000 dollar per maand.
In de charterovereenkomst, die door de Financial Times kon ingezien, staat dat TRVL zich moet houden aan een reeks gedrags- en sanctieregels. Bij een schending mocht Ponant het contract eenzijdig beëindigen, op kosten van TRVL.
Op 2 juli zegde Ponant het contract op en hield het bedrijf de ontvangen 5,5 miljoen dollar in. In de opzeggingsbrief, opgenomen in de gerechtelijke dossiers van TRVL, noemt Ponant de arrestatie van Gugnin “een ernstige schending van de nalevingsregels die de wettigheid en integriteit van onze zakelijke relatie ondermijnt”.
TRVL betwist dat en wijst erop dat Ponant de betaalmakelaar zelf had doorgelicht en goedgekeurd. Voor TRVL is de financiële schade “catastrofaal”, schrijft advocaat Jérôme Lacrouts in de gerechtelijke documenten. Bovendien dreigen er claims van 165 klanten die hun hut al hadden betaald. “En dit zijn klanten met wie je geen spelletjes speelt, gezien de gemiddelde prijs van een hut.”
Complexe organisatie
De rechtbank in Marseille bevestigt dat er deze week een eerste hoorzitting heeft plaatsgevonden.
De familie Pinault behoort tot de rijkste van Frankrijk. Hun holding Artémis bezit niet alleen Ponant en een meerderheidsbelang in Kering, maar ook veilinghuis Christie’s, een groot belang in sportmerk Puma en het invloedrijke agentschap CAA in Hollywood.
De dalende verkoop in de luxesector heeft de familie echter geraakt: de Kering-aandelen zijn de afgelopen twee jaar met 53 procent gedaald.
Ponant, dat in 2015 werd overgenomen, exploiteert dertien luxeschepen onder Franse vlag, met Le Commandant Charcot als paradepaardje. Het bedrijf biedt ook reizen aan zoals een drie weken durende expeditie van Buenos Aires naar Antarctica en een tocht door de Egeïsche Zee.
Volgens Pustovojtov zijn zulke reizen altijd complex om te organiseren. Hij erkent dat betalingen soms onregelmatig en met vertraging werden overgemaakt, wat ook in de gerechtelijke documenten staat.
Toch zou de Noordpoolcruise een feestelijke editie worden ter ere van het tienjarig bestaan van Neverend. Pustovojtov zegt dat hij vertrouwen had in de verkoop: “We waren klaar voor een volle boot.” Eind mei, dus kort voor de annulering, tekende Ponant zelfs nog een charterovereenkomst voor een zakenreis met TRVL.
