‘Bruinkool stoken en toch klimaatbewust zijn. Ja, dat kan.’

‘De energiemarkt is voorgoed veranderd. Energie is niet vanzelfsprekend’, zegt Trends-hoofdredacteur Wim Verhoeven.

‘Tot zover de klimaatintenties van Europa.’ Doemdenkers gebruiken de energiecrisis, waar we nu al maanden inzitten maar het einde nog lang niet van gezien hebben, om alarm te slaan. Het is te begrijpen. Duitsland delft bruinkool. Nederland en Frankrijk heropenen kolencentrales. Wie oude kerncentrales wilde sluiten, heroverweegt zijn beslissing. Iedereen is koortsachtig op zoek naar aardgas en – in iets mindere mate – aardolie. Eender welke leverancier is welkom. Iran? Qatar? Saudi-Arabië? Spons erover. Natuurlijk wringt dat. Het lijkt alsof we maar één antwoord hebben op de Russische manipulatie van de energiemarkt. We blazen het stof van onze oude, versleten, vervuilende technologieën. Het lijkt alsof we alleen maar met business as usual bezig zijn. Alsof klimaat, stikstof en fijn stof plots van geen belang meer zijn. Maar de waarheid is dat het ene het andere niet hoeft uit te sluiten.

De komende maanden – wie weet jaren – moeten we het doen met de energiemix die we kunnen krijgen. Het is niet anders. Mocht de Duitse – en bij uitbreiding Europese – industrie deze winter stilvallen bij gebrek aan energie, dan leidt dat opnieuw tot een grote aanbodschok in heel Europa. Dan maken we iets anders mee dan de ‘collectieve verarming’ waar we nu al over spreken. Dan gaan we letterlijk een economische winter in. Wie zal de broodnodige energietransitie dan nog kunnen betalen? Waar zal het draagvlak voor steun aan Oekraïne dan naartoe gaan? De eerste opdracht van de Europese Commissie is de gevolgen van de energieschaarste zo beperkt mogelijk te houden en een economische breuk te vermijden. Dat betekent nu al reserves aanleggen, alle denkbare alternatieven aanspreken, maar helaas ook afschakelplannen uitwerken die de economie zo veel mogelijk sparen. De tweede opdracht is dat te doen binnen een kader van Europese solidariteit. De keuze is eenvoudig: ofwel komt Europa hier sterker uit, ofwel ernstig verzwakt. Voor ons land betekent het dat we ons niet rijk mogen rekenen met de gedachte dat we nauwelijks Russisch gas gebruiken en dat we dankzij onze lng-terminals en onze centrale ligging als doorvoerland goed uitgerust zijn om de winter door te komen. Ook wij zullen ons deel moeten doen. Als Duitsland afschakelt, zullen wij dat ook doen. Laat ons dat met alle mogelijke middelen proberen te vermijden.

Tegelijkertijd is dit een geweldige crisis om uit te leren. Het is goed industriële afschakelplannen te hebben. Energie-intensieve bedrijven zullen ermee leren te leven. Meer dan ooit zullen ze leren energie te gebruiken als die goedkoop en dus hernieuwbaar is. Het is goed dat we nu een beter zicht hebben op de bevoorradingsonzekerheden van fossiele brandstoffen en de navenante bokkensprongen die de prijzen kunnen maken. Dit zal immers niet de laatste energiecrisis zijn. Meer dan ooit heeft het zin de aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid van hoge toekomstige energieprijzen in rekening te brengen bij elke investering in groene energie. Ten slotte is het ook goed dat sommige gezinnen, voor wie energie nog altijd vrij ver van hun bed stond, met de neus op de feiten worden gedrukt. Het kan koud worden deze winter. Neem uw voorzorgen als u dat nog niet hebt gedaan.

Zelfs al wordt het conflict met Rusland ooit bevroren, de energiemarkt is voorgoed veranderd. Energie is niet vanzelfsprekend. Die les hebben we nu echt wel geleerd, en het klimaat zal daar beter van worden. Ondertussen is er geen plaats voor naïviteit. Nieuwe plannen om huizen te isoleren, extra windmolenparken of zonnepaneelparken zijn meer dan ooit van belang, maar ze zullen de problemen van de komende winter en winters niet oplossen. Laat de toekomst hand in hand gaan met de realpolitik die we nu even nodig hebben. Bruinkool, dus. Hoe erg dat ook klinkt.