‘s Werelds bekendste libertaire leider heeft de inflatie fors teruggedrongen, maar besparingen en een sterke peso verstikken de economische activiteit.
Toen Javier Milei aantrad als president, waarschuwde hij de Argentijnen dat er moeilijke tijden zouden komen. Na decennia van wanbeheer en een inflatie van meer dan 100 procent verklaarde hij dat er “geen alternatief” was voor zware besparingen die banen, inkomens en economische activiteit zouden treffen. “Dit is het laatste bittere medicijn dat we moeten slikken voor we Argentinië kunnen heropbouwen”, zei hij bij zijn eedaflegging.
Twee jaar later wachten velen nog altijd op beterschap. De inflatie is sterk gedaald en het armoedecijfer zakte van 42 procent in 2023 naar 32 procent, maar de economie is tot stilstand gekomen. De veelbelovende heropleving aan het einde van 2024 verloor halverwege dit jaar vaart; sinds april krimpt de activiteit licht. De werkloosheid stijgt en de lonen in de privésector liggen nog steeds op het niveau van begin 2023.
“Het blijft moeilijk om de maand rond te komen”, zegt Nadina Abril Casagrande (22), die samen met haar moeder een kleine kledingzaak runt in La Plata, de hoofdstad van de provincie Buenos Aires. “De verkoop viel vorig jaar bijna stil. Er is wat beterschap, maar niet veel.”
Casagrande stemde in 2023 voor Milei, maar liet bij de provinciale verkiezingen vorige maand haar stembiljet blanco. Milei’s partij leed er een pijnlijke nederlaag van 13 procentpunten tegen de linkse peronisten.
“Ik ben mijn enthousiasme kwijt”, zegt ze.
Stormloop op peso
De teleurstelling over de kwakkelende economie – en de corruptiezaken rond enkele van Milei’s belangrijkste medewerkers – dreigt zijn hervormingsplannen te ondermijnen. De zware nederlaag in Buenos Aires joeg beleggers schrik aan en veroorzaakte een stormloop op de peso, die slechts gedeeltelijk werd bedaard nadat het Amerikaanse ministerie van Financiën een mogelijk steunpakket had aangekondigd.
Op 26 oktober volgen nationale parlementsverkiezingen. Milei hoopt dan zijn kleine fractie uit te breiden en voldoende steun te verwerven om centrumparlementairen tot samenwerking te bewegen.
Lukt dat niet, dan vrezen analisten dat zijn verzwakte regering moeite zal hebben om beloofde hervormingen van de belastingen en de arbeidsmarkt door het parlement te loodsen. Dat zou het vertrouwen van de markten kunnen ondermijnen en Argentinië opnieuw vastzetten in de cyclus van wanbetalingen.
“De economie zal tot aan de verkiezingen waarschijnlijk stagneren of zelfs krimpen”, zegt Martín Rapetti, directeur van de denktank Equilibra in Buenos Aires. “Zonder politieke slagkracht achteraf is een echt herstel moeilijk voor te stellen.”
‘Ongelijkheid neemt toe’
La Plata, een groene en relatief welvarende stad met 750.000 inwoners, stemt doorgaans rechtser dan de rest van de provincie Buenos Aires, een bastion van het peronisme. De stad steunde Milei nipt in 2023, maar de peronisten wonnen er in september met bijna 8 procentpunten verschil.
Volgens peilers bleven veel voormalige Milei-stemmers thuis, ontmoedigd door de zwakke economie en de beschuldigingen van corruptie tegen zijn zus en kabinetschef Karina Milei, die alle aantijgingen ontkent.
Ondernemers in La Plata zien hun klanten op hun tandvlees zitten. “Mensen betalen brood met kredietkaarten”, zegt bakker Pablo Miró. “De inflatie is gedaald, maar de ongelijkheid neemt toe.”
Belén Aguilar sluit haar chocoladewinkel, die in 2022 de deuren opende. “De omzet is dit jaar met zo’n 50 procent gedaald”, zegt ze. “Het is niet langer haalbaar om de winkel open te houden.”
‘Onwerkbaar’
Economen stellen dat Milei’s eenzijdige nadruk op het bestrijden van inflatie, het grote kwaad van de Argentijnse economie, de groei heeft afgeremd.
Zijn keuze om de peso kunstmatig sterk te houden drukte de prijzen van ingevoerde producten, maar maakte Argentijnse uitvoer en binnenlands toerisme minder aantrekkelijk. Tegelijk kwamen beschermde sectoren zoals textiel en industrie onder druk te staan door lagere invoerrechten en soepelere importregels.
De regering hield de loonsverhogingen bij de overheid en de pensioenen strikt in de hand. Begin 2025 werden loonakkoorden gesloten met de machtige vakbonden die onder de inflatie bleven. De afbouw van subsidies voor energie en openbaar vervoer deed het beschikbare inkomen verder dalen.
In juli begon de peso te verzwakken nadat Milei de strikte deviezencontroles versoepelde en enkele monetaire beleidsregels wijzigde. De centrale bank reageerde met renteverhogingen om de munt te ondersteunen, waardoor de rente op leningen voor kleine en middelgrote ondernemingen opliep tot boven 60 procent.
“Bedrijven zijn gefrustreerd; iedereen stelt projecten uit omdat zulke tarieven onwerkbaar zijn”, zegt een financieel specialist bij een grote bank, die niet bevoegd was om publiek commentaar te geven.
Tussentijdse verkiezingen
Om opnieuw vaart te krijgen, menen de meeste Argentijnse economen dat Milei de peso volledig moet laten zweven om de concurrentiekracht te herstellen, ook al kan dat de inflatie opnieuw aanwakkeren. Bovendien moet hij meerderheden in het parlement opbouwen om diepgaande hervormingen in het voordeel van ondernemingen door te voeren.
De eerste hindernis zijn de tussentijdse verkiezingen. Een stemmenaandeel van ongeveer 40 procent – tegenover 34 procent bij de jongste provinciale verkiezing – zou al een succes zijn.
De libertaire campagne kreeg zondag echter opnieuw een klap in Buenos Aires, goed voor ruim een kwart van de zetels in de Kamer. Topkandidaat José Luis Espert stapte uit de race na ophef over zijn banden met een zakenman die wordt onderzocht wegens drugshandel.
Sociale maatregelen
In een poging kiezers opnieuw voor zich te winnen kondigde Milei recent enkele sociale maatregelen aan.
Zo komt er een kortingensysteem voor gepensioneerden in supermarkten, te financieren door de winkels zelf. Het begrotingsvoorstel voor 2026 voorziet ook bescheiden verhogingen van de uitgaven voor pensioenen, gezondheidszorg en onderwijs, al blijft Milei bij zijn principe van een sluitende begroting.
In een televisie-interview zondag vroeg hij zijn landgenoten om vol te houden: “Het klopt dat de situatie moeilijk is. Ik heb nooit gezegd dat het eenvoudig zou worden. Ik vraag de Argentijnen om vol te houden en niet op te geven, want we zijn halverwege.”
