‘Bestrijd de pandemie van pessimisme’

Hoe we als samenleving omgaan met risico’s en onzekerheid, bepaalt in belangrijke mate hoe onze toekomst eruit ziet. Wat dat betreft, kon het verschil tussen de covidpandemie en de huidige onzekere economische omgeving nauwelijks groter zijn, vindt Jeroen De Wit.

Tijdens de pandemie ging alles op slot. Mensen mochten familie niet langer zien, bedrijven moesten sluiten en de toekomst zag er heel somber uit.

Toch voelde ik toen een enorme verbondenheid en groepsgeest, maar vooral ook positivisme, veerkracht en flexibiliteit. We waren er allemaal samen om het hoofd te bieden aan een nieuwe uitdagende situatie.

Er overheerste een gevoel van solidariteit, groepsgevoel en de vaste overtuiging dat we niemand in de steek zouden laten. Dat we hier met z’n allen door zouden komen.

Het verschil met onze reactie op de huidige onzekerheid kan nauwelijks groter zijn.

Ook vandaag zijn mensen en bedrijven onzeker over de toekomst. De rentes gaan omhoog en geld lenen wordt duurder. De toeleveringsketens zijn verstoord en de energieprijzen stijgen fors. Bovendien woedt er een oorlog op het Europese continent en werpt ook de klimaatsverandering een schaduw tot ver in de toekomst. Net zoals tijdens de covidpandemie lijken vandaag heel veel zekerheden op losse schroeven te staan.

Toch staat het pessimisme, de gelatenheid en het cynisme van vandaag in schril contrast met de covidperiode. Zelfs tijdens de pandemie was er nog hoop en kwamen er nog heel wat startende ondernemers bij.

Wij zijn zelf ook een kind van de crisis: we hielden ons bedrijf boven de doopvont in 2008 – in het midden van de financiële crisis. Google, HP, FedEx en zelfs Disney zagen eveneens het levenslicht tijdens een crisis. Meer nog: volgens Startups Magazine ontstond de helft van alle Fortune500-bedrijven tijdens een recessie. Wie start tijdens een crisis beschikt alvast over durf, ambitie, optimisme en ondernemerschap. Anders begin je er op zo een moment niet aan.

Het verschil tussen de ‘Covid-can do’-mentaliteit en vandaag is bijzonder groot. Vandaag werpen weinig mensen zich op om de samenleving te gidsen naar het licht aan het einde van de tunnel. Integendeel. In plaats van een boodschap van hoop te brengen horen we de politiek ‘5 à 10 moeilijke winters’ afkondigen. Worden we elke dag om de oren geslagen met het einde van ons groeimodel, het einde van onze planeet en alleen maar magere en zware jaren die op ons afkomen. Veel mensen raken verlamd van angst en verzinken in lethargie, cynisme en negativiteit. Bovendien werkt negativisme aanstekelijk.

Angst mobiliseert veel sneller veel meer mensen dan hoop. Zelfs ondernemers – toch een optimistische mensensoort – raken besmet door angst. Investeringen worden on hold gezet, aanwervingen worden niet doorgevoerd. Iedereen schiet in een kramp. Zo kom je als samenleving al snel in een self fulfilling prophecy terecht. Zo creëren we onze eigen crisis.

Negativisme lijkt dan ook nog besmettelijker dan covid-19. Tegen covid-19 konden we ons beschermen door afstand te houden, mondmaskers te dragen, handen te wassen en ons te laten vaccineren. Zo stopten we de verspreiding van het virus en kon de maatschappij opnieuw vooruit.

Laat ons ook op die manier een einde maken aan de huidige pandemie van pessimisme. Door hoopvol te praten over de toekomst. Door flexibel te zijn en mee te blijven met veranderingen, ook als het even moeilijk is. Door optimistisch te zijn, elke situatie te benaderen met een open geest, moed te tonen en mogelijkheden te zien in plaats van obstakels.

Laat ondernemerschap en optimisme dan ook viraal gaan: door het hoofd hoog houden, hoopvol te blijven, anderen mee te trekken en door te blijven investeren in een betere toekomst. Samen kunnen we hier als maatschappij bovenop raken. De enigen die de toekomst vorm zullen geven, zijn wij zelf.