‘België is een klein land dat alleen door economische sterkte invloed heeft’

De overheersende ambitie van onze politieke leiders moet zijn België in het koppeloton van Europa te krijgen, zegt Marc De Vos, decaan aan de Macquarie University in Sydney.

In zes maanden is een virus uitgegroeid tot een pandemie, een kunstmatige economische coma, de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog, een revolutie voor overheden en markten, en een transformatie van de wereldorde. Al die tijd zijn onze Belgische federale politici vooral blijven bekvechten over de eigen navel.

De sociaaleconomische en budgettaire verwoesting die corona heeft aangericht, is nu hun bondgenoot. Ze laat toe tegenpolen te verenigen door iedereen zijn zin te geven: uitkeringen en belastingverhogingen voor de socialisten, beloftes van staatshervorming voor de Vlaams-nationalisten. De begroting kleurt sowieso donkerrood en Europa ziet alles door de vingers.

De overheersende ambitie van onze politieke leiders moet zijn België in het koppeloton van Europa te krijgen. België is een klein land dat alleen door economische sterkte invloed heeft. De prioriteit is nieuwe welvaart met nieuwe werkgelegenheid. Het risico is afglijden naar een staartgroep van half failliete, slecht bestuurde en chronisch deficiënte landen.

Met de overheid in de cockpit en spotgoedkoop relancegeld in de tank kunnen we strategisch inzetten op vernieuwing, bijvoorbeeld in duurzame energie, digitalisering, e-commerce, nieuwe mobiliteit en infrastructuur. Een eenmalige investeringsdrive kan onze welvaart upgraden en een hoogwaardige banencreatie inzetten.

Gezondheid en volksgezondheid zijn nieuwe groeisectoren. Ze vergen meer soevereiniteit, meer capaciteit, nieuwe dienstverlening, nieuwe technologie: het fundament van een echte zorgeconomie. De nieuwe globalisering dwingt multinationals tot meer regionale productiecapaciteit. Met onze wereldhavens en de knowhow van onze maakindustrie is ook dat een nieuwe groeimarkt. Dat vergt ook Belgische ambitie in het Europese relancebeleid. Als Europa de nieuwe Airbus zoekt, moet die ook bij ons gemaakt worden.

Leg geen belastingverhoging maar een belastinghervorming op tafel. Studies leren dat een betere belastingmix miljarden aan efficiëntiewinsten en economisch potentieel kan opleveren, jaarlijks. Gebruik de luxe van de begrotingsflexibiliteit voor een hervorming over meerdere jaren. Blijf de lasten op arbeid verlagen en de financiering van de sociale zekerheid verbreden. Ook dat stimuleert de werkgelegenheid.

Focus niet op de uitkeringen, maar op hun voorwaarden. Op korte termijn confronteren we massawerkloosheid. Op middellange termijn missen we inzetbaar talent. Onze enige reserve zit bij groepen die noch actief, noch werkzoekend zijn. Gebruik uitkeringen daarom niet alleen als een vervangingsinkomen, maar ook als een investering in talent. In de overgangsfase van crisis naar groei kunnen we uitkeringen selectief gebruiken als loonsubsidie. Werken is dan het beste leren.

De koppeling van leren, werken en inkomen zal transversaal worden en ons perspectief op arbeid en zekerheid veranderen. Maar vergeet uw klassiekers niet. Lonen tellen. Minimumlonen bevorderen welvaartsdynamiek als ze arbeidsproductiviteit vertalen en ondersteunen, niet als ze die ondermijnen. Flexibiliteit telt. Afspraken op bedrijfsmaat zijn moeilijk in de structuren van collectief overleg. Allerlei arbeidsstatuten en uitzonderingen zijn een log alternatief. Herstructureringen moeten inzetten op begeleiden en investeren, niet op het afkopen van ontslagen. Tijdelijk werkloosheid moet een brug naar werk blijven. En brugpensioen is des duivels.

Er is geen strategische relance mogelijk zonder strategische samenwerking tussen de beleidsniveaus. België is complex, maar dat mag geen alibi zijn. Het kan. Het is een kwestie van verantwoordelijkheid en durf, van gedeeld algemeen belang.