Carsten Brzeski (ING) over het monetaire beleid: ‘De ECB speelt met vuur’

De Europese Centrale Bank (ECB) houdt de rente tot midden 2020 op nul. Voor econoom en ECB-watcher Carsten Brzeski was dat niet de grootste verrassing.

De ECB laat het belangrijkste rentetarief zes maanden langer dan gepland op nul staan. De banken kunnen daardoor tot midden 2020 gratis lenen bij de ECB op wekelijkse basis. Is dat onverwacht?

CARSTEN BRZESKI. “Er zaten geen grote verrassingen bij de maatregelen die de ECB heeft genomen. Ze had eerder al beloofd dat de rente voor de basisfinanciering minstens tot eind 2019 op nul zou blijven. Het is geen koerswijziging om die rente nog een half jaar langer op nul te laten.

“We wisten ook al langer dat er een nieuwe operatie zou komen waardoor de banken voor twee jaar geld kunnen lenen bij de ECB tegen zeer gunstige voorwaarden. De voorwaarden voor die operatie verschillen een beetje van de vorige, maar niet drastisch. Als de banken dat geleende geld voldoende gebruiken om kredieten te verstrekken aan bedrijven en gezinnen, krijgen ze 0,3 procent rente in plaats dat ze rente moeten betalen aan de ECB.”

U werd wel enkele keren verrast door de antwoorden van de ECB-voorzitter Mario Draghi tijdens het vragenuurtje.

BRZESKI. “Draghi zei meermaals dat de ECB klaarstaat om meer te doen, als de economische omstandigheden daarom vragen. Hij liet verstaan dat de centrale bankiers nog voldoende munitie hebben om een economische crisis af te weren. Hij zei dat sommige ECB-bestuurders tijdens de vergadering al een verdere verlaging van de rente of het opnieuw opstarten van het inkoopprogramma van obligaties ter sprake hadden gebracht.

“Ik vind dat Draghi met vuur speelt. Met zijn uitspraken wakkert hij de verwachtingen van de markt aan. Vanaf nu gaan beleggers elke toespraak van elke ECB-bestuurder uitpluizen op zoek naar hints, en bij elke economische indicator gaan ze zoeken naar redenen voor de ECB om het monetaire beleid opnieuw te versoepelen. Het gevaar bestaat dat de ECB door de markt in een bepaalde hoek wordt geduwd.”

Ook de Fed-voorzitter Jerome Powell hintte op de mogelijkheid van een renteverlaging. Kijkt de ECB voor inspiratie naar de Amerikaanse centrale bank?

BRZESKI. “Dat denk ik niet. De euro is niet zo sterk dat Europese bedrijven die concurreren met Amerikaanse bedrijven daarvan hinder ondervinden. Als de euro te sterk zou zijn, zou de ECB naar het beleid van de Fed kunnen kijken om de wisselkoers onder controle te houden. Dit is geen reactie van de ECB op de Fed.

“Beide centrale banken houden wel de vinger aan de pols van de wereldeconomie. Ze reageren op de onzekerheid en de dreiging van een handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten.”

Heeft de ECB nog veel munitie om de economie te stimuleren?

BRZESKI. “Nee. In theorie wel, in de praktijk niet. De Europese centrale bankiers kunnen uit hetzelfde vaatje tappen waar ze al een tijd uit tappen. De centrale banken kunnen opnieuw obligaties van landen en bedrijven beginnen te kopen, maar dan bots je al snel op bepaalde limieten. De vraag is ook of dat nog veel effect sorteert in de reële economie. Als we opnieuw worden geconfronteerd met een echte recessie, zullen de overheden met overheidsuitgaven de economie uit het slop moeten trekken. Dat weet Draghi ook.”