De Skyhall van Brussels Airport was het decor voor de Voka Rentrée. Na het afscheid van Hans Maertens en de aanstelling van Frank Beckx als nieuwe gedelegeerd bestuurder volgden een ondernemerspanel en een pittig politiek gesprek met premier Bart De Wever en Vlaams minister-president Matthias Diependaele (beiden N-VA) over concurrentiekracht, innovatie en begrotingsdiscipline. De economische onzekerheid hing als een schaduw over de avond.
Gedelegeerd bestuurder Frank Beckx zette meteen de toon. “Het gaat niet goed met de handel in de wereld en onze economie zit in zwaar weer. We groeien maar met een procentje per jaar en dat is niet genoeg als we onze welvaartsstaat overeind willen houden.” Zijn oproep: “Waar budgetten onder druk staan, is er maar één antwoord: keihard werken, creatief zijn en gaan voor groei. Jullie ondernemers zetten ambitie om in actie.” De onzekerheid, benadrukte Beckx, is een constante geworden. “We gaan van de ene crisis naar de andere. Maar wat ik hier vooral merk, is veel doorzettingsvermogen en moed. We hebben er alle belang bij de hele economie een boost te geven.”
Dure energie
Bénédicte Soenen van Soenen Golfkarton, een familiebedrijf dat golfkarton en kartonnen verpakkingen fabriceert, maakte de gevolgen van die onzekerheid concreet. “Ons orderboek is gedeeld door vijf. Iedereen wacht af. De handelstarieven van Trump maken het voor onze exportklanten niet makkelijker. Moeten we een voorraad aanleggen of net niet? Niemand weet het.”
Bij Belgian Scrap Terminal, dat metalen recyclet tot secundaire grondstoffen, voelt CEO Caroline Craenhals hoe de concurrentie van buiten Europa knelt. “Buiten Europa zijn de energieprijzen en de sociale lasten veel lager. Dat zet druk op onze industrie. Straf ons dan ook niet af met extra milieuheffingen. Ik wil mijn kinderen hier in Europa verankering bieden, maar daarvoor hebben we steun nodig.” Ze wees ook op de manier waarop regels soms contraproductief werken: “Voor sommige problemen, zoals PFAS-emissies, bestaat nog geen oplossing, en toch krijgen we al boetes. Ik steek dat budget veel liever in het zoeken naar een oplossing.”
In het ondernemerspanel klonk ook de vraag om minder regels en snellere procedures. “Wij hebben in 2010 grond gekocht en waren pas in 2022 operationeel. Twaalf jaar! Dat kan toch niet,” fulmineerde Soenen. Craenhals voegde eraan toe: “Geef ons zuurstof. Geen papierberg, maar ruimte en durf.”
Louis Jonckheere, de CEO van het Gentse Wintercircus, ziet in de techsector een ander spanningsveld. “We hebben de kennis en de troeven om internationaal mee te spelen, maar we missen groeikapitaal en snelheid. De wereld rondom ons verandert razendsnel. Als we blijven talmen, raken we achterop.” Toch blijft hij optimistisch: “Je moet realistisch zijn, maar er ook in blijven geloven. Wij hebben alles in huis om mee te doen.”
Herbekijk Trends Talk op Voka Rentrée met Bart De Wever en Matthias Diependaele
Artificiële intelligentie
“Een derde van de werkende bevolking werkt bij de overheid”, merkte Soenen iets later op. “Is dat een verhouding die we kunnen blijven dragen? Daar moet meer efficiëntie komen.” De zaal beloonde de uitspraak met een daverend applaus. De Vlaamse regering lijkt die boodschap te begrijpen. Vlaams minister-president Matthias Diependaele onderstreepte het belang van innovatie als hefboom voor groei: “We zullen nooit de grootste zijn, maar kunnen wel de slimste zijn. Dat is onze weg naar welvaart. En we hebben alles in huis: van 3D-geprint menselijk weefsel tot wereldtopbedrijven in farma en technologie.”
