Belgische kost heeft een prijs

De kwestie draait op dit moment over hoe iedereen opnieuw aan de onderhandelingstafel kan aanschuiven zonder al te veel gezichtsverlies. Dat zegt Trends-redacteur Roeland Byl.

Dinsdag vergaderde het kernkabinet over de NMBS en enkele andere hangende dossiers. Wat de NMBS betreft, is er niet alleen de belofte van minister Jacqueline Galant om voor het einde van het jaar maatregelen te nemen over minimale dienstverlening. Symbolisch nog acuter is het sociale conflict tussen de bonden en de spoordirectie over het aantal vakantiedagen dat voor ideologische touwtrekkerij blijft zorgen.

De stakingsaanzegging van de spoorbonden om het spoorverkeer in januari vijf dagen lam te leggen, ontlokte vorige week bijzonder veel negatieve reacties in de publieke opinie. De bonden zijn daar misschien zelfs van geschrokken. Aanvankelijk leek de spoordirectie met politieke steun vanuit de regering de handen vrij te krijgen om orde op zaken te stellen. Maar intussen lijken de CD&V-violen gematigder gestemd dan het liberale en Vlaams-nationale refrein weerklinkt. Vooral Kris Peeters probeert daarin een rol te spelen met de mogelijke aanstelling van een sociaal bemiddelaar. Tenminste als de stakingsaanzegging van de bonden verdwijnt.

In het opbod van de jongste dagen vragen de bonden op hun beurt een ontmijner die de onderhandelingsagenda voor de sociaal bemiddelaar kan vastleggen. De kwestie draait dus op dit moment over hoe iedereen opnieuw aan de onderhandelingstafel kan aanschuiven zonder al te veel gezichtsverlies. Een onderhandelingstafel waar vervolgens het principe van een voorstel te verdrinken in techniciteit van de materie kan worden toegepast. Een typisch Belgisch recept, dat in het verleden misschien hier en daar wel verdienstelijk heeft gewerkt maar ook steevast op zijn limieten botst.

Intussen blijft het echte probleem bestaan. Met name: hoe geraakt de NMBS de komende jaren uit de schulden en hoe bereidt de spoorwegmaatschappij zich voor op de liberalisering van de markt? Het kan geen kwaad te beseffen dat een Belgisch compromis altijd een prijs heeft. Het valt te betwijfelen of in dit geval het compromis tegen de juiste prijs zal worden verhandeld. Los daarvan dient zich overigens de vraag op of een beperkte productiviteitsverhoging terwijl het aparte statuut voor het spoorwegpersoneel gehandhaafd blijft, wel de beste remedie voor de NMBS is.