Aanval van Trump op Amerikaanse universiteiten is contraproductief

Donald Trump heeft de aanval geopend op de Amerikaanse elite-universiteiten. Dat kan hem en het land zuur opbreken, want uitgerekend de ‘Ivy League’ maakte van de Verenigde Staten het leidende land van de wereld.

“Dit is een economische revolutie en wij zullen winnen.” De uitspraak van Donald Trump over zijn handelstarieven klinkt als iets van Robespierre of Friedrich Engels. En zoals elke revolutionair weet, is het voor het wegvagen van de oude orde niet voldoende alleen de invoerrechten te verhogen. Je moet ook de instellingen die de cultuur controleren hervormen. In Amerika betekent dat de controle terugwinnen over de topuniversiteiten van de Ivy League die een buitensporige rol spelen in de vorming van de elite. Het MAGA-plan om de Ivy’s een nieuwe vorm te geven kan vreselijke gevolgen hebben voor het hoger onderwijs, voor innovatie, voor de economische groei en zelfs voor wat voor soort land de Verenigde Staten zijn. En wat we nu zien, is nog maar het begin.

Het doelwit is zorgvuldig gekozen. In het afgelopen decennium hebben de elite-universiteiten de steun verloren die ze vroeger vanuit twee tegengestelde hoeken genoten. Dat is deels hun eigen schuld. In te veel gevallen zijn ze gezwicht voor het groepsdenken over de al dan niet vermeende achterstelling, zijn ze bang geworden voor hun studenten-klanten en hebben ze uit veiligheidsoverwegingen sprekers geweigerd. Tegelijk werd de Amerikaanse politiek meer gepolariseerd op basis van onderwijsprestaties. Kamala Harris verloor de presidentsverkiezingen van 2024, maar onder Amerikanen met een postdoctoraal diploma haalde ze 20 procentpunt meer stemmen dan Donald Trump. Die combinatie maakte de Ivy’s kwetsbaar.

Sleutel voor welvaart

Maar de meest substantiële verandering vond plaats in de Republikeinse partij. Conservatieven beschouwden de elite-universiteiten al als vijandig gebied voordat William F. Buckley in 1951 God and Man at Yale publiceerde. Toch respecteerden ze ook de basisovereenkomst tussen de universiteiten en de federale overheid: dat belastingbetalers wetenschappelijk onderzoek financieren en beurzen verstrekken aan studenten uit arme gezinnen, en dat de universiteiten in ruil daarvoor onderzoek doen dat de wereld verandert.

Sommige onderzoekers hadden ongetwijfeld altijd al ideeën die het Witte Huis niet aanstaan. Velen zijn buitenlanders. Maar uiteindelijk komt hun werk Amerika ten goede. Daarom financierde de regering in 1962 een deeltjesversneller, ook al hadden sommige mensen die hem zouden gebruiken lang haar en haatten ze het Amerikaanse buitenlandse beleid. En later dat decennium vonden onderzoekers aan Amerikaanse universiteiten het internet uit, met militaire financiering.

Die overeenkomst was de bron van zowel militaire als economische macht. Ze heeft bijgedragen aan bijna elke technologische sprong voorwaarts, van het internet tot mRNA-vaccins en GLP-1-agonisten tot kunstmatige intelligentie. Ze heeft van Amerika een magneet gemaakt voor getalenteerde, ambitieuze mensen van over de hele wereld. Ze vormde de sleutel voor de welvaart van de Verenigde Staten, niet de autofabrieken in de Rust Belt. En nu wil de regering-Trump die overeenkomst verscheuren.

Belasting op schenkingen

Zijn regering heeft de federale toelages gebruikt om wraak te nemen op universiteiten. De rectoren van Princeton en Cornell bekritiseerden de regering en prompt werd meer dan 1 miljard dollar aan subsidies ingetrokken of bevroren. De regering heeft buitenlandse studenten gearresteerd die kritiek hadden op de Israëlische oorlog in Gaza. Ze heeft gedreigd de belasting op schenkingen te verhogen: J.D. Vance, een alumnus van de Yale Law School, heeft voorgesteld de belasting op grote schenkingen aan universiteiten te verhogen van 1,4 naar 35 procent.

Tot voor kort hebben de universiteiten geprobeerd plat te gaan liggen en te hopen dat Trump hen met rust laat. De rectoren van de Ivy’s komen ongeveer elke maand bij elkaar, maar hebben nog geen gemeenschappelijke aanpak gevonden. Ondertussen vervangt Harvard de leiding van zijn afdeling Midden-Oostenstudies en heeft Columbia zijn derde rector in een jaar. Die strategie zal waarschijnlijk niet werken. De MAGA-voorhoede kan niet geloven hoe snel de Ivy’s hebben gecapituleerd. De universiteiten onderschatten ook de vurigheid van de revolutionairen tegen wie ze het opnemen. Sommigen van hen willen Harvard niet alleen belasten, ze willen het platbranden.

Om de aanval van de regering te weerstaan is moed nodig. Harvard stapt als rijkste universiteit wel naar de rechter. Het vermogen van Harvard is ongeveer even groot als het staatsinvesteringsfonds van het olierijke sultanaat Oman. Maar zo’n belasting kan die berg geld snel doen krimpen. Harvard ontvangt elk jaar meer dan 1 miljard dollar aan giften. Columbia heeft een jaarlijks budget van 6 miljard dollar en ontvangt 1,3 miljard aan schenkingen. Andere elite-universiteiten zijn minder fortuinlijk. Als zelfs de Ivy’s zich niet kunnen verweren tegen pesterijen, dan is er niet veel hoop voor de openbare elite-universiteiten, die net zo afhankelijk zijn van onderzoeksfinanciering, maar geen enorme schenkingen hebben om de druk van de overheid op te vangen.
Hoe moeten de universiteiten dan reageren? Sommige dingen die hun rectoren al wilden doen, komen tegenmoet aan de verzuchtingen van de Republikeinen. Het gaat om codes ter bescherming van de vrijheid van meningsuiting op de campus, het snijden in het administratief personeel, een verbod op diversiteitsoverwegingen bij de rekrutering van personeel en het stimuleren van meer diverse standpunten onder academici. Maar de universiteiten moeten een duidelijke lijn trekken: zij beslissen wat ze onderzoeken en onderwijzen, zelfs als dat betekent dat ze overheidsfinanciering verliezen.

Be like Ike

Dat principe is een van de redenen waarom Amerika de afgelopen zeventig jaar de meest innovatieve economie ter wereld is geworden, en Rusland en China niet. Maar het gaat zelfs verder dan dat. Vrij onderzoek is een van de hoekstenen van de Amerikaanse vrijheid, samen met de vrijheid om de president te bekritiseren zonder angst voor vergelding. Echte conservatieven hebben dat altijd geweten. “De vrije universiteit”, zei Dwight D. – Ike – Eisenhower in zijn afscheidsrede als president in 1961, “is de bron van vrije ideeën en wetenschappelijke ontdekkingen.”

​Eisenhower, die rector van Columbia was voordat hij president van de Verenigde Staten werd, waarschuwde dat wanneer universiteiten afhankelijk worden van overheidssubsidies, de overheid de studiebeurzen kan beheersen. Lange tijd leek die waarschuwing een beetje hysterisch. Amerika had nog nooit een president gehad die bereid was zoveel gezag uit te oefenen over de universiteiten. Nu wel.