‘Begrotingsbeleid regering-Michel zwalpt tussen deliberatie en zware buis’

De regering-Michel zal volgend jaar dus een begrotingshuis nalaten dat meer dan een likje verf kan gebruiken. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

De conjunctuur is in topvorm, de rente is laag en op papier is er een coalitie aan de macht die werk wil maken van gezondere overheidsfinanciën. Gunstiger kunnen de sterren voor de begroting nauwelijks staan. Als een begrotingsevenwicht nu niet lukt, zal het nooit lukken. Toch zal de regering-Michel er niet in slagen voor het einde van de legislatuur een begroting in evenwicht af te leveren.

Die ambitie is met de zegen van de Hoge Raad voor Financiën verschoven naar ten vroegste 2020. Er rest een structureel tekort van 1 procent van het bruto binnenlands product (bbp), maar de regering kan en wil geen ultieme inspanning leveren om die kloof van 4 à 5 miljard euro te dichten.

Verkiezingen

De verkiezingen komen te dichtbij. De regering is als een renner die de kopgroep ziet rijden, maar het gat niet meer kan en wil dichtrijden. N-VA-voorzitter Bart De Wever vraagt voor de regering-Michel een deliberatie voor het vak begroting. De gunstige conjunctuur laat dat nu nog toe, maar bij de volgende recessie dreigt een zware buis.

Het is jammer dat de regering drogredenen naar voren schuift als excuses, terwijl betere argumenten voorhanden zijn. De drogreden is dat een harder besparingsbeleid de economische groei zou fnuiken. Dat is in deze tijden van hoogconjunctuur onzin.

Het is precies in deze goede economische tijden dat de regering ongestraft een extra inspanning kan doen en buffers moet aanleggen. Het huidige beleid maakt de overheidsfinanciën heel kwetsbaar als de volgende recessie toeslaat. Dat is een kwestie van tijd.

Toch heeft de regering-Michel de begrotingsbakens ook in gunstige zin verzet. Er rest een hardnekkig tekort, maar de kwaliteit van het tekort is gevoelig verbeterd, omdat het tekort het resultaat is van een licht lagere belastingdruk en van een beperkt besparingsbeleid. Zonder de verlaging van vooral de lasten op arbeid zou de begroting vandaag ongeveer in evenwicht zijn.

Het begrotingstekort van 1 procent kan daarom ook gezien worden als een broodnodige investering in extra banen en een noodzakelijke stijging van de werkgelegenheid. Het is spijtig dat de regering beide doelstellingen, een begrotingsevenwicht en een lagere belastingdruk, niet met elkaar kon verzoenen. Daarvoor is de hervormingsagenda, waarmee de regering Europa hoopt te paaien, onvoldoende ingevuld geraakt. De regering heeft een demarrage geplaatst, maar vooral CD&V weigerde haar deel van het kopwerk te doen.

Het hervormingsbeleid schoot tekort om de milde daling van de belastingdruk te financieren én een begroting in evenwicht af te leveren. De overheidsuitgaven stegen de voorbije jaren minder snel dan het bbp, wat het begrotingssaldo sinds het aantreden van de regering-Michel met 2 procent van het bbp ondersteunde. Die lijn moet zonder onderbrekingen worden doorgetrokken, want het grote drama van de Belgische overheidsfinanciën is dat de geleverde inspanningen opnieuw razendsnel verdampen bij een ongewijzigd beleid.

Meer inspanningen nodig

De immer stijgende uitgaven voor pensioenen en gezondheidszorg maken dat elke begrotingsopmaak begint met een achterstand. Er zijn inspanningen nodig louter om het tekort te stabiliseren, en er zijn dus nog meer inspanningen nodig om het tekort weg te werken. Zonder nieuwe maatregelen kampt dit land tegen 2020 opnieuw met structureel begrotingstekort van 1,9 procent, becijferde de Hoge Raad voor Financiën.

De regering-Michel zal volgend jaar dus een begrotingshuis nalaten dat meer dan een likje verf kan gebruiken. Veel meer van hetzelfde is nodig om de Belgische overheidsfinanciën eindelijk gezonder te maken. De vaststelling dat dit enkel lukt als het moet, en dat dit nooit lukt als het kan, blijft helaas een dure Belgische wetmatigheid.