De signalen van een door de mens veroorzaakte klimaatverandering bereikten vorig jaar nieuwe hoogten, zeggen VN-wetenschappers.
De kooldioxideconcentratie (CO2) in de atmosfeer staat op het hoogste punt in 800.000 jaar, volgens VN-onderzoek, dat vaststelde dat 2024 waarschijnlijk het warmste jaar ooit was en het eerste dat 1,5 graden Celsius boven het pre-industriële niveau uitkwam. In een jaarlijkse beoordeling van het klimaat zei de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) van de Verenigde Naties dat signalen van een door de mens veroorzaakte klimaatverandering vorig jaar “nieuwe hoogten bereikten”, met recordhoeveelheden broeikasgassen – in combinatie met het weerfenomeen El Niño en andere factoren – die een recordhitte veroorzaakten.
De gemiddelde temperatuur aan het aardoppervlak lag 1,55 graden Celsius boven het niveau van 1850-1900, met een onzekerheidsmarge van 0,13 graden Celsius in beide richtingen. Daarmee was het afgelopen jaar het warmste in de 175 jaar van waarnemingen, volgens het onderzoek. De recordtemperaturen hebben geleid tot intensievere stormen en weergerelateerde rampen, met ten minste 151 “nooit geziene” extreme weersomstandigheden in 2024.
“Miljoenen mensen lijden in toenemende mate onder de gevolgen van de klimaatverandering in de vorm van hittegolven, overstromingen, droogte, stormen en stijgende zeeën”, zegt Stefan Rahmstorf, het hoofd van de onderzoeksafdeling van het Potsdam Institute for Climate Impact Research. “We kunnen de opwarmingstrend alleen stoppen door af te stappen van fossiele brandstoffen, en we moeten het snel doen. De realiteit negeren, de wetten van de fysica ontkennen en wetenschappers het zwijgen opleggen kan alleen maar leiden tot schade, en gewone mensen zullen daar de prijs voor betalen.”
‘De realiteit negeren kan alleen maar leiden tot schade, en gewone mensen zullen daar de prijs voor betalen’
Stefan Rahmstorf,
Potsdam Institute for Climate Impact Research
Dit is geen schending van het doel van het klimaatakkoord van Parijs om de temperatuurstijging op lange termijn te beperken tot 1,5 graden Celsius, waarbij de gemiddelde temperatuur over decennia wordt gemeten. Maar het rapport suggereert dat de opwarming de afgelopen jaren snel is versneld en 1,34 à 1,41 graden boven het pre-industriële niveau ligt.
Recordverlies aan gletsjers
Het rapport waarschuwt ook voor een enorme impact van het klimaat op de wereldzeeën, die twee keer zo snel opwarmen als voor 2005. De oceanen bereikten in 2024 voor het achtste achtereenvolgende jaar een recordwarmte. De zeespiegelstijging is de afgelopen drie decennia verdubbeld. Volgens de WMO zou het honderden tot duizenden jaren duren om die stijging en de opwarming van de oceanen om te keren.
De cryosfeer – de bevroren delen van het aardoppervlak – “smelt in een alarmerend tempo”, zegt Celeste Saulo, de secretaris-generaal van de WMO, met een recordverlies aan gletsjers tussen 2022 en 2024. De hoeveelheid ijs in de wereldzeeën bereikte begin vorige maand een historisch dieptepunt en het dagelijks niveau bleef tot half maart onder het vorige minimum. Het zee-ijs op de Noordpool bereikte in februari een regionaal laagterecord.
Volgens het rapport bedroeg de CO2-concentratie 420 delen per miljoen (ppm) in 2023, het laatste jaar waarvoor definitieve gegevens beschikbaar zijn – 2,3 ppm meer dan het jaar daarvoor. Het pre-industriële niveau was 280 ppm, volgens de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration.
