Maar zes op de honderd Belgische bedrijven zijn tevreden met de huidige loonfiscaliteit. Dat blijkt uit een onderzoek van de Vlerick Business School. “Bedrijven willen de vele extralegale voordelen afbouwen, in combinatie met een lagere heffing op het vaste en het variabele loon”, zegt professor Xavier Baeten.
Het Centre for Excellence in Strategic Rewards van Vlerick Business School vroeg 293 Belgische bedrijven naar hun ervaringen met de loonfiscaliteit. De resultaten van het onderzoek tonen een grote ontevredenheid over de fiscale en de parafiscale heffingen op de lonen. Amper zes op de honderd bedrijven zijn tevreden met de loonfiscaliteit. Zowel grote, middelgrote als kleine bedrijven zijn unaniem in hun oordeel. “Vooral de hoge belasting op het vaste en variabele salaris, en de belastingaanpak van het mobiliteitsbudget moeten het ontgelden”, stelt professor Xavier Baeten vast. “Enkel de fiscaliteit van de aanvullende pensioenen kan op bijval rekenen.”
De bedrijven vinden de loonfiscaliteit veel te complex, te gefragmenteerd en onzeker op lange termijn. De fiscus en de sociale zekerheid zitten niet op één lijn. Vooral de wildgroei aan systemen die in de loop der jaren is ontstaan, stuit op kritiek. Het is een fiscale en parafiscale koterij geworden, waarin een kat haar jongen niet meer vindt. Alleen de hr-dienstverleners, die bedrijven bijstaan met hun loonadministratie, lijken er garen bij te spinnen. “Er zijn liefst 35 systemen gebouwd rond allerlei extralegale voordelen. Daar komt nog bij dat die verschillend behandeld worden in de personen- en de vennootschapsbelasting en de sociale zekerheid”, zegt professor Baeten. Een deel van het loon wordt uitbetaald in extralegale voordelen om de globale loonkosten te optimaliseren. Hoe groter de bedrijven, hoe meer verschillende extralegale voordelen ze gebruiken. Bij bedrijven met minder dan honderd werknemers gaat het om gemiddeld veertien systemen. Dat cijfer loopt op tot twintig bij ondernemingen met meer dan duizend werknemers.
Kritiek op mobiliteitsbudget
De drie meest gebruikte en meest gewaardeerde voordelen zijn de bedrijfsfiets, de hospitalisatieverzekering en de maaltijdcheques. Aan de andere kant van het spectrum stellen de Vlerick-onderzoekers vast dat de terugbetaling van bijdragen in de derde pensioenpijler (het zogenaamde pensioensparen), de aandelengerelateerde vergoeding, de PC Privé-regelingen en de intellectuele eigendom veel minder gebruikt worden, en dat de tevredenheid daarover telkens lager scoort dan 50 procent.
Ook het recent ingevoerde mobiliteitsbudget krijgt niet veel krediet van de bevraagde bedrijven. “Bedrijven vinden het te complex. Andere vragen zich af waarom het niet kan worden geïntegreerd in een overkoepelend cafetariaplan”, duidt Xavier Baeten. In het regeerakkoord belooft de regering-De Croo de regeling van het mobiliteitsbudget te verruimen. Zo zullen werknemers die geen aanspraak maken op een bedrijfswagen, ook een mobiliteitsbudget kunnen krijgen van hun werkgever. “Op die manier stimuleren we duurzame mobiliteitsalternatieven (openbaar vervoer, fietsen, broeikasgasneutrale auto’s, enz.), evenals het dicht bij het werk wonen”, klinkt het.
Nood aan een grondige hervorming
De bedrijven zijn vragende partij voor een grondige hervorming van de loonfiscaliteit, zeg maar een tabula rasa. Het complexe kluwen moet op de schop. Slechts 3 procent van de respondenten wil de huidige loonheffingen behouden. Maar voor wat, hoort wat. “Bedrijven zijn bereid het fiscale gunstregime van heel wat extralegale voordelen te laten vallen, in ruil voor een lagere belasting op het vaste en het variabele salaris. Daarnaast klinkt een luide roep om het mogelijk te maken dat werknemers een extra bijdrage kunnen doen in hun pensioenplan, maar dan onder gunstiger voorwaarden dan in de huidige regeling”, zegt professor Baeten. De bedrijven blijken ook koele minnaars te zijn van het systeem van onbeperkte bijdragen in de sociale zekerheid in combinatie met beperkte uitkeringen.
“Als de overheid de loonfiscaliteit zou hervormen, waar een duidelijke behoefte aan is, zou het goed zijn de fiscale en parafiscale gunstregimes op te bouwen rond drie maatschappelijke prioriteiten”, stelt Xavier Baeten voor. Hij denkt aan duurzame mobiliteit, door bijvoorbeeld alleen nog elektrische wagens fiscaal te stimuleren. Die ambitie wil de regering-De Croo waarmaken vanaf 2026 voor nieuwe bedrijfswagens. Een tweede maatschappelijk relevant pakket kan worden gebouwd rond financieel welzijn, met bijvoorbeeld aanvullende pensioenen en zorgverzekeringen. Een derde prioriteit kan het faciliteren van thuiswerk zijn. “De nieuwe regering heeft er een vette kluif aan”, besluit professor Baeten.