Diependaele wees op het AI-contract dat de Vlaamse overheid met Microsoft heeft gesloten. “Dat is toch één vorm van intelligentie die we binnentrekken in de politiek”, grapte hij. Zijn boodschap was duidelijk: innovatie moet een strategische prioriteit zijn, niet iets wat pas als vijfde of zesde punt op de agenda staat.
Premier Bart De Wever erkende dat de concurrentiekracht onder druk staat. “Je kunt niet verwachten dat bedrijven blijven investeren als onze elektriciteit vier keer en ons gas vijf keer zo duur is als in de Verenigde Staten”, zei hij. Er komen stappen, zoals lagere transmissietarieven voor grootverbruikers, maar volgens hem zal er meer nodig zijn. De Wever verwees naar zijn ervaring als burgemeester van Antwerpen: “Wij hebben de schulden afgelost, belastingen verlaagd en het investeringsritme verdubbeld. Maar hoe hoger het niveau, hoe complexer vereenvoudiging wordt.”
Diependaele legde het verband met de productiviteit: “We moeten met hetzelfde aantal mensen, met hetzelfde kapitaal en in dezelfde tijd meer waarde creëren. Dat kan alleen door ondernemerschap, innovatie en een andere kijk op werk.” Werken moet volgens hem opnieuw een positief imago krijgen. “Vandaag wordt werken te vaak gezien als iets wat je ziek maakt of ambetant is. Dat moet veranderen. Werken geeft meerwaarde voor het individu én de samenleving.”
Lees ook: Rudy Provoost en Frank Beckx (Voka): ‘Een hervormingsbeleid zonder groeistrategie zal niet werken’
Verstandige druk
De begroting kwam ook aan bod. “We hebben belangrijke hervormingen van de arbeidsmarkt en de pensioenen in gang gezet”, zei De Wever. “Maar dat zijn geen revolutionaire omwentelingen, het is een correctie. We willen een normaal land worden zoals onze buurlanden.” Tegelijk beloofde hij zuurstof voor wie werkt: “Zeker zij die onder het mediane loon zitten, moeten netto bijkrijgen, zodat er meer consumptie komt en de druk op de loonvorming vermindert.”
Aan het begin van het gesprek kwam het onvermijdelijke Gaza-dossier ter sprake. De Wever liet verstaan dat hij de kritiek op zijn rol in de vastgelopen onderhandelingen beu was. “Het hele sfeertje waarbij ik een oplossing in mijn binnenzak heb zitten en die er maar moet uithalen, dat ben ik ook wel beu. Dit is een bijzonder moeilijk geopolitiek vraagstuk.” Hij benadrukte dat België zijn bijdrage levert aan de humanitaire hulp en verstandige diplomatieke druk zet. “Israël mag en moet strenger worden bekeken, maar verstandige druk is de enige weg. Denken dat een diplomatieke daad hier morgen een groot verschil zal maken, geloof ik niet. Het kan zelfs contraproductief uitpakken.”
De Wever gaf toe dat Gaza woog op de binnenlandse agenda. “Gaza zuigt energie weg van andere dingen die belangrijk zijn. Er zijn prioriteiten waar onze bevolking ons voor gekozen heeft en die wij moeten bewerkstelligen in ons eigen land.” Enkele uren later raakte bekend dat zowel de Vlaamse als de federale regering een akkoord had bereikt over dat heikele dossier.
Veerkracht
Uiteindelijk klonk vertrouwen in de veerkracht van Vlaanderen tijdens de Voka Rentrée. “We hebben unieke kennis, sterke ondernemers en een uitstekend netwerk”, besloot Frank Beckx. “Als we innovatie strategisch omarmen en de juiste voorwaarden creëren, kan Vlaanderen sterker uit deze periode komen.”
In zijn afscheid sprak ook Hans Maertens met dezelfde vastberaden toon: “Ondernemen, verbinden, verdedigen, versterken: dat blijft de weg vooruit.” Hij nam afscheid met dank aan de ondernemers die volgens hem “de ware motor van onze welvaart” zijn en droeg symbolisch de fakkel over aan zijn opvolger.